معرفی کتاب

برای دیدن بخشی از صفحات کتاب، لینک فایل پی دی اف (pdf) را ببینید.

شاهنشاهی ایران که کورش آن را بنیاد نهاد با اعمال قهری بسیار خفیف، مرزهای دوردست شاهنشاهی خود را به مدت حدود دویست سال حفظ کرد. این امر تا حدود زیادی مدیون سعه‌ صدرفرهنگی و سیاست مدارای کورش بود که جانشینان‌اش نیز به درجات مختلف آن را دنبال کردند. در این سال‌ها خاور نزدیک از نهاد «صلح هخامنشی» بهره می‌برد. آرامش نسبی در این دوره ایران را از دوران فرمانروایی پادشاهی‌های پیشین و سیطره مقدویان در دوره بعدی متمایز می‌کند. کمتر از یک قرن پیش از ان که کورش بر تخت شاهی ایران تکیه زند، بیشتر قلمرو‌های شرق دور در مقابل شاهنشاهی پر طمطراق آشور به زانو درآمده بود. پادشاهان این دولت نظامی، بر این باور بودند که مأموریت‌شان ویران کردن و به بردگی کشیدن ملت‌های مختلف جهان است و لذا سه قرن سیطره آشوریان (612 ـ 911 ق م) یکی از خونین‌ترین دوره‌های تاریخ و آکنده از کشتارهای جمعی شکنجه و جابه‌جایی جمعیت است.

یکی از خصوصیات برجسته کورش توانایی‌اش در حفظ نظم در میان ملت‌های گوناگونی بود که بر آنها حکومت می‌کردو بسیاری از آنها از دیرباز در رقابت‌های قومی به سر می‌برند. او برای نظارت کردن بر یک دستگاه دولتی منسجم نیروی زیادی صرف کرد، و به این منظور شاهنشاهی خود را به استان‌هایی تقسیم کرد که با شبکه‌ای از راه‌ها با هم مرتبط می‌شدند. این شبکه، ارتباطات، حرکت نیروهای نظامی و تجارب را تسهیل می‌کرد. این سازمان کشوری طی سال‌های دراز حاکمیت پارسیان، تحولات زیادی را از سر گذراند، اما ویژگی‌های اساسی آن هرگز تغییر نکرد.  

کورش از دید مردم نیز شخصیتی بزرگ بود. پارسیان به خوبی می‌دانستند بدون او صرفاً قبیله‌ای کوه‌نشین می‌بودند و شاید ناگزیر از آنکه برای همیشه در انقیاد قدرتی خارجی باقی بمانند. کورش نه‌تنها هویت و آزادی آنها را حفظ کرد، بلکه بزرگ‌ترین شاهنشاهی را که جهان تا آن روز به خود دیده بود، به آنها هدیه داد.

در اطراف دیوارهای ویران تخت جمشید ـ پایتخت آیینی جانشینان کورش ـ ایدئولوژی گروه فرمانروا را هم می‌توان مشاهده کرد: نمایندگان هر یک از ملت‌های نابغه، در حالت ایستاده و ملبس به جامه‌های محلی خود، هدایایی برای شاه حمل می‌کنند، در حالی که با حالتی دوستانه دستان راهنمای پارسی خود را در دست دارند. این صحنه‌ها با تصاویر مربوط به جنگ و فتح که در هنر درباری آشوریان دیده می‌شود، فاصلۀ زیادی دارند. این توانایی کورش در کنار هم گردآوردن ملت‌های گوناگون در پهنۀ وسیع شاهنشاهی بود که او را به یکی از کشورسازان بزرگ بدل کرد.

