معرفی کتاب

برای دیدن بخشی از صفحات کتاب، لینک فایل پی دی اف (pdf) را ببینید.

بی‌تردید یکی از برجسته‌ترین متفکران دینی در روزگار کنونی ایران دکتر علی شریعتی است؛ از این‌رو کتاب‌ها و مقالات بسیاری دربارۀ او نوشته‌اند و بسیار بیشتر از دیگران. دربارۀ هیچ شخصیتی ـ چه دینی یا غیردینی، ایرانی یا خارجی، از گذشتگان یا معاصران ـ به اندازۀ شریعتی در ایران کتاب نوشته نشده است. او تنها نویسنده‌ای است که از چهارگوشۀ ایران دربارۀ او کتاب نوشته‌اند و همچنین تنها نویسنده‌ای است که تقریباً همۀ طبقات فرهنگی و دینی دربارۀ او سخن گفته‌اند.

این کتابشناسی به دو بخش تقسیم شده است: منابع مستقل و منابع غیرمستقل. در بخش اول به معرفی کتاب‌هایی پرداخته شده که یک‌سره دربارۀ شریعتی است. در بخش دوم کتاب‌هایی معرفی شده که پاره‌ای از آن (اگرچه یک بند و در صورتی که مهم باشد، کمتر از آن) دربارۀ اوست.

در کتابشناسی‌ها فقط کتاب‌هایی معرفی می‌شود که به طور مستقل دربارۀ موضوع کتابشناسی است؛ اما در این کتاب آثاری هم که بخشی از آن در موضوع موردنظر است (آثار غیرمستقل) شناسانده شده است. دلیل نویسنده بر این کار آن است که برخی از منابع غیرمستقل، مهم‌تر و مفصل‌تر از منابع مستقل است. چه‌بسا برخی از منابع مستقل کمتر از 50 صفحه و بعضی از منابع غیرمستقل بیش از آن و مهم‌تر باشد. به هر حال در این کتابشناسی 353 کتاب مستقل و 539 کتاب غیرمستقل معرفی شده است.

محدودۀ بررسی این کتابشناسی (منابع مستقل) 51 سال است؛ از سال 1349 که نخستین کتاب دربارۀ علی شریعتی منتشر شد تا پایان سال 1399؛ اما در بخش منابع غیرمستقل، کتاب‌هایی که تا خرداد سال 1376 منتشر شده، معرفی گردیده است. از آنجا که از این سال به بعد انتشار کتاب در ایران رشدی چشمگیر داشت و اطلاع از صفحه به صفحۀ آنها ممکن نبود، منابع غیرمستقل تا این تاریخ محدود شده است.

این کتابشناسی توصیفی است و نه انتقادی. نویسنده کوشیده است اطلاع‌رسانی کند و دورنمایی از محتوای هر کتاب را بدون ارزش‌داوری و نقد ارائه دهد. توصیف بیشتر یک کتاب لزوماً به معنای اهمیت بیشتر آن نیست.

زبان این کتابشناسی، فارسی و عربی است و محیط آن محدود به ایران. آثاری که به این زبان در ایران منتشر شده، معرفی گردیده است.

این کتابشناسی مشتمل است بر کتاب‌ها، جزوه‌ها و بروشورها، خواه چاپ شده باشد و خواه به صورت فتوکپی پخش شده باشد.

در آغاز نام پدیدآورنده، سپس عنوان کتاب آمده است. ملاک ضبط این دو، صفحۀ عنوان کتاب است. پس از عنوان کتاب، عنوان آن سلسله یا مجموعه که کتاب موردنظر جزء آن است و سپس نام مترجم و ویراستار آمده است. بعد از آن مشخصات نشر کتاب به این ترتیب آورده شده است: نوبت چاپ، محل نشر، ناشر و تاریخ نشر. آنگاه مشخصات کتاب به این ترتیب آمده است: شمارۀ جلد، تعداد صفحه، قطع، تصویر، جدول، سند، طرح و نمودار.

این کتاب، کتابشناسی بی‌واسطه است و تک‌تک کتاب‌های معرفی‌شده را نویسنده مطالعه کرده است. در این کتاب بیش از اغلب کتابشناسی‌های توصیفی به توصیف کتاب‌ها پرداخته شده است. همچنین اطلاعات کتاب‌شناختی‌ای که از کتاب‌ها ارائه شده، بیش از اطلاعاتی است که در کتابشناسی‌های دیگر آمده است. همچنین در این کتاب از نام نویسندگانی که در کتاب نیامده یا از نام مستعار استفاده کرده‌اند، پرده برداشته شده است. از دیگر ویژگی‌های این کتابشناسی، مشخص‌کردن کتاب‌های مهم است.

فهرست مطالب کتاب:

* مقدمه

کتاب‌های معرفی‌شده

آیین تدوین

اختصارات

دشواری‌ها

ویژگی‌ها

نتایج

* بهرۀ یکم: منابع مستقل

* بهرۀ دوم: منابع غیرمستقل

* فهرست راهنما