معرفی کتاب

برای دیدن بخشی از صفحات کتاب، لینک فایل پی دی اف (pdf) را ببینید.

اورهان پاموک در سال ۱۹۵۲ در استانبول در یک خانواده شلوغ و پرجمعیت متولد شد. از دوران کودکی و جوانی تا بیست سالگی با نقاشی کردن به زندگی‌اش ادامه می‌داد. در استانبول در دبیرستان و کالج آمریکایی‌ها درس خواند. سه سال در دانشگاه استانبول معماری خواند. بعد از سالی در دانشگاه استانبول مشغول خواندن روزنامه‌نگاری شد.

اورهان پاموک از ۲۳ سالگی تئاتر، معماری و روزنامه‌نگاری را ول کرد و تصمیم گرفت که رمان‌نویس شود. از آن موقع به بعد دَرِ اطاقش را بست و مشغول رمان نوشتن شد. اولین رمانش را در سال ۱۹۸۲ به نام «آقای جودت و پسرانش» نوشت. این رمان در همان سال جایزۀ اورهان کمال و جایزۀ ملی ترکیه را از آن خود کرد. در سال ۱۹۸۳ رمانی به نام «خانۀ خاموش» را نوشت و منتشر کرد. این رمان به زبان فرانسه ترجمه شد. در سال ۱۹۸۵ رمان «قطعه سفید» را نوشت. این رمان دوستی‌های یک بردۀ ونیزی را با یک دانشمند ترک بازگو می‌کند. این رمان باعث شد نویسنده به شهرت جهانی برسد. اورهان پاموک در سالهای 1985 ـ ۱۹۸8 در دانشگاه آمریکایی کلمبیا به عنوان استاد مدعو مشغول تدریس بوده است.

وی در سال ۱۹۹۰ رمان «کتاب سیاه» را به رشتۀ تحریر کشید. این کتاب در همان سال چاپ و منتشر شد. این رمان هم به زبان فرانسه و انگلیسی ترجمه شد و سال بعد جایزۀ فرهنگ فرانسه را از آن خود کرد. این رمان داستان‌های عجیب و غریب و اسرارانگیز و فلاکت مردم ترکیه و ظلم‌های پاشایان عثمانی را در روزگار پیشین بازگو می‌کند. وی در سال ۱۹۹۴م. اثرگذارترین کتاب خود به نام «زندگی جدید» که یک داستان خوب و باارزش است را نوشت. وی در سال ۱۹۹۸م. رمانی نوشت که زندگی ادبی ایشان را به کلی تغییر داد. رمان «اسم قرمزی» داستان یک نقاش ایرانی و همکارش یک نقاش ترک را در سال‌های ۱۶۰۰ میلادی نشان می‌دهد. این رمان شکل‌گیری عشق‌ها، دسیسه‌ها و زندگی و امید و جنایت را روایت می‌کند. این کتاب هم جوایزی به برای اورهان پاموک به ارمغان آورده است.

از سال ۱۹۹۰ اورهان پاموک دربارۀ موضوعات حقوق بشر و آزادی اندیشه در روزنامه‌های خارجی و ترکیه مقالاتی می‌نوشت. در همان سال‌ها منتخبی از مقالات نوشته شده را در کتابی به نام «رنگ‌های دیگر» چاپ و منتشر کرد. در سال ۲۰۰۲ رمانی به نام «برف» نوشت. در این کتاب مباحثه و برخورد گروه‌هایی از مردم ترکیه را از قبیل مذهبی‌ها، ملی‌گراها و لائیک‌ها و سایر گروه‌های اجتماعی به رشتۀ تحریر کشیده است. این رمان در سال ۲۰۰۴ از طرف مجلۀ نیویورک تایمز در بین ۱۰ کتاب سال جهان، برترین کتاب شناخته شد.

در سال ۲۰۰۳ پاموک رمانی به نام «خاطره‌های استانبول» را نوشت، این کتاب خاطراتِ دوران کودکی و جوانی نویسنده از کوچه پس‌کوچه‌های استانبول را نشان می‌دهد. کتاب‌های اورهان پاموک تا حال به ۵۸ زبان در دنیا ترجمه و به چاپ رسیده و بیشتر از ۷ میلیون جلد از کتاب‌های او در سراسر جهان به فروش رفته است. اورهان پاموک ده‌ها دکترای افتخاری از دانشگاه‌های سراسر جهان دریافت داشته است.

اتحادیۀ ناشران آلمان که در سال ۱۹۵۰ تاسیس شده است. جایزۀ برگزیدۀ سال خود را در عرصۀ صلح و فرهنگ در سال ۲۰۰۵ به اورهان پاموک داد. علاوه بر آن رمان «برف» در فرانسه بهترین رمان خارجی شناخته شد و جایزۀ Le Prix Me`dicix e`tranger  را از آن خود کرد. در همان سال‌ها از طرف مجلۀ Pros – Poet  در بین صد نفر روشن‌فکر جهان به عنوان روشن‌فکر برتر سال دنیا انتخاب شد.

در سال ۲۰۰۶ از طرف مجلۀ تایم از بین ده نفر تأثیرگذار در دنیا مؤثرترین شخص انتخاب شد. از آکادمی هنر و ادبیات آمریکا و از طرف جمهوری خلق چین به اخذ دکترای افتخاری نائل آمد. اورهان پاموک در سال ۲۰۰۶ برندۀ جایزۀ ادبی نوبل شد. در سال ۲۰۰۸ رمان دیگری نوشت به نام «موزۀ معصومیّت» که موضوعات عشقی، خانوادگی و دوستی و کامیابی ها را در آن رمان به رشتۀ تحریر کشید.

