معرفی کتاب

برای دیدن بخشی از صفحات کتاب، لینک فایل پی دی اف (pdf) را ببینید.

روی پیتر کلارک آمریکایی و مربی نویسندگی است؛ معلمی که خودش را وقف پرورش جماعتی از نویسنده‌ها کرده است. دکترای ادبیات قرون وسطی دارد و یکی از تأثیرگذارترین معلم‌های نویسندگی در دنیای آشفتۀ روزنامه‌نگاری است. کلارک سابقۀ زیادی در رسانه‌های سنتی دارد و بحث نویسندگی در اینترنت را هم حسابی داغ کرده است. او به دلیل آموزش نویسندگی به کودکان شهرت زیادی دارد و نویسنده‌هایی مثل تامس فرنچ و دایانا ساگ را نیز پرورش داده که برندۀ جایزۀ «پولیترز» شده‌اند. او معلمی است که می‌نویسد و نویسنده‌ای است که معلمی می‌کند.

نویسندگی کار سحرآمیزی نیست، بلکه نوعی فرایند و فن و مجموعه‌ای از گام‌هاست. در این کار هم مثل هر کار دیگری، بعضی اوقات اوضاع خوب پیش نمی‌رود؛ حتی در یک داستان خوب نویسنده درگیر مشکلاتی می‌شود و می‌توان اصلاً این‌طور گفت که عمل نوشتن همیشه یک‌جور حل مسئله است. وقت‌هایی که اوضاع خراب می‌شود، حس خفگی به نویسنده دست می‌دهد و قبل از فرورفتن و غرق‌شدن دنبال طناب نجات می‌گردد. این کتاب به نوعی همان طناب نجات است که هفت گام مهم برای نویسندگی را ارائه می‌دهد.

همۀ نویسنده‌ها به یک ضربۀ شروع نیاز دارند یا به تلنگری که به پهلویشان بخورد و چیزی که آنها را وادار به حرکت کند. این الزام مدام آنها را وا‌می‌دارد که برای یافتن ایده‌های داستانی به جستجو در جهان و تجربه‌های زیسته‌شان بپردازند. در گام نخست دربارۀ شروع نگارش سخن گفته شده است.

نویسنده‌ای که به سفر اکتشافی می‌رود، ممکن است با خودش آن‌قدر گنجینه به خانه بیاورد که فضای کار و ذهنش را درهم‌وبرهم کند. هر نویسنده‌ای باید توانایی این را داشته باشد که بداند چه چیزی را چه زمانی نیاز دارد. در این مرحله هنوز خیلی زود است که معلوم شود نویسنده همۀ آنچه برای آکندن رمان یا زندگی‌نامه یا گزارش سالانه‌اش از ایده‌ها، اطلاعات و زبان جذاب و تأثیرگذار لازم دارد، در اختیار دارد یا نه. این گام همان برنامه‌ریزی و سازمان‌دهی است.

گام سوم پیداکردن کانون تمرکز است. هر متنی از کانون تمرکز، ایدۀ راهنما، صحنه یا احساسی برخوردار است که به نویسنده و خواننده اطلاع می‌دهد که آن نوشته دقیقاً دربارۀ چیست؟ کانون تمرکز در نوشتن جمله یا پاراگراف آغاز هم به نویسنده کمک می‌کند. گاهی هم برای مشخص‌شدن کانون تمرکز لازم است پاراگرافی نوشته شود.

معروف است که شاعران قدیم انگلیس هر کدام «لغت‌نامه»ای داشتند که می‌توانستند از داخل آن کلمه‌های لازم را برای رسیدن به بهترین زبان در شعر خود انتخاب انتخاب کنند. کلمه‌های درست از کجا می‌آیند؟ آنها از یک عمر خواندن و مطالعۀ حرفه‌ای می‌آیند، از تجربۀ روزانۀ زبان، از سفر، واژه‌نامه‌ها و ... . گام چهارم با عنوان «گشتن دنبال زبان» دربارۀ این مطلب سخن گفته است.

تشخیص اینکه چه زمانی آدم نوشتن نسخۀ اولیۀ کارش را شروع کند، هیچ‌گاه کار آسانی نیست. نویسنده همیشه در این مرحله مقاومت می‌کند. اگر نویسنده‌ گام‌های قبلی را با دقت برداشته باشد، نوشتار خودش به جریان می‌افتد. گام پنجم نویسندگی دربارۀ نوشتن نسخۀ اولیه است.

همۀ انسان‌ها به گزارش پیشرفت کاری نیاز دارند که بر اساس هدف‌ها و معیارهای گوناگون تنظیم شده باشد. بر همین مبنا نویسنده به داوری‌های اولیه دربارۀ کیفیت فعلی اثر می‌پردازد و تخمین می‌زند که چقدر دیگر زمان و توان برای تمام‌کردن کار لازم دارد. نویسنده به تنهایی هم می‌تواند به نتیجه برسد؛ اما بیشتر وقت‌ها لازم است از مشورت دیگران نیز استفاده کند. بنابراین گام ششم در نویسندگی ارزیابی پیشرفت کار است.

به‌پایان‌رساندن نسخۀ اولیۀ متن می‌تواند چنان کار دشواری باشد که نویسنده را دچار این خیال واهی کند که کار کم‌وبیش تمام شده است؛ اما فرایند نوشتن اینجا تمام نمی‌شود. آخرین مشکل نویسنده این است که بفهمد چه چیزی را چگونه بازنویسی کند؟ چه چیزی را از متن کنار بگذارد و چه چیزی را به متن اضافه کند؟ در خلال بازنویسی است که نویسنده می‌تواند نوشته‌اش را تصحیح، شفاف و کامل کند؛ از این‌رو آخرین گام نویسندگی، بهبود متن است.

این هفت گام بزرگ‌ترین و کلی‌ترین مراحل کاری نویسنده‌ها را معرفی می‌کنند و برای اینکه مأموریت‌ها به انجام برسند، هر نویسنده‌ای باید با مجموعه‌ای از مشکلات ناخوشایند دست‌وپنجه نرم کند. این مشکلات ساختار این کتاب را شکل داده‌اند. هر فصل از این کتاب با شرح و توضیح یک گام از گام‌های هفت‌گانۀ نویسندگی شروع می‌شود و چند پرسش هم همراه خود دارد. در هر گام سه مورد از مزمن‌ترین و دشوارترین موانع برای برداشتن آن گام به خواننده معرفی می‌شوند؛ درمجموع 21 مشکل عمومی که نویسنده برای هر مشکل، ده راه‌حل عملی ارائه می‌دهد که آنها را از آثار و زندگی‌نامه‌ای نویسنده‌های بزرگ استخراج کرده است؛ بنابراین خوانندۀ این کتاب 210 کلید نویسندگی را در اختیار دارد.

فهرست مطالب کتاب:

دربارۀ نویسنده

مقدمه: هفت گام نویسندگی

چطور از «امداد!» استفاده کنیم؟

گام اول: شروع

گام دوم: برنامه‌ریزی و سازمان‌دهی

گام سوم: پیداکردن کانون تمرکز

گام چهارم: گشتن دنبال زنان

گام پنجم: نوشتن نسخۀ اولیه

گام ششم: ارزیابی پیشرفت کار

گام هفتم: بهبود متن

گام نهایی: ایمان‌تان را از دست ندهید

سپاس‌گزاری

نمایه