معرفی کتاب

برای دیدن بخشی از صفحات کتاب، لینک فایل پی دی اف (pdf) را ببینید.

کتاب «حقیقت و وجود» که پس از «دفترها» و در سال 1948 نوشته شده، این امکان را برای خوانندگان فراهم می‌کند تا ردپای سارتر را دنبال کنند. در میان نوشته‌های دوران بلوغ سارتر که پس از مرگش انتشار می‌یابند، این اثر تنها نوشته‌ای است که یک متن کامل به شمار می‌آید. این متن یک نگارش اولیه است که یک متن کامل محسوب می‌شود. سارتر که سرگرم ایجاد نوعی فلسفۀ اخلاق بود، بی‌شک از منظر خاصی با مسئلۀ حقیقت مواجه شده است. او پیش‌تر در «دفترها [یی برای اخلاق]» به این مسئله پرداخته و به‌ویژه موضع هگلی «دربارۀ حقیقت صیرورت‌یافته» را بررسی کرده بود. چند ماه بعد از آن «دربارۀ ذات حقیقت» به دست او رسیده بود: ترجمۀ درس‌گفتاری از مارتین هایدگر که به‌تازگی منتشر شده بود. شاید خوانش این جزوه که سارتر چندبار به آن اشاره می‌کند، برای او محرکی بوده تا دست به تألیف این جستار کوتاه بزند؛ جستاری که در شاید زمانی قصد انتشارش را داشته است.

در حقیقت سارتر در اینجا از فاصله‌ای دور به اندیشۀ هایدگر این فیلسوف آلمانی می‌نگرد؛ زیرا اهداف‌شان با هم تفاوت دارد: هایدگر به حقیقت هستی نظر دارد، در حالی که برای نویسندۀ «هستی و نیستی» مسئله بر سر این است که نقش ایدۀ حقیقت را در بین الاذهانیت موجودات ارزیابی کند؛ همان‌طور که عنوان اثر گویای این امر است.

کتاب «حقیقت و وجود» دربارۀ مطلق‌نبودن حقیقت و تاریخ‌مندی آن است. سارتر در این کتاب، این موضوع را پیش می‌کشد که حقیقت، یک امر مطلق و جاودانه و بی‌زمان نیست و هر حقیقتی به تاریخ و زمانه‌ای وابسته است که آن حقیقت در آن مطرح می‌شود. قضاوت آیندگان دربارۀ آنچه کسی در گذشته به‌عنوان حقیقت مطرح و برطبق آن عمل کرده است، از موضوعات مهم مطرح در کتاب «حقیقت و وجود» است. سارتر در این کتاب بر ضرورت پذیرش این واقعیت تأکید می‌کند که هر حقیقتی تابع تاریخی است که آن حقیقت در آن مطرح و عرضه می‌شود. طبق این نظر نمی‌توان حقیقت را امری جاودانه و ابدی به حساب آورد و کسی که امروزه حقیقتی را عرضه می‌کند در قبال اینکه در آینده و در زمانه‌ای دیگر چه بر سر آن حقیقت خواهد آمد، مسئولیتی ندارد و آیندگان نیز نمی‌توانند او را براساس معیارها و زمانۀ خودشان قضاوت کنند.

به‌باور سارتر، آن‌گونه که او در کتاب «حقیقت و وجود» بیان می‌کند، هر حقیقتی متعلق به عصر خویش است و نمی‌توان از حقیقتی جاودانه و بیرونِ تاریخ سخن گفت و ضرورتی ندارد که فیلسوف، نگران آیندۀ حقیقتی باشد که در زمانۀ خود عرضه می‌کند. در بخشی از کتاب آمده است: «من تاریخ‌مندی و تاریخ‌سازی را از هم متمایز می‌کنم. طرحی را که برای – خود از خودش در تاریخ می‌سازد تاریخ‌مندی می‌نامم: بناپارت با تصمیم به انجام کودتای هجدهم برومر خودش را تاریخ‌مند می‌کند. و گذار از تاریخ‌مندسازی به امر ابژکتیو را تاریخ‌سازی می‌نامم. نتیجۀ تاریخ‌سازی تاریخیت یا تعلق ابژکتیو به یک دوران است. واضح است که تاریخ‌مندسازی یعنی فراروی ابژکتیو از یک دوران و اینکه تاریخیت، بالعکس بیان محضِ یک دوران است. تاریخ‌سازی پیامدِ فراروی، از دید دوران بعدی، یا گذار از تاریخ‌مندسازی به تاریخیت است. پس اغفالی مداوم وجود دارد. و تاریخ اتمام‌یافته می‌تواند، برای یک آگاهی متعالی و نه آگاهی درگیر در آن، تاریخیت کل نوع بشر باشد، یعنی تاریخ‌مندسازی آزاد انسان‌هایی که معطوف به تقدیری منجمدند. ما یک تاریخ می‌سازیم و تاریخ دیگری از روی آن نوشته می‌شود».

کتاب «حقیقت و وجود» پس از درگذشت ژان پل سارتر از روی دست‌نوشته‌های او و به کوشش آرلت الکایم سارتر ـ دخترخوانده‌اش ـ در سال 1989 منتشر شد. گفتنی است سارتر در دفتر دست‌نویس خود صفحات سمت چپ را خالی گذاشته بود و در مواردی این صفحات توضیحاتی متناظر با صفحات سمت راست نوشته است. در ترجمۀ فارسی شمارۀ صفحات دفتر دست‌نویس سارتر در حاشیه و داخل قلاب آورده شده است.

فهرست مطالب کتاب:

یادداشت مترجم

پیش‌درآمد

حقیقت و وجود

ضمیمه

واژه‌نامۀ فرانسه به فارسی

نمایه