اورهان پاموک علاوه بر اینکه یک نویسنده رئالیست جادویی است یک نویسنده ایهامی هم هست! زبان ترکی مثل زبان فارسی سرشار از واژه‌ها و جملات ایهامی است که نویسنده توانسته واژه‌ها و جملات ایهامی را در رمان‌های خود بگنجاند. وابستگی‌های زبان ترکی و زبان فارسی در قرن‌های گذشته، پاموک را واداشته که آشنای کاملی با فرهنگ و ادب ایرانی داشته باشد. علاقه او به فرهنگ و زبان ایرانی به حدی بود که اسم خودش را از اورهان به «فرید» برگرداند و اسم دخترش را رؤیا گذاشته است. علاقه به فرهنگ ایران در رمان‌ها و داستان‌هایش به ویژه رمان‌هایی که درباره هنر نقاشی است، به قدری زیاد است که توانسته مکتب‌های نقاشی شیراز، هرات و تبریز را با مکتب‌های نقاشی ترکی آناتولی و آسیای صغیر را با همدیگر پیوند بزند. با آشنایی‌هایی که پاموک از فرهنگ ایرانی داشته، توانسته تمثیل‌ها و الگوهای خود را از بزرگان ایرانی همچون نظامی، فردوسی، مولوی و سایر شعرا و عارفان ایرانی انتخاب کند.

دولت‌های ترکیه جایزه ادبی نوبل اورا جدی نگرفتند. به علت موضع‌گیری‌های او درباره ارمنی‌ها و کردها از طرف دولت حسن اثر نبخشید و پاموک هم مثل اسلاف سابقش مانند عزیز نسین و ناظم حکمت مورد بی‌مهری دولت‌های ترکیه قرار گرفت.

این کتاب تکه‌هایی از چشم‌انداز (زندگی، کوچه ها، ادبیات) جدیدترین کتاب پاموک است. پاموک در جدیدترین کتابش، از زندگی دوران بچگی، جوانی و میانسالی با خلوص نیت صحبت می‌کند. نویسنده در این کتاب از مرگ پدرش، از دردهای سیاسی، از بازی‌های فوتبال یا احساس خودش را در رمان‌هایی که نوشته، از اعتیاد مادرش به سیگار، از حرکت پشه‌ها در شب‌های تابستان در استانبول، از کشتی‌های بسفر و حکایات و مشاهداتی از مناظر بزرگ را با دقت و وسواس حکایت‌ها دارد. پاموک در این کتاب از جزیره‌ها، از نیویورک، از ونیز، از کلکته و از حس گناهکار بودن‌های خود و از رویاهایش، از آرایشگاه‌های قدیمی، از آتش روشن‌کردن ها در کوچه‌های استانبول در زمان کودکی و از مساجد با بهره‌برداری از اسناد خواه از کتاب هزار و یک‌شب باشد یا از کتاب‌های داستایوفسکی و از نقاشان قدیمی حکایت‌ها دارد. حکایت پاموک از مشاهداتش در طول زندگی چه از استانبول و چه در سایر شهرها احساس عمیقی را در خواننده می‌گذارد.

کتاب در شش بخش تنظیم شده است. بخش اول دوران کودکی نویسنده را در استانبول یا در مسافرت‌هایش که در خارج از کشور اتفاق افتاده، بخش دوم کتاب وقایعی است که در استانبول می‌گذرد. بخش سوم دربارۀ کتاب و ادبیات است. پاموک در این بخش از ادبیات خارجی و ادبیات ترکیه صحبت به میان می‌آورد و از آنجایی که ارادت خاصی به داستایوفسکی و کتاب‌هایش دارد، ۵ مقاله به او اختصاص داده است. بخش چهارم درباره رمان‌هایی است که خودش نوشته، بخش پنجم درباره هنر و بالاخره بخش ششم درباره سیاست و دردها و گرفتاری‌های هم‌وطنانش دربارۀ ترکیه قلم زده است (در ترجمه فارسی این بخش‌بندی مراعات نشده است).

فهرست مطالب کتاب:

پیش‌گفتار

داستان یک زندگی

بابام

یک خواب یک گناه

چرا انتقام از زندگی

آرایشگاه‌ها

گردش کردن مثل بچه‌ها و گم‌شدن در ونیز

کتابخانۀ ترک من

استانبول من

نشان تاشی بودن چه احساسی دارد؟

جزیره‌ها

برای که می‌نویسید؟

رمان خواندن سعادت است

داستان‌های هزار و یک شب

کالیریج و کشتیبان پیر

آدمک‌های داستایوفسکی، اولین رمانی که با آن آشنا شدم

یک نویسنده جوان احساساتی و له‌شدگان و تحقیرشدگان

گرفتاری‌ها، زیبایی‌ها، زمان؛ دربارۀ لولیتای ناباکف

یادداشتی بر ملودرام شب‌های مهتابی

آلبرت کامو

خواندن کتاب‌های توماس برنهارد در لحظات ناکامی و بدبختی

رمان ترک از نگاه برناموران

گفتگو دربارۀ جایزۀ نوبل

یادداشتی به چاپ آلمانی کتاب آقای جودت و پسران

کتاب سیاه: بعد از ده سال

دربارۀ اسم من قرمزی

بخشی از رمان نام من قرمزی، درخت

از دفترهای برف در قارص

گشتی در منابع الهامی موزۀ معصومیت

سیاه‌قلم

جنگلی به قدمت دنیا

بلینی و شرق

فصلی از کتاب زندگی جدید

من و معنا