معرفی کتاب

برای دیدن بخشی از صفحات کتاب، لینک فایل پی دی اف (pdf) را ببینید.

فریدون مجلسی در سال 1323 در تهران به دنیا آمد. پس از پایان تحصیلاتش در رشتۀ علوم سیاسی دانشگاه تهران و انجام سربازی به خدمت وزارت امور خارجه درآمد. در سفارت ایران در واشنگتن و در نمایندگی ایران نزد اتحادیه اروپایی در بروکسل و در ادارات مرکزی وزارت امور خارجه خدمت کرد و از آغاز سال 1359 بازخرید شد و به کار در بخش خصوصی پرداخت. در سال 1385 از زندگی دوم کاری بازنشسته شد و به زندگی سوم بیشتر در زمینه مطبوعاتی و نویسندگی روی آورد. او که با همسرش در تهران زندگی می‌کند، این کتاب را مانند هر داستان دیگری حکایتی از زندگی همراه با دیدگاه‌هایی گاهی طنزآمیز همراه کرده است. روایتی از سالن دوم و بنا به ملاحظاتی پله دوم می‌نامد. معتقد است همه چیز در سالن اول و میان قدرت‌مندان نمی‌گذرد. وقایع از یک زندگی قاعدتاً ساده و بی‌حکایت در سالن دوم نیز می‌تواند حکایتی بسازد.

وی در آغاز این کتاب دربارۀ اینکه چرا زندگی‌نامه نوشته است، می‌نویسد: «..... با در اختیار داشتن امکاناتی متعارف، که از سطح عمومی در ایران بالاتر بود، وقتی آن‌گونه زندگی‌نامه‌ها را می‌خواندم با خودم فکر می‌کردم اگر قرار باشد روزی زندگی‌نامه‌ای داشته باشم، حتی اگر کاره‌ای هم می‌بودم، چه محتوایی می‌توانست داشته باشد؟ زندگی‌نامه‌های جالب مربوط به کسانی است که ماجراهایی را پشت سر گذاشته یا با تنگدستی و مشکلات دست‌وپنجه نرم کرده و خودساخته بوده‌اند. یا گردش روزگار آنها را چرچیل‌وار در بزنگاه‌های تاریخ در موقعیت‌هایی قرار داده بود که زندگی‌نامه‌ها یا کتاب‌های خاطراتشان نه فقط روشنگر لحظه‌های هیجان‌انگیز تاریخ بوده، بلکه حتی می‌توانسته جایزه ادبیات نوبل را هم به ارمغان آورد! اما در مورد من چه می‌توانست باشد؟ ـ روزی در تهران به دنیا آمد، سپس او را به دبستان و دبیرستان گذاشتند، سپس به دانشگاه و سربازی رفت و سپس استخدام شد و حداکثر مدتی هم به سفارت و وزارت رسید و بعد هم مرد ـ همین چند سطر می‌توانست کلیشه‌ای برای هزارها بیوگرافی دیگر هم باشد. به همین دلیل نمی‌توانستم تصور کنم و هنوز هم نمی‌دانم، در این زمینه دربارۀ خودم چه بگویم». (ص 12)

فریدون مجلسی دربارۀ این کتاب می‌گوید: «روایت من در کتاب و طبعا زندگی‌ام تابعی از تحولات سیاسی داخلی و خارجی بوده و من از دیدگاه خودم به این تحولات پرداخته‌ام. مثلا وقتی ناچار شدم از زندگی دیپلماتیک فاصله بگیرم به دنبال کار رفتم و در پروژه احداث خط راه‌آهن سیرچ مشغول شدم و چندین و چند اتفاق و ماجرای دیگر. می‌خواهید نامش را خاطره‌نویسی بگذارید یا روایت تاریخی مبتنی بر خاطره فرد. در هر صورت مقداری هم تاریخ در این بیان خاطرات دخیل خواهد بود؛ چراکه تاریخ در جریان است و فرد روایتگر. چراکه مثلا من در آخرین روزهای کاری‌ام در وزارت‌خارجه مأموریتی در بحث مذاکرات برای حل و فصل ماجرای اشغال سفارت آمریکا داشتم. بعدا وقتی فیلم آرگو را دیدم، برایم جالب بود که من هم درگیر یک اتفاق تاریخی بودم. این یعنی ما هم در گوشه‌ای از تاریخ حضور داشته‌ و داریم. به نظرم ممکن است حتی با یک تلفن وارد یک ماجرای تاریخی بشوی».

