معرفی کتاب

برای دیدن بخشی از صفحات کتاب، لینک فایل پی دی اف (pdf) را ببینید.
 

غّسان کنفانی افزون بر رمان‌ها و مقاله‌های ادبی‌اش، به نمایشنامه‌نویسی نیز پرداخته است. از میانه سه نمایشنامه‌ای که او از خود بر جای گذاشته، در زمان حیات خود تنها موفق به انتشار نمایشنامۀ «در» شده است. همین نمایشنامه نیز که در سال 1964 انتشار یافت، تحت‌الشعاع شهرت رمان «مردانی در آفتاب» قرار گرفت و چندان مورد توجه واقع نشد.

نمایشنامۀ دیگری نیز در سال 1967 به قلم کنفانی نگارش یافت که در یکی از شماره‌های مجلۀ «شؤون فلسطینیة» در ماه آوریل 1973، یعنی کمی پس از ترور کنفانی توسط مأموران امنیتی اسرائیل درج شد. عنوان این نمایشنامه «کلاه و پیام‌آور» بود و گویا نویسنده قصد داشت در ابتدا عنوان «شیء» را بر آن بگذارد؛ اما بعدها از تصمیم خود منصرف نشد.

نمایشنامۀ سوم اما اثری متفاوت از کار درآمد. نمایشنامۀ «پلی به سوی ابدیت» نمایشنامه‌ای رادیویی است که برای پخش از ایستگاه رادیویی یکی از کشورهای عربی نگارش یافته است؛ اما نویسنده برای انتشار این اثر اقدامی به عمل نیاورد. قصۀ این اثر، داستان جوانی است که تصور می‌کند مرتکب قصوری مهم در برابر مادرش شده و از این‌رو باید در معرض مجازاتی سخت و خاص قرار گیرد. درحقیقت مقولۀ احساس گناه و مکافات آن، جایگاه ویژه‌ای در آثار غسّان کنفانی دارد.

قهرمانان نمایشنامه‌های کنفانی همواره در موقعیتی قرار می‌گیرند که می‌بایست در اتخاذ تصمیم نهایی، یکی از دو راه را انتخاب کنند؛ یا باید تسلیم شرایط شوند یا اینکه در اعتراض به واقعیت کنونی، پیگیر تغییر باشند.

نمایشنامۀ «پلی به سوی ابدیت» برخلاف دو نمایشنامۀ دیگر کنفانی که در قالب فلسفی و با ادبیات کلاسیک نگارش یافته، قالبی کاملاً سرگرم‌کننده دارد. این اثر به لحاظ ارزش ادبی و رویکرد محتوایی‌اش، هم‌سنگ سایر آثار نویسنده نیست؛ اما به این لحاظ در این مجموعه گنجانیده شده است که مجموعۀ آثار نمایشی کنفانی در یک جلد در اختیار علاقمندان و خوانندگان آثار این نویسنده قرار گیرد.

شخصیت‌های نمایشنامۀ «در» بیشتر شبیه شخصیت‌های قهرمانان افسانه‌ای یونانی هستند که در یک روند تراژیک و با آگاهی کامل می‌پذیرند تا بهای ایمان خویش را بپردازند و جان خود را بر سر پیمان بگذارند. برعکس رویدادهای نمایشنامۀ «در» و شخصیت اصلی آن که کنفانی آن را مستقیماً از اسطوره‌های قومی جهان عرب وام گرفته است، رویدادهای نمایشنامۀ «پلی به سوی ابدیت»، هویتی معاصر و با این وجود آمیخته با تخیل دارد ودر قالبی کاملاً سرگرم‌کننده ارائه شده است.

به‌هرحال با وجود اختلاف ریشه‌ای در سبک و سیاق به‌کاررفته در نمایشنامه‌ها و رمان‌های غسّان کنفانی، نقادان ادبی جهان عرب بیشتر بر آن‌اند که قهرمانان آثار او بی‌شک جلوه‌ای از هویت فلسطینی را به نمایش می‌گذارند و دغدغه‌های فکری مردمان این سرزمین را منعکس می‌کنند.

در این کتاب سه نمایشنامۀ غسّان کنفانی با عناوین «در»، «کلاه و پیام‌آور» و «پلی به سوی ابدیت» با ترجمه آورده شده است.

فهرست مطالب کتاب:

یادداشت مترجم

در

کلاه و پیام‌آور

پلی به سوی ابدیت