معرفی کتاب

برای دیدن بخشی از صفحات کتاب، لینک فایل پی دی اف (pdf) را در بالای صفحه ببینید.

فرانتس کافکا در سال1883 در خانواده‌ای یهودی متعصب چشم به جهان گشود. تحصیلاتش را در رشته حقوق تا درجه دکترا ادامه داد. شوق نویسندگی او را به مطالعه آثار بزرگ ادبی کشاند. او نیز مانند ریلکه و شاعران و نویسندگان دیگر تحت نفوذ مکتب ادبی پراک قرار گرفت که از خصوصیت‌های آن توجه به عالم ماوراء الطبیعه و در عین حال امور دنیای بشری و عالم موسیقی بود که روی هم فرضیه مختلطی از رویا، طنز و روشن‌بینی منطقی به وجود می‌آورد. در آثار کافکا دنیایی از پوچی و تناقض و بی‌هدفی و امیدهای واهی به چشم می‌خورد. مسائل خاص کافکا از میان اشاره‌ها و کنایه‌ها و تمثیل‌هایی به دست می‌آید که با احساس ظریفی از طنز آمیخته است. کافکا این اثر را بین هشت فوریه و آوریل سال1915 میلادی به رشته تحریر در آورد. عنوان این داستان از ماکس برود دوست کافکا است. مامس برود این داستان را در سال1936 منتشر کرد. متن داستان طوری تنظیم شده که انتقادی به زندگی فردی و اجتماعی و نیز به سبک و شیوه زندگی متداول امروزی باشد. این داستان از دو بخش تشکیل شده است؛ از سویی بلوم فلد و زندگی خصوصی او را توصیف می‌کند و از سویی دیگر محیط و شرایط کارش را.

بلوم فلد از بسیاری جهات شباهت به قهرمانان داستان‌های دیگر کافکا دارد: او با احساس وظیفه‌شناسی کار خود را انجام می‌دهد و در آپارتمانی محقر در تنهایی و عزلت به سر می‌برد و زندگی یکنواختی دارد. تفکرات او اکثراً در مورد کارش که مورد تقدیر قرار نمی‌گیرد و به طور کلی در حول و حوش زندگی یکنواخت خویش است. افزون بر این اندیشه‌های او در مورد تدابیری برای رهایی از تنهایی نشان می‌دهند که طرز تفکر و دید او در مورد زندگی ناگزیر به تنهایی او منجر می‌شود. یکی از نکات مهم این داستان این است که نقشه‌های او برای رهایی از تنهایی و سپس تفکراتش در مورد چشم‌پوشی از داشتن یک همدم و حیوان خانگی با پیداشدن سروکلۀ توپ‌ها به طور اسرارآمیزی در ارتباط قرار دارند.

متن این داستان چند معضل اجتماعی را مورد بررسی قرار می‌دهد. در وهلۀ اول موضوع شخص «مجردی» مطرح است که تمام عمر مجرد و تنها باقی می‌ماند. قهرمان داستان تمامی کوشش خود را به کار می‌برد تا مجردبودن خود را پنهان نگهدارد و بدین ترتیب بتواند به مثابۀ یک مجرد میان‌سال حتی الامکان بدون آنکه جلب توجهی بکند، به زندگی خود ادامه دهد. اما او به دلیل تنهایی خود مثلاً به این جهت شرمگین نیست که آرزوی زن و بچه را در سر دارد، بلکه فقط به این علت که جامعه ظاهراً ارزشی برای افراد مجرد قایل نیست. در این داستان عناصر سوررئالیستی بسیاری به کار برده می‌شوند: پیداشدن سروکلۀ توپ‌ها، این تصور واهی قهرمان داستان را متزلزل می‌کند که تاکنون کسی متوجۀ مجردبودن وی نشده است.

این داستان بحث‌هایی که در زمان حیات کافکا در مورد علم، تکنولوژی، سیاست، اقتصاد و اسلوب و روش‌های اداری و فنی در جریان بود، موضوع خود قرار داده است. البته کافکا این مباحث را در قالب مباحثی ادبی مطرح می‌کند.

کافکا این داستان را احتمالاً تحت تأثیر رمانی از گوستاو فلوبر نویسندۀ معروف فرانسوی به نام بووار و پکوشه به رشتۀ تحریر درآورده است. بلوم فلد نیز همانند قهرمانان این رمان فلوبر، مظهر و صورت مجسمی است برای دون کیشوت دنیای مدرن تجارت که زیر بار حجم عظیم کاری که بر دوش او قرار دارد، نابود می‌شود.

در این کتاب ابتدا داستان «بلوم فلد، مجردی میان‌سال» آورده شده است و در ادامه نقد این داستان از جنبۀ انتقاد اجتماعی و از جنبۀ روان‌شناسی بیان شده است.