معرفی کتاب

نام این کتاب، گنجینۀ آشنا نهاده شده؛ زیرا عامۀ مردم ادب‌دوست پارسی‌گو و پارسی‌دان و پارسی‌خوان با این اشعار اشنایی دیرینه دارند. اشعاری که هر کس بشنود، در دل و جانش زنگ آشنا دارد نه از این رو که آنها را از پیش خوانده یا شنیده است؛ بلکه از آن رو که او را خوش می‌آید و بر دلش می‌نشیند و شوق به حفظ آن دارد.

اشعار این کتاب همه زیبارویانی هستند که به سابقۀ ذوق فطری در مقام یار آشنا در حلقه‌های اهل دل درآمده و دلبری کرده‌اند و از آنجا که از بخت نیک در فسحت بی‌پایان عالم معنا، حسادت و رقابت وجود نداشته است، این زیبارویان را هرکس که به محبوبی و معشوقی پذیرفته، به دیگران نیز معرفی کرده است و بدین‌سان آنها بر زبان اصحاب دل جاری شده و در مقالات و کتاب‌های اهل تحقیق به مناسبت‌های گوناگون حضور یافته و به تدریج محبوب همگان شده‌اند.

این کتاب یک «باغ مهمانیِ» بزرگ است که میزبانان آن، شیرین‌سخنان اقلیم شعرند؛ میزبانانی مهمان‌دوست که هر یک مانند ناصر خسرو قصری از قصیده‌های غرّای خود ساخته و چشمه‌هایی از چکامه‌های روان در آن جاری کرده‌اند و سفره‌ای گسترده‌اند از طعام و شراب روحانی، لبخند خوش‌آمد بر لب و در انتظار گوش‌های شنوا تا چکامه‌های خود را برایشان فرو خوانند.

از شاعرانی که اشعار آنها در این مجموعه آمده است، می‌توان به حافظ که از شهریاران محفل شعر است، نام برد. هر غزل حافظ به تنهایی باغی است که رقص‌کنان به سوی شما می‌آید و هیمنۀ وزن و آهنگش از همان دور همه را به وجد می‌آورد تا به دنبال قافیه و آهنگ، چون قافلۀ روم و چین هر مهمان را هدایایی عطا کند.

یکی از دیگر میزبانان، پادشاه شاعران جهان مولانا جلال‌الدین محمد بلخی است و یکی دیگر نظامی جادوسخن است که چهارصد شاعر فحل فرزان در اقتفای او تاختند و چون سایه به بال او پرواز کردند و به عشق مصاحبت او خمسه‌ها آفریدند و همه را در پای او بیفشاندند.

خواننده این کتاب در این انجمن‌های روحانی با شاعران پارسی‌گوی دیگری چون خیام، سعدی، ناصرخسرو، باباطاهر عریان، فردوسی، محمود شبستری، سنایی، عطار، پروین اعتصامی و جامی نیز همراه خواهد شد و آنها میزبان خواهند بود.

تحریر اشعار این کتاب عموماً از روی نسخه‌های طبع‌شدۀ دیوان‌ها و گزیده‌های ادب پارسی صورت گرفته و در هیچ موردی تصحیح ذوقی و شخصی مؤلف صورت نگرفته است؛ تنها مورد استثنا غزلی است از مولانا که با قافیۀ خروس بسته شده است و خوانندگان می‌توانند با رجوع به نسخ رایج دیوان شمس اصلاحات انجام شده در این غزل را مشاهده نمایند.

در پایان بسیاری از قطعات، یادداشت‌های کوتاه و بلندی برای روشن‌گری آورده شده است و تلاش بر این بوده تا دل‌ها در حلقۀ گیسوی این شاهدان شعر در بند آورده شود.

دو قطعۀ آغاز و پایان در یک حال و هوا نهاده شده است و عجیب نیست از آنکه پایان هر سال در کنار روز نخستین سال بعد است.

از ترانه‌هایی که شهرۀ عام و خاص شده‌اند، به میزان اندکی در کنار شعرها درج شده است و آنها را که به سبک و سیاق شعر سنتی نزدیک‌تر است، برگزیده شده‌ است.

از شاعران سنتی معاصر، به ویژه آنان که در قید حیات هستند، در این مجموعه شعری جز به ندرت آورده نشده است و انتخاب به آیندگان واگذاشته شده است و شعرهای شیوۀ نو نیز هماهنگ با این مجموعه یافته نشده است و خوانندگان را به گزیده‌های بسیاری که از این شیوه به بازار فرهنگ عرضه شده دعوت شده است.