معرفی کتاب

برای دیدن بخشی از صفحات کتاب، لینک فایل پی دی اف (pdf) را ببینید.

در این کتاب 21 مقاله از دکتر احمد مهدوی دامغانی گردآوری شده است.

یکی از پدیده‌های شگرف که در دنیای امروز بیش از هر زمان دیگر ایجاد نوعی دگرگونی و شکاف و با این حال پیوستگی و وابستگی میان جوامع بشری کرده و می‌کند، مهاجرت است؛ پدیده‌ای گاه بسیار مبارک و در خدمت انقلاب الهی همچون هجرت وجود مقدس نبوی از مکه ـ شهری که بدان دلبسته بود ـ به شهری که آن را نام و آوازه و اعتباری تازه بخشید و سرانجام در ان خاک روی از خلق کشید و خوش آرمید. مهاجران فراوانی را نیز می‌توان یافت که نه هرگز دیگ هوس پخته‌اند و نه در پی حشمت و جاه بوده‌اند، بلکه از بد حادثه به جایی جز از وطن پناه برده‌اند. از این گروه است استاد دکتر احمد مهدوی دامغانی که رنج غربت را قریب سی سال است که به جان خریده است؛ اما هرگز از دست بیگانه دانه برنچیده و گره دام را بر پای احساس و ادراک خود ندیده است. سراپردۀ همت در دانشگاه هاروارد برافراخت و افزون بر آنکه به دیو نومیدی سخت بتاخت، چون نسیم بهاران وزیدن گرفت و روح امید و آرزو در شکوفه‌زار معنویت، دمیدن. هم بر کرسی درس فقه و حدیث و کلام نشست تا دانشجویان آن دیار در حد استعداد و شایستگی خویش بهره برگیرند و هم قلم در دست گرفت و با انتشار مقالات سودمند و عبرت‌آموز، ورق‌هایی رنگین از دفتر خاطرات ایام و آنچه خود شاهد و واقف بود، دوستان هم‌وطن را در ایران و جز ایران به ارمغان آورد.

در این کتاب 21 مقاله از مقالات استاد مهدوی دامغانی فراهم آمده که بیشتر آنها مربوط به تک‌نگاری دربارۀ برخی از مشاهیر ادب و دانش ایران است که از این بین سه مقاله مربوط به زنده‌یاد ایرج افشار، و دو مقاله با عنوان ذکر خیر مربوط به محمدجواد مشکور و استاد علی‌اصغر حکمت است. همچنین دیگر تک‌نگاری‌های آورده در این کتاب مربوط می‌شود به زنده‌یادان عبدالله نورانی، حسن لاهوتی، امیری فیروزکوهی و آیت‌الله آقا شیخ موسی خونساری.

در مقاله‌ای که برای وفات ایرج افشار در این کتاب آورده شده، می‌خوانیم: «یکی از بزرگ‌ترین و سودمندترین و ارجمندترین خدمات ایرج مرحوم، تدوین و تنظیم و چاپ ده مجلد از «یادداشت‌های قزوینی» است و همین یادداشت‌هاست که معرف واقعی عظمت مقام والای مرحوم رضوان جایگاه علامه محمد قزوینی اعلی الله درجاته فی الجنان است. بلی، قزوینی چهار مقاله و جهانگشا و تذکرة الاولیاء و مرزبان‌نامه و ... را با آن حواشی و تعلیقات عالمانۀ خود منتشر ساخت، ولی معلومات و اطلاعات خوانندۀ فهیم چهارمقاله و جهانگشا و تذکرة الاولیاء و مرزبان‌نامه و غیره و غیره محدود و منحصر به محتویات و متعلقات همان کتاب‌هاست و لاغیر، ولی کسی که می‌خواهد در ادب فارسی اگر نه صاحب‌نظر شود، که ورود و وقوف کافی در آن یابد، و به وسعت دائره و علوّ شأن و مقام علامه قزوینی نیز پی برد، یقیناً مستغنی از مطالعه و مراجعه به «یادداشت‌های قزوینی» نخواهد بود، و بلکه صاحب‌نظران در ادب نیز از آن بی‌نیاز نیستند و همیشه سخن علامه قزوینی را به عنوان قول الصواب و فصل الخطاب می‌پذیرند و می‌قبولانند، خوب این ده مجلد یادداشت‌ها که دربردارندۀ هزاران «وُرَیقه» (به تعبیر خود مرحوم علامه است که در این ده مجلد به صورتی منظم و مرتب به حروف الباء تدوین و تنظیم شده کار کسی جز ایرج نازنین است؟». (ص 85 ـ 86)

فهرست مطالب کتاب:

پیش‌گفتار

از سقیفه تا شوروی

بحثی مختصر دربارۀ درس «معارف» مرحوم آقای آقامیرزا مهدی غروی اصفهانی

شمه‌ای از درد اشتیاق و فراق حضرت ایرج افشار

وفات ایرج افشار

و باز هم یادی از ایرج افشار

ذکر جمیل مرحوم استاد دانشمند و فقید سعید حاج شیخ عبدالله نورانی (ره)

نام‌های ایران در کتاب ـالتدوین» رافعی

یاد خیری از دکتر محمدجواد مشکور (ره)

یاد خیری از مرحوم استاد عل‌اصغر حکمت (ره)

دربارۀ بازسازی حوزۀ مبارکۀ علمیۀ مشهد پس از شهریور 1320

بُرده و قضیب پیغمبر اکرم (ص)

زنده‌باد عشق «از هر دری سخنی»

جشن نوروز از مظاهر و شعارهای شیعه در قرن‌های سوم تا پنجم

تلمیحی بر مقاله‌ای

سهم سیدالشهدا سلام‌الله علیه در نجات آذربایجان

دربارۀ کتاب «در جستجوی صبح» تألیف عبدالرحیم جعفری

دربارۀ «فرهنگ فرادهی و فراگیری» آقای دکتر ساکت

یادی خیری از حسن لاهوتی (ره)

مرحوم آیت‌الله آقای آقاشیخ موسی خونساری (قدس سره)

سی‌امین سال وفات حضرت سیدالشعراء امیری فیروزکوهی

شرح مختصری از وضع و موقعیت مشهد مقدس در اواخر قرن سوم و در قرن چهارم و اوائل قرن پنجم