معرفی کتاب

برای دیدن بخشی از صفحات کتاب، لینک فایل پی دی اف (pdf) را ببینید.​

عباس کیارستمی شبیه فیلم‌هایش بود. همین کافی است تا بدانیم غیر ممکن است حتی بعد از مرگش، تصویری ثابت و پرتره‌ای بی‌تحرک از او داشته باشیم. آدمی بود با لغزیدن‌های مدام. هرگز آنجایی نبود که می‌شد انتظارش را کشید. با شیطنت مشغول بهره‌بردن بود از ترسش از توقع دیگران که ممکن بود آزادی‌اش را محدود کند. مرگ نابهنگام عباس کیارستمی برای دوست‌داران سینمای او سرچشمۀ اندوهی بزرگ بود. دربارۀ سینمای او طیف‌ گسترده‌ای از نوشته‌های فرانسوی وجود دارد که در این کتاب، گزیدۀ نسبتاً جامعی از نوشته‌های مجلۀ «کایه دو سینما» دربارۀ فیلم‌های او آورده شده است.

این انتخاب دو دلیل داشته است؛ نخست اینکه کیارستمی یکی از مهم‌ترین سینماگران معاصر برای این مجلۀ پرآوازه بوده است. «کایۀ متأخر» برای کمتر سینماگر معاصری پرونده‌ای پنجاه‌صفحه‌ای باز کرده است. این پروندۀ مفصل با نام «شما که هستید آقای کیارستمی؟» هم‌زمان با مرور جشنوارۀ لوکارنو بر آثار او، در سال 1995 (تابستان 1374) منتشر شد. افزون بر این ریویوها و مقالات پرشمار دربارۀ آثار او و نیز گفتگوهای مفصل با او در این نشریه آمده است. همچنین عکس روی این مجله که از قدیم محل تکریم سینماگران است، در سه نوبت به سینمای کیارستمی اختصاص داده شده است: زیر درختان زیتون، باد ما را خواهد برد و دَه. فیلم‌نامۀ دو فیلم آخر از این سه فیلم را نیز انتشارات مجله منتشر کرد. اما دلیل دوم برای محوریت دادن به «کایه دو سینما» در سخن‌گفتن از سینمای کیارستمی، این کنجکاوی است که سنت نقادی این شریه چه نگاهی به سینمای معاصر دارد؟

این کتاب در سه بخش سامان یافته است. در بخش اول مقاله‌هایی آمده‌اند که به فیلم‌های کیارستمی از «مسافر» تا «مثل یک عاشق» می‌پردازند. این مقاله‌ها به ترتیب زمانی فیلم‌های کیارستمی پشت هم چیده شده و نه تاریخ انتشارشان در مجله. بخش دوم این کتاب شامل پنج گفتگوی «کایه دو سینما» با کیارستمی دربارۀ فیلم‌های اخیر اوست. در بخش سوم، نوشته‌های کوتاهی از پروندۀ «شما که هستید آقای کیارستمی؟» انتخاب شده است. این ریویوها که از اولین فیلم کیارستمی «نان و کوچه» تا «زیر درختان زیتون» بسط می‌یابند، به ملاقات‌های کوتاه ایستگاه به ایستگاه می‌مانند که در هر توقف تصویری اولیه از انعکاس سینمای کیارستمی در «کایه دو سینما» به دست می‌دهند.

مقاله‌ای که پیش از این بخش‌ها و به عنوان مقدمه آمده است، تنها نوشتۀ بعد از مرگ کیارستمی در این کتاب است. انتخاب مقاله‌ای از اَلَن برگالا با عنوان «کیارستمی و کایروس» برای آغاز کتاب از روی تصادف نبوده است. نوشته‌های برگالا در «کایه دو سینما» و خارج از آن و فعالیت‌های او برای معرفی آثار و دنیای عباس کیارستمی چراغ راه بسیاری در مسیر شناخت دوبارۀ سینماگر محبوب عباس کیارستمی بوده است.

فهرست مطالب کتاب:

پیش‌گفتار

مقدمه: کیارستمی و کایروس

بخش یک: نقدها

شتابان زیستن: دربارۀ مسافر

بدل‌کار: دربارۀ کلوزآپ، نمای نزدیک

بازگشت به آبادی: دربارۀ زندگی و دیگر هیچ

امر واقع لرزید: دربارۀ زندگی و دیگر هیچ

خانۀ شوهرم کجاست؟ دربارۀ زیر درختان زیتون

ملاقات با وان آیک: دربارۀ زیر درختان زیتون

مرگ در این باغ: دربارۀ طعم گیلاس

راز حیرانگر: دربارۀ باد ما را خواهد برد

استخوان و شیشۀ جلو ماشین: دربارۀ باد ما را خواهد برد

کیارستمی در رهایی: دربارۀ آ.ب.ث افریقا

در راه: دربارۀ ده

اختیارات تام سینما: دربارۀ پنج

کیارستمی دوباره رانندگی می‌کند: دربارۀ ده روی ده

شیرین هزارچهره: دربارۀ شیرین

تقلید زندگی: دربارۀ کپی برابر اصل

احساسات سردرگم: دربارۀ مثل یک عاشق

بخش دو: گفتگوها

زندگی جریان دارد: گفتگو دربارۀ زندگی و دیگر هیچ

طعم پنهان: گفتگو دربارۀ طعم گیلاس

فیلم پاسپورت ندارد: گفتگو دربارۀ باد ما را خواهد برد

حذف مؤلف: دربارۀ ده

خطاب نگاه: دربارۀ کپی برابر اصل

بخش سه: پیوست

شما که هستید آقای کیارستمی؟

نمایه