مجلسی که از دیپلمات‌های قدیمی کشورمان است، در این کتاب به روایت زلال و خودمانی خاطرات خویش می‌پردازد و با نگاهی تحلیل‌گرانه که ناشی از دانش و تجارب شغلی اوست، خواننده را به تماشای بی‌طرفانۀ نشیب و فرازهای تاریخی دعوت می‌کند. آنچه بیش از همه نظر خواننده را جلب می‌کند، استحکام و پویایی شخصیت نویسنده است که گویی هرگز تسلیم روزگار نمی‌شود. در این کتاب به‌روشنی درمی‌یابیم که هر چالشی در زندگی، برای او به بازتعریف زندگی می‌انجامد و راهش را مصمم ادامه می‌دهد. پس از سال‌ها تحصیل و دانش‌اندوزی و سپس کسب تجربه در وزارت امور خارجه، جایی که از جوانی سودای اشتغال و پیشرفت در آن را داشت، ناچار به پذیرش بازنشستگی زودهنگام می‌شود. سپس با روحیه خستگی‌ناپذیرش دست به کارهای گوناگون اقتصادی می‌زند و نسبت به شرایط آن دوران نیز موفق عمل می‌کند؛ اما نه سیاست و نه اقتصاد نمی‌تواند او را از عرصۀ فرهنگ که ریشه در آن دارد دور نگاه دارد. در آن زمانه پرپیچ و خم که بسیاری را به سکون وامی‌داشت، از هر فرصتی که خودش آن را «زمان‌های مرده» می‌نامد بهره می‌جوید تا واژه‌واژه و سطرسطر از فاصله ما با دنیا (در ابعاد فرهنگی و ادبی) بکاهد.

نویسنده این کتاب خود را به صورت پرسش و پاسخ آورده است؛ بدین ترتیب که موضوعی را از خود می‌پرسد و در ادامه به آن جواب می‌دهد.

مجلسی در این کتاب دربارۀ کتاب «بردگان مرده» می‌نویسد: «بردگان مرده یا مردگان زرخرید اثر گوگول است..... به نظر من آن کتاب بیشتر نقاشی است تا اثر ادبی و گاهی با کلام به نقاشی روحیات و تخیلاتی می‌پردازد که با ابزار نقاشان نیز امکان‌پذیر نیست. بیشتر خوانندگان ایرانی آن را بسیار دوست داشته‌اند؛ زیرا به نظرشان آشنا می‌رسد. خودم با خواندن آن متوجه شدم خلقیات روس‌ها چقدر شبیه به ما است. انواع چیچیکف قهرمان داستان را که سعی می‌کند شناسنامه‌های سرف‌ها یا رعایای مرده را بخرد تا با وثیقه گذاشتن آنها در بانک وام بگیرد و چهره‌های بسیاری دیگر از قهرمانان کتاب را در اطراف خود می‌بینیم. داستان کتاب به عنوان قصه یا رمان مهم نیست؛ پیشرفت سینماتوگرافیک آن مهم است». (ص 282)

فهرست مطالب کتاب:

پیش‌درآمد

جامعه دوگانه

آ؛از

واشنگتن

تهران

بروکسل

لبنان، ویتنام، شکاف نسل‌ها

بازگشت

سال‌های فراموش‌ناشدنی

بدرود!

مهندسی

ماجراها

پیرامون پل‌ها

تزریقات

تجارت

فیروز

ماراتن من

باند، جیمز باند!

دست‌ها روی سر!

دادگاه

کمیته!

کارخانه

دریانگاری

آقای مدیر

او

مونتسکیو

باز هم کارخانه

کتاب

در عالم مطبوعات

ساعت بیست و پنج