بنابراین کورش مهم‌ترین شخصیت تاریخی است که در دوران باستان بر شکاف میان شرق و غرب پلی احداث کرد. نویسندگان کتاب مقدس و متون کلاسیک، هر دو کورش را به عنوان نمونۀ عالی فضیلت‌های سخاوتمندانه به رسمیت شناخته‌اند. فرمانروایی او بر مدارا و نظم استوار بود و برای دنیایی که طی سال‌های متمادی از خشونت و ستم در رنج بود، دستورالعملی کارآمد تهیه کرد. روی هم‌رفته کورش چهره‌ای ماندگار و بسی فراتر از زمانۀ خود بود.

نویسنده در این کتاب هدف خود را ارئه تحلیلی خشک و بی‌احساس از اطلاعات تاریخی نمی‌داند، بلکه می‌خواهد در این اثر تاریخ زندگی یکی از مهم‌ترین چهره‌های جهان باستان، یعنی کورش کبیر و دنیای او را ترسیم کند.

کاری که این کتاب می‌خواهد انجام دهد برقرارکردن تعادلی میان گزارش‌های مورخان کلاسیک و سنتی و روایی دربارۀ کورش و دست‌آوردهای پژوهشی اخیر است که با ساختارشکنی شواهد، بیشتر گزارشی خشک و فنی عرضه می‌دارند. هدف آن است که در حد امکان زندگی‌نامه‌ای از ایم مرد و تاریخی از اغاز شاهنشاهی هخامنشی ارائه شود. برای این منظور، جدا کردن واقعیت از افسانه در گزارش‌های کلاسیک ضرورت دارد. این کار از طریق مقایسه آنها با یکدیگر و در صورت امکان مقایسه آنها با اطلاعات به دست آمده از یافته‌های باستان‌شناسی و مطالعات زبان‌شناسی انجامی می‌گیرد. همچنینمستلزم تصمیم‌گیری در مورد شواهد سطحی و نامعتبر، شناخت سنت‌های فرهنگی گسترده‌تر، و درک عمیق زمانه‌ او است.

احتمالاً در پایان کار هم داستان  واقعی  کورش را با جزئیات دقیق آن هرگز نخواهیم دانست، چرا که او در گذشته‌ای بس دور می‌زیسته و از فرمانروایی‌اش اطلاعات بسیار اندکی بر جای مانده است. اما آنچه نویسنده سعی کرده انجام دهد بررسی همه منابع موجود و ترکیب این مطالب به منظور ارائه تصویر درستی از زندگی و زمانه یک چهره تاریخی اثرگذار است.

فهرست مطالب کتاب:

پیش‌گفتار مؤلف

پیش‌گفتار مترجم

دربارۀ منابع اصلی

دربارۀ ترجمۀ اسامی

شخصیت‌های کتاب

تبارشناسی خاندان هخامنشی (شامل دوران فرمانروایی)

تبارشناسی خاندان دیوکس (شامل تاریخ فرمانروایی بر اساس هردوت)

خانواده

نقشه

پیش‌درآمد

1. ملتی شکوفنده: ورود مادها و پارسیان به غرب ایران

2. رژۀ شاهنشاهی‌ها: آشوریان، سکادها و مادها

3. زندگی پوشیده در افسانه: ولادت و نخستین سال‌های زندگی کورش

4. سرنگونی مادها: نمادهای قدرت

5. به انقیاد درآوردن لیدی و ایونی

6. خورشید و آسمان: دین ایرانی در دورۀ کورش

7. در مسیر قهرمانان: فتح شرق ایران

8. سقوط یک تمدن: فتح بابل به دست ایرانیان

9. مسیح خداوند: کورش و قوم یهود

10. یک شاه از میان شاهان، یک خدا از میان خدایان: ایدئولوژی سلطنتی و کشورداری شاهنشاهی ایران

11. جهان ایرانی در واقعیت و هنر

12. اسب سفید و کمان: ارتش ایران در دوران باستان

13. کورش در مقام پدر: روزهای شکوهمند کورش، شاه ایران

14. راه جنگ‌جو: مرگ کورش در آسیای مرکزی

15. شاهنشاهی پس از کورش

پس‌گفتار: میراث کورش

پیوست‌ها