معرفی کتاب

برای دیدن بخشی از صفحات کتاب، لینک فایل پی دی اف (pdf) را ببینید.

بررسی تاریخ خواندن و ارزش فرهنگی رمان «بوف کور» و تأثیر آن بر ادبیات معاصر و فرهنگ عامۀ مردم نیاز به مجالی گسترده می‌طلبد؛ اما پیش از این رمان را در فضایی روان‌کاوانه قرائت کرده‌اند: روان‌کاوی هدایت به واسطۀ «بوف کور» یا تفسیر «بوف کور» از خلال تئوری روان‌کاوانه؛ اما نه تا انتها در این ساحت پیش رفته‌اند، نه توانسته‌اند جایگاه نظریۀ روان‌کاوی، نسبت فرم و ژانر اثر با این نظریه و نه شیوۀ گره‌خوردن تاریخ فرهنگی با این وجوه ـ فرمی و روان‌کاوانه ـ را در جایگاه درست خود قرار دهند. اما آنچه نویسندگان در این کتاب مدعی آن هستند، مبتنی‌بودن «خود متن» رمان بر بنیان‌هایی روان‌کاوانه و ساخته‌شدن جهان آن بر پایۀ خوانشی روان‌کاوانه ـ فرویدی است.

این کتاب درآمدی است بر پژوهش در «جستجوی انسجام» در رمان «بوف کور»، به‌دست‌دادن شرحی منسجم از روایت‌مندی در اثر و تا انتها پیش‌رفتن با روایت «راوی غیرقابل اعتماد» آن به منظور وضوح دادن به جنبه‌های روایی و کاویدن وجوه فرمی‌اش. در این جستجو، پیکربندی اثر و منطق گذار به پیکربندی آشکار می‌شود. در این پژوهش نویسندگان کوشیده‌اند به تمامی متن خود را به واسطۀ رمان پیش ببرند و تسلیم منطق درونی آن باشند؛ هدف مقاله یافتن منطق این قلمرو غیرمنطقی و کولاژگون و به کمک آن حرکت در جهت عکس عمل تحریف‌کنندۀ راوی و منطق تحریف آن، زدودن ابهام و غموض متن ظاهری و مخدوش‌شده و در نهایت به‌دست‌دادن متنی فهم‌پذیرتر و دارای معنا و انسجام است. به عبارتی دیگر هدف نویسندگان این است که به میانجی سویه‌های فرمی و محتوایی، نشانه‌های درون رمان و استراتژی‌های نویسندۀ ضمنی، نظریه‌ای که کل جهان اثر بر آن استوار شده است، به میانجی مفاهیم مرئی کنند، وضوح بخشند و قابل فهم گردانند.

امید است این پژوهش یکی از اساسی‌ترین ضعف‌های تاریخ خواندن «بوف کور» یعنی یکی‌گرفتن راوی و هدایت یا میانجی قراردادن همیشگی زندگی‌نامۀ هدایت در تفسیر رمان را برطرف کند. قسمت بعدی کتاب، پیاده‌کردن و نشان‌دادن پیامدها و دستاوردهای چنین پیشنهادی برای توضیح منسجم و تبیین‌کنندۀ روایت و روایت‌پردازی در «بوف کور» است؛ تشخیص و تمییز زمان‌ها و مکان‌های متن، تفکیک خیال و فانتزی از واقعیت، تبیین و شرح جایگاه و نسبت فیگورها/ شخصیت‌هایی چون خنزرینزری، عمو و غیره، ترتیب و نسبت قطعات و .... .

فهرست مطالب کتاب:

تمهیدات آغازین

درآمد

روایت راوی از زندگی خود

رخنه‌ها و تناقضات در روایت راوی

روایت بیمار: ماخولیا و فرم

منابع