معرفی کتاب

دکتر شریعتمداری از فعّالان عرصۀ تعلیم و تربیت و آموزش و پرورش است که خدمات ارزشمندی جهت بالندگی تعلیم و تربیت نسل جوان ایران اسلامی به یادگار گذاشته است.

علی شریعتمداری در 15 دی ماه سال 1302 در شیراز در خانواده‌ای روحانی به دنیا آمد. پدرش جلال‌الدین دروس عالی فقه و اصول و تفسیر قرآن تدریس می‌کرد و امام جماعت مسجدی در دروازه کارون بود. نیای پدرش از روحانیون بزرگ شیراز بود که در زمان رضا شاه به دلیل دعوت مردم به مبارزه به زندان افتاد. نیای مادری‌اش نیز از روحانیون معروف شیراز، امام جماعت حسینیۀ دروازه کارون شیراز بود و به منبر می‌رفت که قریب به 70 سال به تبلیغ پرداخت.

در سال 1326 در امتحان ششم ادبی که به صورت متفرقه شرکت کرده بود، شاگرد اول شد و در هما سال در دو رشتۀ حقوق و فلسفه و علوم تربیتی دانشگاه تهران نیز پذیرفته شد. بدین ترتیب خود را به تهران منتقل کرد و در دبستان خیام به تدریس مشغول شد. در سال 1330 موفق به اخد لیسانس در رشتۀ حقوق قضایی شد و در سال 1332 در رشتۀ فلسفه و علوم تربیتی به عنوان شاگرد اول فارغ التحصیل شد. در سال 1336 به آمریکا رفت و در عرض یک سال موفق به اخذ مدرک کارشناسی ارشد خود در رشتۀ فلسفۀ تعلیم و تربیت از دانشگاه تنسی شد.

زمانی که در دانشسرای مقدماتی به عنوان مسئول کتابخانه و مراقب شبانه فعالیت می‌کرد، حزب توده میان دانش‌آموزان و فرهنگیان گسترش فراوانی یافته بود. ایشان با مطالعۀ کتاب تعلیماتی حزب توده، یعنی «اصول مقدماتی فلسفه» تألیف ژرژ پولیستر متوجه بی‌پایگی تبلیغات حزب توده شد و با تشکیل انجمنی به نام «انجمن پیروان اسلام» و برگزاری جلسات سخنرانی و گفتگو با دانش‌آموزان جلوی پیشرفت حزب در دانشسرا را گرفت.

در سوم اسفند سال 1357 پس از تشکیل دولت موقت توسط امام خمینی (ره) به سمت وزیر فرهنگ و آموزش عالی منصوب شد و در سال 1359 پس از کناره‌گیری دولت موقت، در دانشگاه تربیت معلم به تدریس پرداخته و با تشکیل ستاد انقلاب فرهنگی با فرمان امام راحل به عضویت این ستاد درآمد. از سال 1369 تا مهرماه 1377 با حکم رئیس جمهور به سمت رئیس فرهنگستان علوم جمهوری اسلامی ایران به خدمت خود ادامه داد.

از افتخارات ایشان می‌توان به دریافت مدال درجه یک علمی به پیشنهاد کمیتۀ منتخب استادان دانشگاه اصفهان به عنوان استاد ممتاز و دریافت نشان فرهنگی به مناسبت شاگرد اول شدن در رشتۀ فلسفه و علوم تربیتی در دانشگاه تهران اشاره کرد. همچنین نشان درجه یک تعلیم و تربیت جمهوری اسلامی ایران را دریافت کرد و در سال 1381 در دومین همایش چهره‌های ماندگار، چهره ماندگار در عرصۀ تعلیم و تربیت برگزیده و معرفی شد.

فهرست مطالب کتاب بدین ترتیب است:

مقدمه: علی شجاعی صائین

سخن ویراستار: محمدحسین ساکت

پویش و کوشش: نگاهی به زندگی‌نامۀ استاد دکتر علی شریعتمداری: حمیده نوروزیان

نگاهی گذرا بر اندیشه‌های مهم تعلیمی ـ تربیتی استاد دکتر علی شریعتمداری: محمد آرمند

جامع‌ترین مبنای تربیت: احمد احمدی

اخلاق مخالفت: محمد اسفندیاری

رسالت استاد دانشگاه در جامعۀ ما: سیدکاظم اکرمی

رویکردهای پژوهش و تبیین تعلیم و تربیدر در آثار منتشره پیش و پس از پیروزی انقلاب اسلامی ایران: شهین ایروانی

استاد دکتر شریعتمداری، مظهر همسویی در نظر و عمل: محسن ایمانی

بزرگداشت استادی بر مدار شریعت و تعهد: احمد به‌پژوه

تربیت کودک در قانون ابن سینا: نجفقلی حبیبی

خلاقیت در آموزش یا آموزش خلاقیت؟: افضل السادات حسینی

تفکر شرط لازم توسعۀ علم و پشتوانۀ کارسازی علوم انسانی: رضا داوری اردکانی

تنگناهای پیش پا افتاده و افق‌های پیش روی فلسفۀ تعلیم و تربیت: خسرو باقری

الگوی مدیریت بر یادگیری برای پرورش مستند به افکار علی شریعتمداری و نشانه‌های ذهنیت فلسفی فیلیپ اسمیت: محمدرضا بهرنگی

کنش‌گران علمی و پژوهشی به میدان و عرصۀ اجرا از طریق انجمن‌های علمی: علی ذکاوتی قراگوزلو

تحلیل‌های سازمانی و فراگیر در آموزش اسلامی: مودود الرحمان

جلوه‌های معنوی انسان در آثار مولانا: کریم زمانی

سرآمدان و سرآمدپروری در فرزندنامۀ غزالی: محمدحسین ساکت

خاستگاه و ویژگی‌ مدرسه: عبداللطیف طیباوی/ ترجمۀ محمدحسین ساکت

برنامۀ درسی و جایگاه دیویی در طبقه‌بندی میلر: محبوبه عارفی

دو رساله در تعلیم و تربیت: به اهتمام جمشید کیان‌فر

دیدگاه فطری/معنوی در برنامۀ درسی: حسن ملکی

نکته‌هایی چند دربارۀ نوع تحقیق و روش تحقیق: عزت‌الله نادری، مریم سیف نراقی

دیدگاه‌های فیلسوفان مسلمان دربارۀ آموزش و پرورش: سیدحسین نصر/ ترجمۀ محمدحسین ساکت

پیش‌بینی میزان عزت نفس، خودکارآمدی و پیشرفت تحصیلی دانش‌آموزان بر اساس شیوه‌های فرزندپروری والدین با همایندی خودمتمایزسازی آنان: داود نوده‌ئی، معصومه اسمعیلی، کیومرث فرح‌بخش

تربیت کودک و روش‌های آن در قانون‌گذاری اسلامی: سناء حسن هدلة/ ترجمۀ محمدحسین ساکت