معرفی کتاب

برای دیدن بخشی از صفحات کتاب، لینک فایل پی دی اف (pdf) را ببینید.

سینما جزء معدود هنرهایی است که می‌تواند از دو روش جدا از هم اما مکمل مورد آموزش واقع شود: یکی با کسب تجربه و حضور در گروه‌های فیلمسازی و دوم از روی کاغذ و مطالعۀ مکتوبات این حوزه. خوشبختانه ادبیات سینمایی ایران در حوزۀ فیلمنامه‌نویسی غنی‌ترین و به‌روزترین منابع را در اختیار دارد؛ از کتاب‌های تئوریک دانشگاهی گرفته تا کتاب‌های تمرینی که توانسته علاقمندان به فیلمنامه‌نویسی را از منظر منابع مطالعاتی تغذیه کند.

این اثر پژوهشی با تکیه بر آموزش به فیلمسازان جوان ایرانی در راستای افزایش تعامل میان ادبیات و سینماست. پیمان شوقی در این اثر مجموعه مقالاتی جدید از استادان و چهره‌های نامدار آموزش فیلمنامه در جهان را که برمبنای اهداف کاربردی نوشته شده‌اند، گردآوری کرده است.

کتاب دربرگیرندۀ سه بخش است؛ در بخش نخست با عنوان «کلیدهای فیلمنامه کوتاه» ۱۰ مقاله گرد آمده‌اند که ابعاد متفاوتی از فیلمنامه‌نویسی در فیلم کوتاه را برای فیلمنامه‌نویسان جوان و کارآموزان این رشته مطرح می‌سازند. مخاطبان این مقالات عمدتاً کسانی هستند که چارچوب‌های فنی فیلمنامه‌نویسی را آموخته، و اکنون در مواردی مثل ایده‌یابی، غلبه بر موانع ذهنی نگارش، ایجاد تعادل در ساختار روایت و خلاصه در طراحی یک فیلمنامه اثرگذار مشکل دارند.

بخش دوم کتاب با عنوان «کلیدهای اقتباس» به بحث اقتباس از آثار ادبی برای نگارش فیلمنامه کوتاه می‌پردازد و ابعاد مختلف آن را معرفی و تحلیل می‌کند. در این مقالات، مطالبی کاربردی مثل آشنایی با روند اقتباس، آشنایی با کلیدهای گزینش داستان مناسب و چگونگی اقتباس در حوزه مالکیت خصوصی و عمومی مطرح شده‌اند. همچنین خواننده در این بخش با مفاهیم نظری همچون عناصر مشترک بین داستان کوتاه و فیلم کوتاه، بحث وفاداری به منبع اقتباس و کلیدهای تحلیل داستان برای اقتباس سینمایی آشنا می‌شود. در این پژوهش، روند اقتباس ادبی در چهار سؤال اصلی خلاصه شده است: ایده اصلی منبع اقتباس چیست؟ چه چیزهایی را باید حذف کرد؟ چه چیزی را باید اضافه کرد؟ چگونه باید مواد اصلی را تغییر داد تا فیلمنامه قوی‌تر شود؟ نکاتی که در این پژوهش مورد تحلیل و بررسی قرار می‌گیرد، به علاقمندان و فیلمسازان آموزش می‌دهد چگونه در بهترین شکل ادبیات را به سینما تبدیل کنند؟

سرانجام در بخش آخر با عنوان «در حاشیه» خواننده با برخی حواشی کمتر گفته شده اما ضروری در حوزه فیلم کوتاه و فیلمنامه‌نویسی آن آشنا می‌شود؛ از جمله ویژگی‌های فیلم‌های کوتاه پربیننده در شبکه‌های اجتماعی و ترفندهای کسب حقوق اقتباس از خالقان آثار. بیشتر مقالات کتاب به قلم استادان سرشناس و استعدادیاب‌های فعال در سینمای حرفه‌ای نوشته‌ شده که با زبانی روان و حجمی متناسب با حوصله مخاطب امروزی، کلیدی‌ترین روش‌های اقتباس ادبی در سینما را شرح می‌دهند.

فهرست مطالب کتاب:

مقدمۀ مترجم

فیلمسازی روی کاغذ

پیش‌گفتار

بخش نخست: کلیدهای فیلمنامۀ کوتاه/ ریچارد راسکین

پنج عنصر کلیدی پیرنگ/ روی مورتون

سه نکتۀ ساختاری در طرح فیلمنامه‌های کوتاه/ نیک لاروویه

نگارش پیش‌نویس فیلمنامۀ کوتاه/ کاترین برنت

نوشتن فیلمنامه‌های کوتاه اثرگذار/ ملیسا سارجنت

بخش دوم: کلیدهای اقتباس

اقتباس ادبی: بهشت یا جهنم فیلمنامه‌نویسان/ الیزابت استیونز

چهار عنصر مشترک در داستان کوتاه و فیلم کوتاه/ بن لارند

روند کلی اقتباس ادبی برای سینما/ جوئل هی‌بر

اقتباس کتاب برای فیلمنامه چگونه است/ جین ویلت بورمن

کلیدهای تحلیل داستان برای اقتباس سینمایی/ مرلین هوروویتز

فیلمنامۀ کوتاه؛ شعر سینمایی/ سارا کانتل

اقتباس از داستان‌های کوتاه را جدی بگیرید/ کن میاموتو

شگردهای اقتباس از کتاب‌های غیرداستانی/ جان. لی. هنکاک

حوزۀ مالکیت عمومی: بهشت فیلمنامه‌نویسان مستقل/ کلایو فراین

فلسفۀ «وفاداری» در اقتباس ادبی/ جیمز هارولد

بخش سوم: در حاشیه

ده عادت فیلمنامه‌نویسان حرفه‌ای/ کن میاموتو

داستان‌ها چگونه فیلمنامه می‌شوند: «کسب حقوق اقتباس»/ پیمان شوقی