معرفی کتاب

برای دیدن بخشی از صفحات کتاب، لینک فایل پی دی اف (pdf) را در بالای صفحه ببینید.

این کتاب دربردارندۀ نوشته‌های سیاحان ژاپنی دربارۀ گیلان است. همچنین بخشی از این اثر ترجمۀ پژوهش‌هایی است که پژوهشگران ژاپنی در زمینۀ آثار باستانی و صنایع دستی و ... این سامان از خود بر جای گذاشته‌اند.

سرزمین سرسبز گیلان و مردم کوشا، آزادفکر و میهمان‌دوست آن جایگاهی بس بزرگ در ذهن و دل مسافران ژاپنی بیش از یکصدوسی سال تا به امروز داشته‌اند. گیلان گذرگاه اصلی مسافران خارجی بود که از چندصد سال پیش و به ویژه از نیمۀ سدۀ نوزده میلادی و سال‌های حکومت ناصرالدین شاه به سیر و سیاحت یا مأموریت و سفارت به ایران آمده‌اند و مسافران ژاپنی نیز هرچند در اوایل از راه جنوب و اقیانوس هند و خلیج فارس و سفر دراز زمینی از بوشهر به تهران می‌آمدند، مسیر گیلان و دریای کاسپین و قفقاز و ترکستان را برای بازگشت مناسب‌تر می‌یافتند و سهولت نسبی سفر از این راه که بیم و نگرانی از توفان و کویر و کوهستان‌های سخت‌گذر جنوب ایران را نداشت، خاطرۀ پسین روزهای سفر و اقامتشان در ایران را دلپذیر می‌کرد. آنها در گیلان مردمی را می‌دیدند که ذهن و دلشان همچون سرزمین سرسبز شمال ایران نزه و پرطراوت بود و آمادۀ پذیرفتن و پیش‌بردن شیوه‌ها و اندیشه‌های تازه، هر چند که به گواهی تاریخ و در پناه موانع طبیعی اقلیم خود، هیچ‌گاه بیگانگان مهاجم را با هر نیرو و انبوهی و سرسختی آنها برنتافته و اصالت و آزادگی خود را نگاه داشته‌اند.

شرح ژاپنیان مسافر که در این کتاب آورده شده است، وصفی دیگر از مناعت و کوشایی و آزادگی هم‌میهنان گیلانی ما باز می‌گوید.

یوشیدا ماساهارو در قسمتی از سفرنامه‌اش می‌نویسد: از رستم آباد به سوی شمال، خاک گیلان است. به گیلان که وارد شدیم، پی در پی قریه‌ها و کشتزارهای گسترده برابر چشم می‌آمد. سنگ هم در این پهنه از خزه پوشیده بود. درخت‌های تناور سر به آسمان کشیده و سایه‌افکن بودند. به اینجا که رسیدیم، آشکارا دیدم که نمی‌توان گفت همۀ خاک ایران، مانند آنچه در مسیرمان از جنوب تا تهران دیده بودیم، بیابان و بایر است. با رسیدن به گیلان چنین یافتم که دل پیکر ایران دو ولایت شمالی (گیلان و مازندران) است.

فهرست مطالب کتاب بدین ترتیب است:

بهرۀ یکم: وصف گیلان در سفرنامه‌ها

یوشیدا، ماساهارو (1880 ـ 1881): یوشیدا ماساهارو و همراهانش سفر بازگشتنِ نخستین هیئت سفارت ژاپن از راه گیلان در دورۀ ناصرالدین شاه

فوروکاوا، نوبویوشی (1880 ـ 1881): شرح درازدامن فوروکاوا، سفر بازگشتنِ از ایران از راه گیلان

فوکوشیما، یاسوماسا (1896): فوکوشیما در ایران، مأموریت فوکوشیما

یه‌ناگا، تویوکیچی (1899): یه‌ناگا و سفر او به شمال ایران، سفر ایران یه‌ناگا

اینووده، ماساجی (1902): ماوراءالنهر، دریای خزر، گیلان و مازندران در سفرنامۀ اینووه ماساجی

سوزوکی، شین‌جو (1905 ـ 1906): سفر شین‌جو سوزوکی در فلات ایران

اوءبا کاگه‌آکی (1911): خبرنگاری شیفتۀ جهانگردی؛ سفر رفت و بازگشت او به ایران از راه گیلان و مازندران

نوئی‌تا، ئی‌شیرو (1923) گیلان در خاطرات سفر نوئی‌تا

اوچی‌یاما، ایواتارو (1926): وصف گیلان در سفرنامه و خاطرات اوچی‌یاما

اوکاموتو، تاکه‌زوء (1933): وصف گیلان در سفرنامه و خاطرات ایران اوکاموتو

اینووه، ئیجی (1934): گیلان در خاطرات ئیجی اینووه

یامادا، هیساناری (1970): هیساناری یامادا در گیلان

بهرۀ دوم: تحقیق‌ها دربارۀ گیلان، تاریخ و مردم آن

فن ساخت ظرف‌های شیشه‌ای با رشته‌های افزوده پیداشده در دوره‌های اشکانی و ساسانی و پیشرفت تدریجی آن

جام مفرغی هفت تَرَک ساسانی (یافته شده در گیلان)

سربازان ساسانی در سپاه اسلام

هیئت‌های باستان‌شناسی ژاپن در ناحیۀ دیلمان

آثار هنری گیلان در ژاپن