فاطمۀ زهرا در شعر فارسی
خلاصه
این کتاب زندگانی فاطمۀ زهرا (س) را از ولادت تا شهادت از زبان شاعران و ستایشگران روایت میکند.معرفی کتاب
برای دیدن بخشی از صفحات کتاب، لینک فایل پی دی اف (pdf) را در بالای صفحه ببینید.
فاطمه زهرا (عليها السلام)، انسان كامل، سرور و سرآمد زنان، يگانه دختر خاتم الانبيا، شريك زندگى و همسر حضرت مرتضى، محور و مدار دايره دين و دادگرى در خانه على است. شاعران و ستايشگران ـ به پيروى از قرآن و پيامبر ـ او را با اوصاف بسيارى ستودهاند و با نامهاى فراوانى او را بزرگ داشتهاند كه «كوثر / خير كثير»، «ليلة القدر / شب قدر»، «اُمّ الأئمّه / مادر پيشوايان»، خيرالنسا / بهترين زنان و زن برتر» از آنها است و از ميان القاب و اسمها، نامهاى زير ـ از باب نمونه ـ يادآورى مىشود: طيّبه، طاهره، مطهّره، حديثه، زكيّه، زهرا، رحيمه، راضيه، ريحانه، باهره، بتول، تقيّه، مرضيّه، محدّثه، عطيّه، عاليه، عالمه، وجيهه (وجيهة عندالله)، صدّيقه، حبيبه، قدسيّه، محبوبه، معصومه، مستوره، انيسه، انسيّه (انسيّه حورا)، سكينه، شريفه، شفيقه، شفيعه (شفيعه محشر)، صفيّه، صالحه، عزيزه، عذرا، كبرى، كريمه، حوريّه، حورا، هانيه، نجمه، نجيبه، نخبه، نقيّه، مباركه، مطمئنّه، حكيمه، وليّه (وليّة الله)، اُمّ ابيها، اُمّ الحسن، بنت الهدى، روح الرسول، بنت النبى(صلى الله عليه وآله)، اُمّ العدل، اُمّ الحسنين، اُمّ الاوليا، اُمّ المصائب، مظلومه، شهيده و دهها ـ بلكه صدها اسم و وصف و لقب ديگر ـ كه اين همه از يک انسان بزرگ و كامل حكايت مىكند تو گويى آنچه خوبان همه دارند او به تنهايى داشت.
او در مقام يک زن، مظهرِ جمال الله و آينه وجه الله ـ سبحانه و تعالى ـ است و با توجّه به سخنرانىهاى رسا و ماندگارش و با نگاهى به خطّه خطير خطابهها و خطبههايش او را «بنيانگذار مكتب اعتراض» ناميدهاند كه او بعد از رحلت رسول الله (ص) نخستين زنى بود كه نه تنها از حقوق زن كه از حقوق همه انسانها دفاع كرد و اوّلين منتقدى بود كه تا پاى جان در انتقاد از استبداد دينى مقاومت كرد، تا سلام و درود هر انسان آزادانديشى كه براى حق و عدالت نفس مى كشد هميشه همراه نام و يادش باشد.
اين كتاب زندگانى فاطمه زهرا (س) را ـ از ولادت تا شهادت ـ از زبان شاعران و ستايشگران روايت مىكند كه در چهارده فصل و چهل باب تنظيم شده است و برخى از سرفصلهاى آن عبارت است از: «ميلاد كوثر»، «نام هاى نور»، «پيوند دو دريا»، «در خانه عدالت»، «زيبا مثل زن»، «عرفان فاطمى»، «فضایل فاطمى»، «خطبهها و خطابهها»، «در غربت مولا» و «فاطمه (عليها السلام) و مهدويت و .... .
مناقب فاطمى يا فاطميّات در شعر فارسى عمر چندانى ندارد، تنها چند قصيده ـ آن هم نه چندان فخيم و فربه ـ از عصر صفوى سراغ داريم و پيش از آن هم خبرى نيست و اين جفا به دُردانه دختر رسول الله (صلى الله عليه وآله) آن هم در شعر فارسى كه هميشه رنگ شيعى داشته است شايد در اين خبط و خطاى بزرگ نهفته باشد كه شاعران ما هنوز هم كه هنوز است به زن جماعت به چشم حقارت مىنگرند و آنگاه كه به ستودن فاطمه (عليها السلام) يا حضرت زينب (عليها السلام) مىپردازند ترجيع كلامشان اين است كه بگويند: «زن مگو و زن مگو»!!
در شعر فاطمى، وجه غالب «مصيبتنامهنويسى» است تا آنجا كه مصائبگرايى، مناقب و مدايح را به مسلخ تحريف و تحقير مىبرند و شعرها را از مدح به قدح و ذم مىكشانند و انسان را به ياد سخنى از مولا على (عليه السلام) مىاندازند كه گفت: «عالِمٌ معاند، خير من جاهل مساعد: دشمن دانا بهتر از دوست نادان است».
قطعه شعری از حبیب چایچیان با عنوان «آتش در حرم» که در این کتاب و در فصل ششم با عنوان «فصل فاجعه» آمده است:
بوی خوش میآید اینجا عود و عنبر سوخته؟ یا که بیت الله را کاشانه و در سوخته
از چه خون میگرید این دیوار و در یارب مگر گلشن آل خلیل اینجا، در آذر سوخته
خانه وحی از ملک یکباره شد پر ازدحام اندر این غوغا مگر جبریل را پر سوخته
خانۀ زهراست اینجا، قتلگاه محسن است آشیان قهرمان بدر و خیبر سوخته
سینۀ زهرا شکسته، چهرهاش نیلی شده مرتضی خونین جگر، قلب پیمبر سوخته
بر حریم عقل کل، دیوانهای زد آتشی کز غمش هر عاقلی را جان و پیکر سوخته
خیمهگاه کربلا را آتش از اینجا زدند شد ز داغ محسن آخر، کام اصغر سوخته
گر نمیکرد اشک چشمانت حسان امداد من میشد از آه من این اوراق دفتر سوخته
فهرست مطالب کتاب بدین ترتیب است:
فصل اول: میلاد سبز سحر
فصل دوم: نامهای نور
فصل سوم: ازدواج با امام علی (ع)
فصل چهارم: عرفان فاطمی
فصل پنجم: فضایل فاطمی
فصل ششم: فصل فاجعه
فصل هفتم: مادر مصیبتها (ام المصائب)
فصل هشتم: در غربت عدالت
فصل نهم: شهادت شهیده
فصل دهم: در رثای سپیده (مرثیهها)
فصل یازدهم: شهر شهادت
فصل دوازدهم: فاطمۀ زهرا (س) و حضرت مهدی (عج)
فصل سیزدهم: توسل به حضرت وجیهه
فصل چهاردهم: خاتون محشر
پربازدید ها بیشتر ...
ماهنامۀ شهر کتاب، سال دوم، مهر 1395، شمارۀ 12
جمعی از نویسندگان به سردبیری حسین فراستخواهدوازدهمین شماره مجله شهر کتاب منتشر شد.
نشر کتاب، و تمدن
عبدالحسین آذرنگدر این کتاب کوشش شده تا رابطۀ میان نشر کتاب و توسعۀ تمدن و فرهنگ مورد تتبع قرار گیرد و اثرگذاری و کا
منابع مشابه بیشتر ...
مروارید ادب ایران
سمانه سنگچولیشهابالدین عبدالله مروارید ملقب به بیانی کرمانی، تنها شاعری است که در قرن نهم هجری به سرودن رباعی شه
نظری یافت نشد.