فتوت، قلندری و ادبیات عامیانۀ ایران
خلاصه
نوشتارهای این کتاب دربارۀ فتوت و قلندری و ادبیات عامیانۀ ایران است که برخی از آنها پیشتر در دانشنامهها و کتابهای مرجع ایران و خارج از ایران منتشر شده بودند و در این کتاب با بازنگری و برخی از تغییرات گردآوری شده است؛ همچنین برخی از نوشتارها برای نخستین بار در این کتاب آورده شدهاند.معرفی کتاب
برای دیدن بخشی از صفحات کتاب، لینک فایل پی دی اف (pdf) را ببینید.
ادبیات عامیانۀ ایران، ادبیات تودۀ مردم ایران، اثر مردمانی بیسواد یا کمسواد و غالباً شفاهی که از جهت ساختار و محتوا با ادبیات مکتوب فارسی متفاوت است. زبان ساده، لحن عامیانه، حالات و اندیشههای عوام در این ادبیات نمایان است. امروزه ادبیات عامیانه در نقاط مختلف ایران با گویشهای متفاوت میان مردم مناطق گوناگون مشهور و متداول است. از جمله در گیلان اشعار شرفشاه دولابی از شاعران قرن هشتم به گویش گیلکی، در مازندران اشعار امیر پازواری به گویش مازندرانی، در کردستان داستانهای کردی منظومی که اصطلاحاً بیت نامیده میشود و با آواز میخوانند و نیز بسیاری از قصههای کوتاه عامیانه به گویشهای گوناگون که گاه در آثار پژوهندگان گویششناسی نقل شده است.
پارهای از قصههای عامیانۀ فارسی قصههای بلندی است که نقالان و قصهپردازان دورهگرد آنها را ساختهاند. این گروه از افسانهپردازان در کوچه و بازار معرکه میگرفتند و هر روز بخشی از قصۀ خود را نقل میکردند و روز دیگر دوباره در معرکۀ آنان حاضر میشدند تا دنبالۀ قصۀ روز گذشته را بشنوند. در دورۀ قاجار بسیاری از آنان پیرو یکی از طریقههای درویشی به نام طریقۀ عجم بودند. از عهد صفوی به بعد، پاتوق این گروه از معرکهگیران قهوهخانهها شد. برخلاف قصههای کوتاه عامیانه که دورههای اخیر بیشتر روایتهای شفاهی داشته، از دیرباز قصههای بلند نقالان از صورت شفاهی به صورت مکتوب درآمده است.
بسیاری از فتوتنامهها را بهویژه رسالههایی را که اصناف پیشهور نوشتهاند، از ادبیات عامیانۀ ایارن باید شمرد. این دست از رسالهها که بیشتر به صورت پرسش و پاسخ است، آداب و رسوم و افسانههای طبقۀ پیشهور اعصار گذشته را تبیین میکند و مطالب آنها شفاها بین جوانمردان اصناف بازگو میشده است. همچنین رسالههای درویشان خاکسار عهد قاجار که شرح اعتقادات و افسانههای خاکساران است.
بعضی از آثار ادب عامیانه مأخوذ از ادبیات رسمی و سنتی است؛ مانند آنچه نقالان به زبان عامیانه و با تعبیرات خاص خود از داستانهای شاهنامه و آثار حماسی دیگر نظیر گرشاسبنامه و سامنامه نقل کردهاند و سپس روایت شفاهی آنان باز به صورت مکتوب درآمده است و آنها را در اصطلاح «طومار» نامیدهاند.
این کتاب، کتابی مرجع برای پاسخگویی به سؤالاتی است که ممکن است در ذهن هر ایرانی یا هر دوستدار فرهنگ ایران دربارۀ فرهنگ و ادبیات عامۀ مردم ایران مطرح شود. مجموعۀ سیودو مقاله دانشنامهای دربارۀ فرهنگ عوام و ادبیات مردمپسند فارسی است که همۀ آنها به گونهای با هم در پیوند است.
نوشتارهای این کتاب دربارۀ فتوت و قلندری و ادبیات عامیانۀ ایران است که برخی از آنها پیشتر در دانشنامهها و کتابهای مرجع ایران و خارج از ایران منتشر شده بودند و در این کتاب با بازنگری و برخی از تغییرات گردآوری شده است؛ همچنین برخی از نوشتارها برای نخستین بار در این کتاب آورده شدهاند.
فهرست مطالب کتاب:
دیباچه
ادبیات عامیانۀ ایران
امیرارسلان
بوستان خیال
پری
پهلوان
تبرزین
تنوره (تنوره، برگ، فوطه و لنگ)
جوانمرد قصاب
چارضرب
چراغ
حسین کرد شبستری
حمزهنامه
حیدریه
خاکساریه
خاوراننامه
خضر
درویش
دیو
ذوالفقار
رستمنامه
زورخانه
سبزک و بیهوشدارو
سخنوری
سیمرغ
شاطر
شدّ (میانبند، شدّ و کمر)
فتوت (جوانمردی)
فتوتنامه
کسبوکار و فتوت و اصناف پیشهور
قطبالدین حیدر زاوهای
قلندریه
لوطی
فهرست راهنما
پربازدید ها بیشتر ...
ماهنامۀ شهر کتاب، سال دوم، مهر 1395، شمارۀ 12
جمعی از نویسندگان به سردبیری حسین فراستخواهدوازدهمین شماره مجله شهر کتاب منتشر شد.
نشر کتاب، و تمدن
عبدالحسین آذرنگدر این کتاب کوشش شده تا رابطۀ میان نشر کتاب و توسعۀ تمدن و فرهنگ مورد تتبع قرار گیرد و اثرگذاری و کا
منابع مشابه بیشتر ...
فیروزشاهنامه: دنبالۀ دارابنامه بر اساس روایت محمد بیغمی (ویراست جدید)
ناشناساین متن در شرح جهانگیری و جنگهای فیروزشاه پسر داراب و برادر دارای دارایان است. در این مجلد بخشی بسی
زبان میانگان فارسی و شاهنامۀ فردوسی: گفتگوهای کتایون مزداپور، فیروزه دیانت و مهران افشاری
به کوشش فیروزه دیانت و مهران افشاریاین کتاب دربرگیرندۀ گفتگوهایی است که میان کتایون مزداپور و فیروزه دیانت و مهران افشاری دربارۀ پیشینۀ
دیگر آثار نویسنده
زبان میانگان فارسی و شاهنامۀ فردوسی: گفتگوهای کتایون مزداپور، فیروزه دیانت و مهران افشاری
به کوشش فیروزه دیانت و مهران افشاریاین کتاب دربرگیرندۀ گفتگوهایی است که میان کتایون مزداپور و فیروزه دیانت و مهران افشاری دربارۀ پیشینۀ
نظری یافت نشد.