معرفی کتاب

برای دیدن بخشی از صفحات کتاب، لینک فایل پی دی اف (pdf) را در بالای صفحه ببینید.

شاعران بزرگ دارای خصایص منحصر به فردی هستند که وجه تمایز آنان از دیگران است و شهریار بی‌گمان شاعر بزرگی است با ویژگی‌ها و اختصاصاتی که وی را از دیگران متمایز می‌کند. در دیوان شهریار تقریباً همه نوع شعر می‌توان یافت: قصیده، غزل، قطعه، مثنوی و ... و حتی شعر نیمایی. ولی غزل‌های شورانگیز او که متأثر از سرگذشت عشق آتشین و ناکام اوست، زمینه‌ساز شهرت و نام‌آوری وی محسوب می‌شود.

شهریار در غزل پیرو حافظ است، او را پیوسته می‌ستاید و شیفتۀ اوست. چنانچه اگر بخواهیم ویژگی‌های شعر او را برشماریم، تأثیر حافظ بر وی از شاخص‌ترین ویژگی‌ها خواهد بود. از نظر نویسنده این کتاب سه ویژگی مهم می‌توان برای شعر شهریار برشمرد: 1. گرایش به نوجویی و نوآوری؛ 2. استفاده از الفاظ و ترکیبات فرهنگ عامه؛ 3. گرایش روحی ـ روانی به شعر حافظ.

شهریار شاعر نیرومندی است که با استفادۀ ماهرانه از کلیه مشخصات هنری نظم کلاسیک، پا را از محدودۀ آن فراتر گذاشته و سنن دیرین نظم کلاسیک را در هم شکسته و در مقیاس وسیعی، از عناصر زبان توده‌ای و خلقی استفاده نموده است.

شهریار وقتی شعر ترکی می‌گوید، شدیداً متکی به زبان بومی و استفاده از کلمات بومی است و او در واقع اصطلاحات عادی را مدام از اعماق زبان عامیانۀ مردم و سنت آن بیرون می‌کشد و تا سطح شعری که گاهی واقعاً عالی است اعتلا می‌دهد.

با نگاهی گذرا و سریع به دیوان شهریار لااقل یکصد غزل را می‌توان یافت که وی به استقبال غزل حافظ رفته است و بیش از دو برابر این تعداد تأثیر حافظ را به شکل: تضمین عین مصرع یا بیت، مضمون مشترک و استفاده از تعبیرات و اصطلاحات شعر حافظ و با یادکرد حافظ را می‌توان شمرد.

شهریار در زمینه‌های گوناگون و در موضوعات مختلف اجتماعی، تاریخی و ملی شعر دارد. همچنین در قالب‌های متنوع، اما غزل را عالی‌ترین وسیله برای بیان احساسات و تخیلات شاعرانه یافته است. بدین سبب حجم زیادی از دیوان وی را همین غزل‌های زیبا به خود اختصاص داده است.

در قسمت خاطرات کتاب، خاطره‌هایی از مهدی اخوان ثالث، انجوی شیرازی، رضا براهنی، شهرزاد بهجت شیرازی، عباسعلی رضایی، لطف الله زاهدی، فریدون مشیری و غلامحسین نصیری پور آمده است.

در بخش از چشم دیگران، شهریار و شعر او از نگاه شخصیت‌هایی مثل جلال آل احمد، مهرداد اوستا، سیمین بهبهانی، محمد پروین گنابادی، محمد حقوقی، نصرت رحمانی، علی شریعتی مزینانی، شفیعی کدکنی و ... آورده شده است.

فهرست مطالب کتاب بدین ترتیب است:

مقدمه

نگاهی گذرا و سریع به برخی از ویژگی‌های شعر استاد شهریار

گرایش به نوجویی و نوآوری «آب در خوابگه مورچگان»

استفاده از فرهنگ عامه

از چشم فرزند

در جستجوی پدر

طرحی از یک زندگی: سال‌شمار زندگی شهریار

خاطره‌ها

اشاره‌ها

نگاه شاعر

در چشم دیگران

گزیدۀ غزل‌ها