معرفی کتاب

برای دیدن بخشی از صفحات کتاب، لینک فایل پی دی اف (pdf) را ببینید.

نگارخانه‌ها فضایی تخصصی برای نمایش و فروش آثار هنرمندان است. فضاهایی دارای تعریف جهانی که در ایران نیز عمری قریب به هفتاد سال دارند. با وجود اثرگذاری و اهمیت فرهنگی این مراکز، بیشتر نگارخانه‌‌های کشورمان بدون بهره‌گیری از کوچک‌ترین توجه و حمایت دولتی یا حتی حمایت قانونی به حیات خود ادامه می‌دهند.

اهمیت این پژوهش در کالبدشکافی عملکرد مراکزی است که میزبان اولین جرقه شکل‌گیری جریان‌های هنری در ایران و بستر معرفی آنها به مردم، منتقدان و دیگر هنرمندان جامعه هستند. عملکرد هویت‌ساز نگارخانه‌ها، نبض سلیقه عمومی جامعۀ هنری ایران را در دست داشته و تأثیرات پایداری بر آنها باقی گذاشته است.

اولین نگارخانه‌های ایران به شکل متداول و شناخته‌شده آن، در نیمۀ دوم دهۀ 1320 خورشیدی تأسیس شدند. از این تاریخ نگارخانه‌ها بخشی از مهم‌ترین مراکز شکل‌دهی به جریان‌های هنری محسوب شده و هویت‌سازی جریان‌های هنری، به‌خصوص در بخش هنرهای تجسمی را عهده‌دار شدند.

هدف از این کتاب، شناخت مؤلفه‌های مؤثر بر جریان‌سازی نگارخانه‌ها و چگونگی تأثیر آنها بر جریان‌های هنری ایران خواهد بود. پژوهشی کلان که با بهره‌گیری از تجربۀ عملکرد نگارخانه‌ها در جهان غرب، بر بازۀ زمانی سال‌های دهۀ 1320 تا سال‌های ابتدایی دهۀ 1390 متمرکز شده و مسائلی همچون نقش منتقدان، رسانه‌ها، تبلیغات و سیاست را در فعالیت نگارخانه‌ها بررسی خواهد کرد.

این پژوهش با استناد به منابع مستدل تحقیقاتی از قبیل اخبار نگارخانه‌ها، کاتالوگ‌های نمایشگاهی، بولتن‌ها، پوسترها، گزارش‌ها و نقدهای ثبت‌شده در نشریات معتبر و همچنین تحلیل اسناد و شواهد موجود، پژوهشی مقدماتی در حوزۀ جریان‌سازی هنری نگارخانه‌های ایرانی را به وجود آورده و در اختیار مخاطبان قرار می‌دهد.

در بخش نظریه‌پردازی ثبت تاریخ و وقایع مهم نگارخانه‌های ایران، گزارش‌ها و تحلیل‌های متفرقۀ مؤلفان ریشه‌داری چون آقایان روئین پاکباز، کریم امامی، جواد مجابی، یعقوب امدادیان و چند تن دیگر از پژوهشگران و صاحب‌نظران قدیمی، جزء منابع مهم این تحقیق به حساب آمده و در بخش‌های مرتبط به آنها استناد شده است. همچنین برای درک بهتر تعاریف و اتفاقات مربوط به نگارخانه‌ها، مثال‌ها از بین چند هنرمند شاخص و شناخته شده مثل پرویز تناولی که منابع مکتوب بیشتری دربارۀ آنها وجود دارد، انتخاب شده است.

پس از بحث‌های تاریخی دربارۀ نگارخانه‌ها و جریان‌سازی‌های هنری آنها، اشاره‌ای گذرا به وضعیت فعلی این مراکز و تأثیر آنها بر جریان‌های هنری حال حاضر ایران شده است؛ مدیریت‌های ضعیف و غیرتخصصی، کاهش نقد صحیح و صریح دربارۀ آثار هنری، عدم حمایت مسئولان و رسانه‌ها از نگارخانه‌ها، کم‌توجهی هنرمندان به خواسته‌های عمومی مخاطبان، افزایش فاصله میان مردم و فعالیت‌های هنری و مواردی از این قبیل، آسیب‌های چند دهۀ اخیر در رابطه با فعالیت نگارخانه‌ها بوده که در جای خود مورد بحث قرار گرفته‌اند.

فهرست مطالب کتاب:

پیش‌گفتار

مقدمه

فصل اول: تعاریف مربوط به نگارخانه‌ها

فصل دوم: انواع نگارخانه‌ها و نوع مدیریت آنها

فصل سوم: مسائل مؤثر در عملکرد هویت‌ساز نگارخانه‌ها

فصل چهارم: نقش نگارخانه‌ها در شکل‌گیری و استمرار جریان‌های هنری

سخن پایانی

منابع