معرفی کتاب

برای دیدن بخشی از صفحات کتاب، لینک فایل پی دی اف (pdf) را ببینید.​

تی. اس. الیوت شاعر انگلیسی آمریکایی‌تبار و برندۀ جایزۀ ادبی نوبل در سال 1948، بدون شک یکی از استادان مسلم شعر نو در دنیای غرب بوده است. دو اثر مهم وی «خراب آباد یا دشت سترون» و «چهار کوارتت» به تأیید منتقدان، از سروده‌های مهم قرن بیستم به شمار می‌آیند. «خراب آباد» که در سال 1922 در 433 بیت به چاپ رسید، نمایانگر برداشت شاعری رنج‌کشیده از دنیای مدرن و ماشینی قرن بیستم است؛ شاعری که نه فقط دنیای آشفته با معیارهای پوچ و فلاکت‌ها و بی‌عدالتی‌های آن را به خوبی درک کرده، بلکه در زندگی خصوصی خود نیز لحظه‌ای از سردرگمی‌ها و رنج و تعب آسوده نبوده است.

«خراب آباد یا دشت سترون» شعری است دربارۀ خشک‌شدن باغ معنویات بشر. در این شعر وجود بشر در دنیایی تشریح شده که در آن هیچ عقیده و ایمانی اهمیت حیاتی ندارد. دنیایی که در آن هیچ تولدی به باروری و برکت نمی‌انجامد و هیچ مرگی نوید رستاخیز نمی‌دهند، دنیایی سترون و پوچ، جهانی که با وجود مادیات هرزه‌پویی‌ها، انسان را به ماشین بدل کرده است.

الیوت در مدت اقامتش در هاروارد شدیداً تحت تأثیر نویسندگان و شاعران مکتب کلاسیک واقع شد و پس از اقامت یک‌سالۀ خود در پاریس و آشنایی با بزرگانی چون دانته و لابورگ به مکتب «سمبولیسم» روی آورد؛ ولی دگرگونی روانی و هنری الیوت در حقیقت پس از آشنایی وی با ازرا پاوند شاعر آمریکایی مقیم پاریس آغاز شد. با وجود مخالفتی که الیوت با عقاید سیاسی پاوند می‌کرد، چنان تحت تأثیر اشعار سمبولیک وی قرار گرفت که سال‌ها بعد نه‌تنها منظومۀ «دشت سترون» را به این «استاد برتر» تقدیم کرد، بلکه سرودۀ خود را قبل از انتشار برای تصحیح و نظرخواهی نزد وی به پاریس فرستاد و پاوند شعر الیوت را که متجاوز از 800 بیت بود، به 433 بیت تقلیل داد.

«خراب آباد» نمایانگر جهانی سترون است. سرزمین مجروح و عقیمی که در آن دیگر هیچ نمی‌بارد و هیچ نمی‌روید. جهانی با انسان‌هایی غرق در لای و لجن زندگی ماشینی که حتی انسانیت خود را به دست فراموشی سپرده‌اند. شاعری در فضای این شعر بزرگ و عمیق و در برهوت سیاه جهانی پوچ و بی‌معنی با تمام قوا تلاش می‌کند که راهی برای نجات خود و دیگران نشان دهد. شاعر در شعر خود جامعه‌ای شوم را به تصویر می‌کشد که با همۀ سترونی و پوچی هنوز تشنۀ آبادانی و فرهنگ و زندگی است. افسوس که کسی نمی‌داند راه نجات چیست؟ در این خصوص حتی خود شاعر نیز سردرگم است.

این منظومه همچون نمایشنامه‌ای است که به خواست سراینده، صحنه‌های آن پیاپی تغییر می‌یابد و هر لحظه نقش‌آفرینان تازه‌ای وارد صحنه می‌شوند. قهرمان منظومه شخصیت ثابتی ندارد و گاهی چند ضخصیت نمایشگر یک فرد است. همان‌طور که بازرگان یک‌چشم فروشندۀ کشمش است، در وجود زن و مرد، در وجود تریزیاس که غیب‌گویی نابیناست، متجلی می‌شود و تریزیاس که هم زن است و هم مرد، هم نابیناست و هم می‌بیند.

شهریار شهیدی در این کتاب افزون بر نوشتن مقدمه‌ای دربارۀ منظومۀ «خراب آباد» و پیش‌گفتاری دربارۀ زندگی و آثار الیوت، این منظومه را ترجمۀ منظوم کرده و در پایان نیز منظومه را به زبان انگلیسی آورده است.

فهرست مطالب کتاب:

سخن مترجم

الیوت و شعر نو پارسی

مقدمه

منظومۀ خراب آباد

خراب آباد

1. دفن مردگان

2. بازی شطرنج

3. موعظۀ آتش

4. مرگ در آب

5. آنچه تندر گفت

یادداشت‌ها

مآخذ

متن انگلیسی خراب آباد