معرفی کتاب

برای دیدن بخشی از صفحات کتاب، لینک فایل پی دی اف (pdf) را ببینید.

در سرآغاز قرن بیستم دو نویسندۀ جوان به عرصۀ ادب آلمان درآمدند که از یک خانواده بودند، دو برادر که در طی دهه‌های پرآشوب این قرن با تفاوت‌هایشان در بینش و نگارش، پیوسته به یکدیگر کمال بخشیدند، در زندگی هنری و اجتماعی خود شاهد رویدادهای سرنوشت‌سازی چون شکل‌گیری امپراطوری آلمان (آلمان قیصری)، تلاطم‌انداختن این کشور نوپا در توازن سیاسی اروپای توسعه‌طلب و در پی آن بروز دو جنگ جهانی بودند، و اگر که تا پیش از این فاجعه‌ها با رمان‌هایی پرمایه و پرورده تصویرهایی قانع‌کننده از زیر پوستۀ جامعۀ خود ارائه می‌دادند، اینک و با قبضۀ قدرت به دست هیتلر به راه مبارزۀ سیاسی رفتند و با تکیه بر اعتبار جهانی‌ای که داشتند، در این راه نمایندۀ ارزش‌های کهن میهن فریب‌خوردۀ خود در پیشگاه دیگر ملت‌ها شدند.

توماس مان و هاینریش مان با همان نخستین رمان‌های دوران جوانی، خودپختگى‌ای زودرس نشان دادند و از نویسندگان مطرح آلمان در دهه‌های نخستین قرن گذشته شدند. هاینریش مان، برادر بزرگ‌تر سنت فرهنگی فرانسه، اما بیش از هر چیز اندیشۀ جمهوریت را به درون آثار خود همچون «فرشتۀ آبی»، «شهر کوچک» و خاصه رمان «زیردست» آورد و توماس مان نیز با تکیه بر غنای سنت رمان روسی میراث‌دار اندیشه و ادب هم‌وطنان پیش‌کسوت خود در قرن نوزدهم و نهضت روشنگری شد.

به ویژه توماس مان با ترسیم تمثیل‌وار زندگی نیاکان خود در رمانی چون «افول خانوادۀ بودنبروک» نیز تلفیق تجربه‌های زندگی خویشتن با رویدادهای جهانی در نوولی چون «مرگ در ونیز» از زندگی خانوادگی خود و پدران اشرافی‌اش، اسطوره‌ای ساخت که گویای فراز و فرود تاریه و فرهنگ سه نسل از مردم آلمان است. در این میان فرزندان او نیز به عرصه رسیدند و هر یک به شیوه‌ای راه ادبی پدر و عموی خود را در پیش گرفتند. این امر مقارن بود با حکومت هیتلر و هجرت ناچار این خانواده در آغاز دهۀ سی. فرار از چنگ دژخیمان نازی اینان را نظر به آوارگی‌شان از فرانسه تا به چکسلواکی، از سوئیس تا به آمریکا، از انگلستان به کانادا، بیش از پیش بدل به چهره‌هایی جهانی کرد. هم در آن حال که توماس و هاینریش مان اینک با جستار و مقاله‌نویسی به فعالیت ادبی خود رنگی پیوسته سیاسی‌تر می‌دادند، دیگر فرزندان توماس مان، به ویژه کلائوس با تکیه بر رمان اجتماعی، گولو با جستارهای تاریخی و اریکا با کار در تئاتر به ادبیات دوران هجرت و مبارزه با فاشیسم اوج بخشیدند و به نقش نمادین و اسطوره‌ای این خانواده مفهومی عمیق‌تر دادند.

با این چشم‌انداز بی‌جا نیست اگر از اعضای این خانواده با عنوان «سلسلۀ ادبی آلمان» یاد شود؛ سلسله‌ای که یادگاری‌‌های ادبی‌شان از 1900 تا 2002 بیش از یک قرن را دربرمی‌گیرد و در تصاویری زنده، آینه‌ای است از منش و کنش آحاد جامعۀ آلمان در تمامی این دوران.

همین امر گویای اهمیت این کتاب است که مانفرد فلوگه در نثری روایت‌گونه و درعین حال تحلیلی، در صدوچهلمین سال تولد توماس مان، دربارۀ یکایک اعضای این خانواده نوشته است. آلمانی‌ها و با هر ترجمه از این کتاب دیگر ملت‌ها هم، یک‌بار دیگر و در چشم‌اندازی گسترده با جملگی این نویسندگان، موسیقی‌دانان، تاریخ‌نگاران و مبارزان شایستۀ فرهنگی، در سرنوشت فردی و اجتماعی آنان آشنا می‌شوند و از رهگذر نقدی که در ضمن از آثار عمده‌شان می‌آید، دیدی چندسویه از فرهنگ و ادب آلمان در قرن بیستم به دست می‌آورند.

فهرست مطالب کتاب:

یادداشت مترجم

خانوادۀ مان

تبار

صحنۀ جدید قیصر صحنه‌گردان

نمادپردازی و طنز انتقادی

غم‌نامۀ زنان

تراژدی کارلا مان

طنز و سرنوشت

مروری در آثار

از طالع و تقدیر یهودی

خانوادۀ پرینگسهایم

شکلات فندقی، تلخ اما ناب

اختلاف در خانوادۀ مان

در ظاهر دوقلو، در واقع هم‌پیمان

تجربۀ مهاجرت

کمال‌جویی در حکم شیوۀ زندگی

مهاجرت بی‌برگشت

ویکتور، برادر جوان

سوئیس عزیز

برگزیده

دختر محروم

بازی باخته

تنهایی و بدبینی

عنصر پدری

فهرست نام اشخاص