معرفی کتاب

برای دیدن بخشی از صفحات کتاب، لینک فایل پی دی اف (pdf) را ببینید.

امروزه برخی اقتصاددانان در توضیح مسئلۀ اقتصاد یا اقتصاد کمیابی می‌گویند انسان، این جاندار خردمند، نفرین‌شدۀ اشتهای سیری‌ناپذیر خویش است و چون منابع کافی برای ارضای اشتهای همگان وجود ندارد، درواقع همه‌چیز کمیاب است. این دیدگاه که خواسته‌های ما نامحدود ولی منابع محدودند، قلب تپندۀ این تعریف از علم اقتصاد است: مطالعۀ چگونگی تخصیص منابع کمیاب برای برآورده‌ساختن نیازها و خواسته‌های مردم. ایجاد ثبات در بازارها، نظام مالی، اشتغال و نظام پولی هم از وظایف علم اقتصاد است. پس به باور این اقتصاددانان، کمیابی عاملی است که ما را به کار کردن وامی‌دارد، چون تنها با کار است که می‌توانیم بین خواسته‌های ظاهراً نامحدود و منابع محدودمان پل بزنیم.

فلسفۀ کار چیست و آیا انسان‌ها همیشه سخت‌کوش و پُرکار بوده‌اند؟ جیمز سوزمن در این کتاب با کاوش در دورترین اعصار تاریخ بشر و پی گرفتن این تاریخ تا عصر امروز، پاسخی متفاوت با پاسخ‌های مرسوم و صرفاً اقتصادی برای این پرسش‌ها یافته است.

سوزمن با اتکا به پژوهش‌های مردم‌شناختی در تاریخ بشر و با نگاه به سِیرِ تکامل زیست‌شناختی انسان و سِیرِ تحول اختراعات و ابزار کار و تحول جوامع از عصری به عصر دیگر و نقش و کارکردِ کار در این عصر طولانی، نشان می‌دهد که کار برای انسان‌ها تنها ایفاگر نقشِ برطرف‌کنندۀ نیازهای اقتصادی‌شان را نداشته و پیوند انسان با کار، عمیق‌تر و پیچیده‌تر از پیوندی صرفاً اقتصادی است. همچنین پرسشی را در باب ضرورتِ پُرکاری و سخت‌کوشی انسان پیش می‌کشد و این موضوع را در طول تاریخ انسان مورد بررسی قرار می‌دهد.

این کتاب به زبانی ساده، تاریخ بشر را از دوران شکارگر ـ خوراک‌جویان تا عصر امروز از منظرِ «کار»، می‌کاود و پژوهشی جالب و خواندنی در این زمینه ارائه می‌دهد. آنچه جیمز سوزمن در این کتاب به آن می‌پردازد، ارائۀ درکی متفاوت از کار و ضرورتِ و چراییِ آن است. او در این کتاب پژوهش‌های مردم‌شناختی‌اش را به زیست‌شناسی تکاملی، فیزیک و جانورشناسی پیوند می‌زند تا، فراتر از قلمرو اقتصادِ سنتی، به مقولۀ «کار» و فلسفۀ آن بنگرد.

کتاب خواننده را در سفری به دورترین اعصار تاریخ بشر همراه می‌کند و نشان می‌دهد که انسان‌های شکارگر ـ خوراک‌جو به‌اندازۀ انسان‌های عصر کشاورزی به‌بعد، سخت‌کوش و پُرکار نبوده‌اند و تلقی متفاوتی از کار داشته‌اند. مطابقِ آنچه در این کتاب نشان داده شده است، تلقیِ جوامع امروزی از کار، مبتنی بر الگویی است که از دورۀ کشاورزی پدید آمده است و ما امروزه براساس همان الگو به مقولۀ کار می‌نگریم.

این کتاب همچنین تأملی است در این پرسش خطیر و اضطراب‌آلود که آیا با گسترش روبات‌ها و استفادۀ روزافزون از آنها، به‌عنوان نیروی کار و بیکاریِ هرچه‌ بیشترِ انسان‌ها بر اثرِ این رویداد، انسان به چه سرنوشتی دچار خواهد شد و آیا آینده‌ای بهتر و خوشایندتر در انتظارش خواهد بود یا آینده‌ای تاریک و نومیدکننده؟ پاسخ جیمز سوزمن به این پرسش در کتاب، متفاوت با پاسخ‌های معمول و رایج است.

کتاب از مقدمه، پانزده فصل در چهار بخش به نام‌های «سرآغاز»، «محیط محتاط»، «کار توان‌فرسای مزرعه» و «آفریدگان شهر»، و یک مؤخره تشکیل شده است.

فهرست مطالب کتاب:

معرفی نویسنده

بخش یک: سرآغاز

1. زندگی یعنی کار

2. دست‌های بی‌کار و منقارهای پرکار

3. ابزارها و مهارت‌ها

4. مواهب دیگر آتش

بخش دو:

5. جامعۀ مرفه اولیه

6. ارواح در جنگل

بخش سه:

7. پرش از پرتگاه

8. سورچرانی‌ها و تنگ‌سالی‌ها

9. وقت طلاست

10. نخستین ماشین‌ها

بخش چهار: آفریدگان شهر

11. چراغ‌های پرنور

12. بیماری فزون‌خواهی

13. استعدادهای برتر

14. مرگ یک مزدبگیر

15. بیماری تازه

پس‌گفتار

سپاس‌نامه

یادداشت‌ها

نمایه