معرفی کتاب

برای دیدن بخشی از صفحات کتاب، لینک فایل پی دی اف (pdf) را در بالای صفحه ببینید.

این کتاب به معرفی بیش از بیست تن از شاعران معاصر و خلاصه‌ای از زندگینامه و اثری از آنها پرداخته و از میان سخن‌سرایان توانای شعر سنتی فارسی در روزگار معاصر نگاهی مفصل به زندگینامه ملک‌الشعرای بهار و رعدی آذرخشی اشعار دو شاعر در قالب غزل، قصیده و مثنوی، همچنین اشعار سیمین بهبهانی و توصیف اشعار آنها پرداخته است.

نویسنده در آخر به گلچینی از گنجینۀ اشعار گران‌بهای شاعرانی چون: سیداحمد پیشاوری، ادیب‌الممالک فراهانی، ایرج میرزا، پروین اعتصامی، حبیب خراسانی، فریدون توللی، محمدرضا شفیعی کدکنی، شهریار، فریدون مشیری، جلال‌الدین همایی، حبیب یغمایی، مهدی اخوان ثالث و... پرداخته است.

بخش دوم مربوط به غلامعلی رعدی آذرخشی است. وی از آغاز جوانی در ایران به شاعری معروف شده بود و در شعر به «رعدی» تخلص می‌کرد. رعدی در سال 1327 قمری در تبریز به دنیا آمد و در مرداد 1378 در تهران وفات یافت.

رعدی از سخن‌سرایان توانای شعر سنتی فارسی روزگار ماست. در هر مقام سخن نو و فصیح دارد؛ قصیده‌های روان فرخی‌وار، غزل‌های مهرآگین و مثنوی‌های گویای اوضاع اجتماعی و فرهنگی زمان ما. مهم‌ترین چکامه‌ای که نام رعدی جوان را در میان سخن‌سرایان ایران مشهور کرد، قصیدۀ 49 بیتی «نگاه» است که در دی ماه سال 1341 سروده و آن را به برادر بی‌زبان خود تقدیم کرده است. این قصیده به زبان فارسی سره بی‌تکلف سروده شده، خلاقیت و نوآوری و قدرت طبع گوینده در سراسر آن چکامه آشکار است:

من ندانم به نگاه تو چه رازیست نهان                        که مر آن راز توان دیدن و گفتن نتوان

نویسنده در ادامه چند غزل از رعدی آورده و به تحلیل و بررسی آنها پرداخته است که از جمله می‌توان اشاره کرد به غزل نالۀ نای، هنر بی‌هنری و .... .

ابتدای بخش سوم مربوط به بانو سیمین بـهبهانی از مبتکرترین شاعران عرصه غزل معاصر است كه به دلیل سرودن غزل در وزن‌های بی‌سابقه، شهرت دارد. پروفسور فضل الله رضا در بخش مربوط به ایشان می‌نویسد:

كس نشد آگه ز جلوه‌های نهانم                    نقش خیالم، كه در ضمیر بماندم

شاخه نیلوفرم كه خسته به یک پای               دیر و شكیبا در آبگیر بمـاندم

(سیمین بهبهانی)

در تاریخ هزارساله شعر فارسی، اگر بخواهند از چند بانوی شاعر نادره‌گوی نام ببرند، بی‌تردید نخست از پروین اعتصامی و سیمین بهبهانی سخن در میان خواهد آمد. میدان هنروری پروین در بخشی از شعر سنتی فارسی است كه قصاید ناصرخسرو و قطعات انوری و مانند آنها را به یاد می‌آورد. پروین شاعری است توانا، با احساس و عاطفه قوی كه گرایش به شرمگینی و اخلاق و عواطف مادری دارد. سیمین از شعر سنتی فراتر می‌رود، خلاقیت ستایش‌انگیز دارد، تركیبات نو می‌آفریند، شعر به اوزان عروضی تازه را خوب و آسان می‌سراید و صحنه‌های توصیف ناشده را به كمک احساسات هیجان‌انگیز خوش‌تر نقش‌بندی می‌كند.

از آغاز سده چهاردهم هجری شمسی، شعر نو به شتاب در ادبیات فارسی پا گرفت. بسیاری از سخنوران مرد یا زن، كم‌كم از شعر سنتی فاصله گرفتند و به شعر نو گرایش یافتند. سهم بانوان شاعر در هشتاد سال گذشته به گونه‌ بی‌سابقه‌ای افزایش پیدا كرده؛ آن‌چنان‌كه در آیندۀ نزدیک، شمار نام‌آوران مرد و زن در میدان هنر كلامی برابری خواهند یافت.

افـزون بر این، سیمین شاعـر بلند بالای امـروز، در ادبیات فـارسی صاحب‌نظر است او چندین سال استعداد طبیعی سخنوری، بیان شیوا و نثر موجز و استوار خود را پرورش داده، پله‌پله از نردبان سخن بالا رفته، اكنون ژرف‌بین‌تر و فراخ‌نگرتر شده است. در غزل‌ها پیام می‌انبازد و نوای پیام‌ها گاه درشت و بی‌محاباست.

در ادامه چند شعر از این بانوی شاعر آورده و به تحلیل و بررسی آنها پرداخته است.

فهرست مطالب کتاب بدین قرار است:

دفتر نخست: ملک‌الشعرای بهار

بخش نخست: یادی از بهار

بخش دوم: هم‌آوایی بهار و مسعود سعد

بخش سوم: نگاهی به شعر بهار

بخش چهارم: بهار و ترجمه به نظم فارسی

دفتر دوم: رعدی آذرخشی

بخش پنجم: غزل‌ها

بخش ششم: قصاید

بخش هفتم: مثنوی‌ها

دفتر سوم: سیمین بهبهانی

بخش هشتم: سخنوری دلیر و نوپرداز

دفتر چهارم: گلچینی از شعر سنتی معاصر