معرفی کتاب

برای دیدن بخشی از صفحات کتاب، لینک فایل پی دی اف (pdf) را ببینید.​

دورۀ رنسانس که یکی از شناخته‌شده‌ترین و مشهورترین دوره‌های تاریخی اروپا به شمار می‌رود، در واقع سرآغاز تغییرات بزرگی در هنر و تمدن اروپایی‌ها می‌باشد که مظهر گذر از جهان قرون وسطی به عصر جدید است. در حقیقت هنگامی که مورخین از دورۀ آغازین اروپای مدرن سخن به میان می‌آورند، در واقع به دورۀ رنسانس اشاره می‌کنند.

در حقیقت برای بیشتر مردم، دورۀ رنسانس با نام کشور ایتالیا گره خورده است. با مطالعۀ این کتاب خواننده متوجه می‌شود که نزدیک به دوسوم از نقاشان و پیکرتراشانی که به آنها اشاره شده، اهل ایتالیا هستند. هنوز هم به‌خوبی مشاهده می‌شود که دورۀ رنسانس با نام ایتالیا مشخص می‌شود. البته در این میان می‌توان به هنرمندان سرشناس دیگری همچون آلبرشت دورر و هانس هولباین (پسر) اهل آلمان، هیرونیموس بوش و پیتر بروگل (پدر) اهل هلند نیز اشاره کرد. آنها به همراه دیگر هنرمندان بزرگ فرانسوی، اسپانیایی و انگلیسی در کنار این خیل عظیم از هنرمندان ایتالیایی قرار می‌گیرند.

محققین شروع دورۀ رنسانس را در اروپا از حوالی تاریخ ۱۴۰۰ تا حدود ۱۶۰۰ میلادی در نظر می‌گیرند؛ اگرچه این دوره، تاریخی مشخص و متمایز محسوب نمی‌شود. تاریخ دقیق دورۀ رنسانس در مناطق مختلف و در میان اشکال گوناگون هنری متفاوت است. مورخین هنری، رنسانس را به سه گزینه طبقه‌بندی می‌کنند. دوره رنسانس آغازین که تقریبا از سال ۱۴۲۰ میلادی شروع شده و تا سال ۱۴۰۵ تداوم می‌یابد. دوره اوج رنسانس به زمان کوتاه‌تری را دربر می‌گیرد و از سال ۱۹۴۵ تا ۱۵۲۰ را شامل می‌شود و دورۀ اواخر رنسانس که با سبکی همچون رفتارگرایی نیز شناخته می‌شود، باقی این زمان را دربر می‌گیرد.

شاید تنها عنصری که در هنر رنسانس بیش از اندازه مشخص و نمایان است و این دوره را از هنر قرون وسطا متمایز می‌کند، تأکید و پافشاری آن روی حیطۀ بشریت و انسان‌ها است. البته این بدان معنا نیست که مضامین مذهبی که برای هنر آغازین حکم‌فرمایی می‌کردند، به نوعی از هنر دورۀ رنسانس ناپدید شده‌اند. با این وجود شخصیت‌ها در هنر رنسانس مذهبی همچون دورۀ هنری قرون وسطا دوبعدی (گاهی اثیری و گاه مجرد) نبوده‌اند، بلکه انسان‌های محکم و استواری بودند که فضایی سه‌بعدی را اشغال کرده و به شکلی باثبات روی زمین جا گرفته بودند.

مضامین خدایی و شمایل زمینی به نوعی در هنر «فرا آنجلیکو» مبلغ و نقاش دومینیکنی قرن پانزدهم که هر دو جنبۀ رفتار مذهبی و نفوذ کلاسیکی را در آثار خود ارائه می‌دهد، درهم می‌آمیزند. شخصیت‌های انسانی که به دقت ترسیم شده‌اند بر محراب و دیوار برخی از کلیساها می‌درخشند. گفته می‌شود که تاثیر وی بر هنرمندان تازه‌کار و اساتید سرزمین مادری وی شهر فلورانس تا مدت‌های مدیدی همچنان ادامه داشته است. همچنین گفته می‌شود که نقاش چیره‌دست «فرا فلیپو لیپی» که در اواسط دهۀ 1400 زبانزد خاص و عام بود، به‌شدت متأثر از فرا آنجلیکو بوده و از سبک وی تقلید نموده و آن را با روش‌ها و روحیۀ داستان‌سرایی خود تلفیق نموده است.

این کتاب دربرگیرندۀ زندگی‌نامۀ یکصد نقاش و پیکر تراش برجستۀ تاریخ است که در دورۀ رنسانس فعالیت می‌کردند. البته این گزینه صرفاً از سوی مؤسسۀ بریتانیکا که در ضمن ناشر این کتاب به شمار می‌آید، صورت گرفته است که می‌تواند چندان جامع و فراگیر نیز نباشد. خوانندگان با مطالعۀ این کتاب، افزون بر آنکه با زندگی‌نامۀ برخی از برجسته‌ترین هنرمندان تاریخ آشنا می‌شوند، بلکه همچنین شاهد رشد و تعالی سبک‌های هنری زیادی در این زمینه نیز می‌باشند.

همچنین این کتاب می‌تواند نقطۀ عطفی برای آن دسته از خوانندگانی باشد که مایلند تا در این زمینه به اطلاعات نه‌چندان جامعی دست پیدا کنند و در ضمن پایه و اساسی شود برای مطالعات جامع‌تر و فراگیرتر آنها در آینده. البته گفتنی است گرچه مطالب این کتاب به شکلی فشرده و خلاصه ارائه شده است، اما محتوای آن کاملاً تمامی نکات ضروری و مهم زندگی‌نامۀ این هنرمندان را دربر می‌گیرد.

نکتۀ جالب در این کتاب، کوتاه و فشرده بودن مطالب آن است که خستگی و کسالت مطالب طویل و گسترده را دربر نداشته و در ضمن به شکلی شیوا و رسا به نکات مهم و ارزندۀ زندگی‌نامۀ این هنرمندان می‌پردازد. شیوۀ نگارش این کتاب چنان سلیس و شیرین است که خوانندگان بعد از ختم موضوع همچنان منتظر ادامۀ مطلب هستند.