معرفی کتاب

برای دیدن بخشی از صفحات کتاب، لینک فایل پی دی اف (pdf) را ببینید.

بحثی با عنوان «مسئلۀ زنان» از دوران مشروطیت به بعد در محافل روشنفکری مطرح شده و در نوشته‌ها و آثار مختلف باقی مانده است. میان آثار پدیدآمده از مشروطه به بعد، اثری که مقولۀ موردنظر در آن به گونه‌ای گسترده و همه‌جانبه بررسی شده باشد، وجود ندارد؛ هرچند نویسندگانی همچون جمالزاده، جلال ستاری و .... هر یک به نوعی در این راه تلاش کرده‌اند و آثار گرانبهایی از خود به جای گذاشته‌اند که برای پژوهشگران نوپا و بی‌تجربه، گوهرهایی ارزشمند و ارج‌گذاشتنی به شمار می‌روند.

در این کتاب تلاش بر آن بوده تا مسئلۀ زن از خلال شعر معاصر مورد بررسی قرار گیرد که برای نیل به این مقصود حدود 150 کتاب مربوط به ادوار گوناگون تاریخ اجتماعی و ادبی ایران مطالعه شده و از خلال آنها، حدیث زندگی زنان ایرانی آنچنان که در اشعار شاعران به نظم کشیده شده، گردآوری و سپس به تشریح و نقد آنها پرداخته شده است.

کتاب در هفت فصل و به این ترتیب نگاشته شده است.

در فصل نخست به بررسی نقش زن در اسطوره و روایت مردانه از آفرینش برای رهیافتی نو جهت آگاهی هر چه بیشتر در خصوص این معضل تاریخی پرداخته شده است.

در فصل دوم به بررسی موقعیت فرهنگی زنان پرداخته شده است. زمینه‌ها و بن‌مایه‌های سنتی و مردسالار در جامعۀ ما، تاروپود حیات اجتماعی و حتی زندگی خصوصی زنان را تحت تأثیر قرار داده است و فرهنگ اجتماعی ما را مشحون از نابرابری و تبعیض کرده است که در این‌باره می‌توان به تحقیر زنان، بینش مردسالار و تبعیض‌آمیز در خصوص فرزندان دختر، نگرش منفی زن و مرد نسبت به یکدیگر، ساده‌انگاری‌های زنان، محدودیت زنان در بیان آزادانه افکار و احساسات عاشقانه و پدیده‌هایی از این دست اشاره کرد. در ورای این واقعیت‌ها که به نظم درآمده‌اند، همواره می‌توان به ریشه‌های این مشکلات که دارای خصلتی فرهنگ و اجتماعی است اشاره کرد و در پی پاسخی مناسب به این معضل ریشه‌دار برآمد.

به جایگاه اجتماعی زنان از دیدگاه شاعران معاصر در فصل سوم پرداخته شده است. در این بخش اشاره شده که زنان یا از حضور در این عرصۀ مهم اجتماعی محروم بوده‌اند یا در صورت مشارکت به طور عام به کارهای مشقت‌بار و سخت روی آورده‌اند. در این فصل به بررسی فقر زنان، پیامدهای ازدواج بر زندگی آنان، تشریح دو مفهوم تفاهم و سازش و تفاوت‌های بین آنها پرداخته شده است که با توجه به محدودۀ تنگ آزادی و ....، گوشه‌هایی از پیامدهای این‌چنینی در زندگی زنان در این تحقیق بازگو شده است.

در فصل چهارم به بررسی ناهنجاری‌های رفتاری زنان پرداخته شده است. ناهنجاری‌هایی که از عناصر منحط فرهنگی مایه گرفته یا محصول موقعیت وحشتناک اقتصادی ـ اجتماعی آنان است.

بررسی وضع زنان در برابر قوانین ناعادلانه از زبان شاعران در فصل پنجم بررسی شده است.

در فصل ششم غربت زنان مورد بررسی قرار گرفته است؛ غربتی که آنان را به وادی ناامیدی و اندوه کشانده است و در آن عشق و دلدادگی ممنوع است و سرانجام آنچه را برای زن رقم زده‌اند، تنهایی و سکوت و اسارت است. در فصل هفتم و پایانی نیز نتایج این پژوهش بررسی شده‌اند.

در این تحقیق تلاش شده تا افزون بر اشعار، از آثار تحلیلی دیگری که بر عمیق‌تر شدن پژوهش مؤثر بوده، استفاده شود؛ به ویژه آثاری که زنان نویسنده و صاحب‌نظر تألیف کرده‌اند.

فهرست مطالب کتاب:

سرسخن

فصل اول: زن در اساطیر

فصل دوم: بررسی فرهنگی موقعیت زنان

فصل سوم: بررسی معضلات اجتماعی زنان

فصل چهارم: زنان و ناهنجاری‌های رفتاری

فصل پنجم: زنان و قوانین ناعادلانه

فصل ششم: غربت زنان