معرفی کتاب

شعر از جایی آغاز می‌شود که منطق ایست می‌کند؛ در واقع از جایی که منطق دیگر کاری از پیش نمی‌برد، از اینجا به بعد شعر از منطق خود پیروی می‌کند که منطق عقل نیست. سرچشمۀ آن نه مفاهیم و نتیجه‌گیری‌ها که بلکه انگاره‌هاست. برای مثال از نظر یک آدم منطقی سکوت، معنایی جز بی‌صدایی ندارد.

حقیقت شعر زاییدۀ تخیلات است و افلاطون راست می‌گفت که چنین حقیقتی بر اثر تلاش‌های محدود ما برای کشف آن به دست نمی‌آید، بلکه همچون موهبتی نصیب ما می‌شود. ما نمی‌توانیم خود را به سرودن شعر واداریم، همان‌طور که نمی‌توانیم ایمان را در خود به اجبار به وجود آوریم. شعر و ایمان هر دو به اشتراک از این اجبار فارغند. آنها هر وقت خودشان اراده کنند و به میل و خواستۀ خودشان درون ما راه پیدا می‌کنند، درست مثل عشق که بیرون از ساحت هشیاری، بی‌توجه به برنامه‌ریزی‌های ما اتفاق می‌افتد و غافلگیرمان می‌کند.

شاعران واقعی چیی را به ما عرضه می‌کنند که تی.اس.الیوت احساس صداقت ناب می‌نامید. ما به واسطۀ کلمات آنها دید تازه‌ای به زندگی پیدا می کنیم و این کلمات بی‌هیچ منطق و برهانی همان‌قدر نزدمان اعتبار می‌یابند که سوگندهای اداشده در پیشگاه خداوند، آکندهاز رنگ و بوی روحانی.

یکی از بزرگ‌ترین توانایی‌های شعر در این است که می‌تواند به گونه‌ای اسرارآمیز مخاطب احساس و فهم همگان باشد؛ اما تنها گروه خاصی استعداد بازگوکردن آن را دارند. این سؤال پیش می‌آید که چرا این گروه خاص، رنج بازگوکردن آن را به جان می‌خرند؟ کسی نیست که نداند شعر نامناسب‌ترین راه رسیدن به شهرت و ثروت است؛ همان عاملی که بسیاری در این دنیا آن را ملاک سعادت و موفقیت در زندگی می‌دانند. شاعربودن به ویژه در کشورهایی که حقیقت دشمن اصلی حکومت دشمن به شمار می‌رود، به سختی می‌تواند متضمن سلامت یا طول عمر افراد باشد.

ادوارد هرش در نشریات مختلف مقالاتی در باب شعر و شاعری می‌نویسد که برایش محبوبیت و شهرت قابل ملاحظه‌ای به ارمغان آورده است. او معتقد است بهترین و قدرتمندترین اشعار، بدون خواننده ناقص هستند. در مقالاتش به تقویت ارتباط میان شعر و خوانندۀ آن بسیار یاری می‌رساند. در کتاب معروفش چگونه شعری را بخوانیم و به آن دل ببازیم، طی چند مقاله کال‌ترینو کاهل‌ترین خواننده‌ها را به سمت شعر سوق می‌دهد و کلید درهای متعددی را که یک شعر خوب می‌تواند برای مخاطبانش بگشاید، سخاوتمندانه در اختیار او قرار می‌دهد. او شعر را «پیامی در بطری» می‌داند. سرگردان در میان امواج و خواننده را یابندۀ بطری در ساحل و دریابندۀ پیام.

هرش در جواب این سؤال که نظرش دربارۀ سیاست‌های زورگویانۀ آمریکا نسبت به کشورهای جهان سوم چیست؟ جواب می‌دهد: ای کاش می‌توانستم چماق زور دولت‌مردان آمریکایی را به دستان پرمهر و محبت شاعران و هنرمندان تبدیل کنم.

توصیۀ وی به شاعران جوان این است که:

اگر بر آنی چیزی بیش از شبحی باشی

در میان اشباح، می‌باید که زنده نگه داری

میراث پدرانت را تباه‌شده در دستانت

می‌باید کلماتی بیابی برای تسلی بخشیدن به دیگران،

می‌باید ایمان بیاوری به پلکانی که بالا می‌رود

به سوی آبی‌های باشکوه آسمانی.

فهرست مطالب این کتاب بدین قرار است:

یادداشت مترجم؛ مقدمه؛ ادوارد هرش؛ توصیف یک وداع (نگاهی به نخستین شعر آنا آخماتوا)؛ شعر نیایشی، راهی دیگر برای دوباره دل‌باختن به جهان (زمزمۀ نیایش‌وارۀ کریستوفر اسمارت)؛ شعرسرودن، طاقت‌فرساترین کار دنیا (بررسی حالات نمایشی و شخصیت‌سازی‌های غلوآمیز در شعر امروز)؛ بعد از پایان جهان (جنگ دوم جهانی به روایت شاعران لهستان)؛ هنر اورفئوسی (اشعاری که از عالم برای شهادت‌دادن برمی‌گردند)؛ شب آخر با سیلویا پلات (نگاهی به آخرین سرودۀ او «لبه»).

ساموئل هازو؛ هراس ابراز احساس در شعر معاصر؛ ترجمۀ شعر، وفاداری تا حد نامرئی‌شدن.

کریستوفر مریل؛ الهۀ شعر، میانجی خدایان عشق و جنگ.

جیمز تیت؛ مخاطب شعر: آن ناتمام درون ما.

مریلین کریسل؛ آفرینندگی: مبادلۀ میان دست بخشنده و دست پذیرنده.

خورخه لوییس بورخس؛ وفاداری به تخیلات، بهترین راه تغییردادن واقعیت.

ضمیمه: دنیس ای.هنسلی: (نوشته، شعر بود) راز جاودانگی جک لندن؛ سهیل بشروی: (شعر ضربۀ نهایی) اثر جاودان جبران خلیل جبران.