معرفی کتاب

برای دیدن بخشی از صفحات کتاب، لینک فایل پی دی اف (pdf) را ببینید.

زنده‌یاد محمدعلی سپانلو از چهره‌های مطرح و سرشناس شعر و ادب معاصر ایران است. او افزون بر کارنامۀ وسیع و پربار شاعری‌اش، در چند قلمرو ادبی دیگر صاحب‌نظر و فعال بود و در این‌باره آثار ارزشمند و برجسته‌ای از خود به یادگار گذاشته است. از «آه .... بیابان» (1342) نخستین مجموعۀ اشعار او تا «زمستان بلاتکلیف ما» (1393) با شاعری روبروییم که در طی نیم قرن تلاش مستمر، با زبانی مستقل و غنایی توانست تاریخ و اسطوره را در شعر خود به زندگی انسان معاصر ایرانی پیوند زند.

او تحول شعر معاصر و شعر نوی ایران را نیز همچون رمان و داستان کوتاه فارسی همواره مدنظر دارد و نتیجۀ تلاش‌ها و پیگیری‌های او برای شناساندن این تحولان در نمونه‌های ممتازی چون «شاعران آزادی» (1394)، مختص شاعران آزادی‌خواه عصر مشروطه و «آنتولوژی هزارویک شعر» (1393) ویژۀ شعر شاعران معاصر متجلی است.

سپانلو به دلیل آشنایی عمیق با ادبیات مدرن جهان از یک‌سو و زبان و ادبیات فرانسه از سوی دیگر، به ترجمۀ آثار مدرن جهان به‌ویژه ادبیات فرانسه نیز همت گماشته است. آلبر کامو و ژان پل سارتر دو نویسندۀ فرانسوی‌اند که علاقۀ سپانلو را برای ترجمۀ برخی از آثارشان برانگیخته‌اند. اما فراتر از ادبیات، برگردان شعر شاعران فرانسوی‌زبان و معرفی آنها به خوانندگان هم‌وطن، همواره یکی از دل‌مشغولی‌های اساسی سپانلو به شمار می‌رفت. کارنامۀ برگردان‌های شعری سپانلو نیز وسیع و چشمگیر است. افزون بر شعر شاعران فرانسوی، او به برگردان اشعار سه شاعر نامدار جهانی، یانیس ریتسوس، پابلو نرودا و ناظم حکمت، البته از زبان واسط فرانسه دست یازیده است.

سپانلو در ترجمۀ شعر، نقش رابط وفادار و بی‌ادعایی را بر عهده می‌گیرد و به‌دور از اسلوب‌های شاعرانۀ شخصی‌اش و بدون شگرد بستن و شیوه‌پردازی، متنی درست، امین و با این وجود خوشخوان از شعر اصلی در زبان مقصد ارائه می‌دهد. تفاوت و تنوع زبان ترجمه‌های سپانلو نشان می‌دهد او در دستیابی به زبانی که بتواند سبک و سیاق هر سرایندۀ شعر را در زبان مقصد نشان دهد، موفق عمل کرده است. برای نمونه چنین تفاوت و تنوع زبانی را می‌توان به‌خوبی در برگردان اشعار یانیس ریتسوس، گیوم آپولینر و سن ژون پرس ملاحظه کرد.

گستردگی اشعار ترجمه‌شده به قلم سپانلو، گردآوری همۀ آنها را در یک مجلد ضروری می‌ساخت؛ به‌ویژه آنکه کتاب‌هایی که سپانلو خود از ترجمه‌هایش پرداخته، در حال حاضر نایاب‌اند و دسترسی به برگردان‌هایی هم که در نشریات مختلف ادبی آمده‌اند، با توجه به گذشت زمان و تعطیلی نشریات، اگرنه امکان‌ناپذیر، بل دشوار است. به همین دلیل در این کتاب اشعار ترجمه‌شده از سوی سپانلو گردآوری شده است. گفتنی در آغاز هر بخش زندگی‌نامه‌ای از شاعر مدنظر و گزیده‌ای دربارۀ شعر او آورده شده است.

فهرست مطالب کتاب:

پیش‌گفتار

آیندۀ شعر

پل ورلن

آرتور رمبو

گیوم آپولینر

سن ژون پرس

ناظم حکمت

پابلو نرودا

یانیس ریتسوس

ایو بونفوا

فیلیپ ژاکوته

میشل دوگی

هانری مشونیک

کلود استبان

آلن لانس

ژان باتیست پارا

مراجع

زندگی‌نامه‌ها و معرفی

آثار محمدعلی سپانلو