۹۵۸
۲۹۹
درآمدی بر زبان شناسی بالینی

درآمدی بر زبان شناسی بالینی

پدیدآور: حوریه احدی ناشر: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگیتاریخ چاپ: ۱۳۹۹مکان چاپ: تهرانتیراژ: ۵۰۰شابک: 3ـ73ـ6304ـ622ـ978 تعداد صفحات: ۴۲۵

خلاصه

روش نویسنده در این کتاب بیشتر برگرفته از کتاب بال است؛ یعنی افزون بر تقسیم‌بندی مطالب بر اساس حوزه‌های گوناگون زبان‌شناسی مانند آواشناسی، واج‌شناسی، نحو، معناشناسی و کاربردشناسی، اختلال‌ها نیز مورد توجه قرار گرفته‌اند؛ زیرا در زبان فارسی هیچ کتابی با عنوان زبان‌شناسی بالینی نوشته نشده است که به ارتباط بین علم زبان‌شناسی و آسیب‌شناسی گفتار و زبان بپردازد.

معرفی کتاب

برای دیدن بخشی از صفحات کتاب، لینک فایل پی دی اف (pdf) را ببینید.​


کتاب‌های خارجی متعددی با عنوان «زبان‌شناسی بالینی» وجود دارد که بیشتر آنها مانند کتاب «بال» مجموعه مقالات هستند و تعداد اندکی مانند کتاب «کامینز» تألیف فردی هستند. در ضمن برخی کتاب‌های زبان‌شناسی بالینی مانند کتاب بال و کتاب کریستال بر اساس حوزه‌های زبان‌شناسی مانند آواشناسی، واج‌شناسی، نحو، معناشناسی و کاربردشناسی و برخی دیگر مانند کتاب کامینز بر اساس اختلالات گوناگون گفتار و زبان مانند زبان‌پریشی، آسیب ویژۀ زبانی و گفتار فلجی و ... به نگارش درآمده‌اند. بال در کتاب خود به جنبه‌های زبان‌شناختی مورد استفاده در کار بالینی پرداخته است؛ اما کامینز بیشتر به خود اختلال پرداخته و ضمن ارائۀ علائم بالینی و شیوع و بروز اختلال، به روش‌های ارزیابی و درمان اختلالات نیز پرداخته است؛ ولی کاربرد نظریه‌های زبان‌شناختی در آسیب‌های گفتار و زبان را مورد بررسی قرار نداده است. هدف از نوشتن این کتاب، معرفی کامل حوزۀ زبان‌شناسی بالینی به فارسی‌زبانان است. دانشجویان و پژوهشگرانی که در حوزه‌های مختلف زبان‌شناسی و آسیب‌شناسی گفتار و زبان فعالیت می‌کنند، می‌توانند با مطالعۀ این کتاب از نحوۀ ارتباط این دو رشته و تأثیر آنها بر یکدیگر آگاه شده و به پژوهش‌های موردنیاز در این حوزه دست یابند.

روش نویسنده در این کتاب بیشتر برگرفته از کتاب بال است؛ یعنی افزون بر تقسیم‌بندی مطالب بر اساس حوزه‌های گوناگون زبان‌شناسی مانند آواشناسی، واج‌شناسی، نحو، معناشناسی و کاربردشناسی، اختلال‌ها نیز مورد توجه قرار گرفته‌اند؛ زیرا در زبان فارسی هیچ کتابی با عنوان زبان‌شناسی بالینی نوشته نشده است که به ارتباط بین علم زبان‌شناسی و آسیب‌شناسی گفتار و زبان بپردازد. در ضمن این شیوۀ نگارش به‌خوبی می‌تواند جایگاه زبان‌شناسی بالینی را به عنوان یک میان‌رشته‌ای از زبان‌شناسی و آسیب‌شناسی گفتار و زبان نشان دهد. بنابراین هدف نویسنده در این کتاب، بحث دربارۀ حوزه‌های مختلف زبان‌شناسی و تأثیر واقعی و بالقوۀ آنها در توصیف مجموعه‌ای از آسیب‌های رشدی و اکتسابی است.

در فصل اول کتاب، ابتدای تعریفی کوتاه از ارتباط، زبان، گفتار و اختلالات گفتار و زبان ارائه شده و سپس به بحث دربارۀ ارائۀ تعریفی مناسب از حوزۀ زبان‌شناسی پرداخته شده است. در پایان مطالعات خارجی و داخلی انجام‌شده در این حوزه بررسی شده تا نتایج به‌دست‌آمده رهگشای مطالعات و پژوهش‌های آینده باشد.

موضوع اصلی آواشناسی، صداهایی هستند که در زبان به کار می‌روند. حوزۀ آواشناسی به سه زیرگروه اصلی تولیدی، فیزیکی و شنیداری تقسیم می‌شود. در فصل دوم کوشیده شده به صورت جداگانه کاربردهای مختلف شاخه‌های اصلی آواشناسی در اختلالات بررسی شود. مطالعۀ آواشناسی مقدمه‌ای بر پژوهش در زمینۀ واج‌شناسی است؛ زیرا تا در آواشناسی به شناخت آواهای زبان قائل نشویم، نمی‌توانیم در واج‌شناسی به شناخت نظام موجود بین آنها و قواعد حاکم بر آن نظام بپردازیم.

در فصل سوم با توجه به سیر تحول واج‌شناسی، ضمن ارائۀ برخی از مسائل اصلی، نظریه‌ها و کاربرد آنها در کار بالینی مدنظر قرار گرفته است. با توجه به کثرت مطالعات در حوزه‌های گوناگون واج‌شناسی، تنها به حوزه‌هایی پرداخته شده که در کار بالینی مورد توجه واقع شده‌اند و در این میان واج‌شناسی واجی و مختصه‌ای بخش اعظمی از مطالعات در حوزۀ بالینی را به خود اختصاص داده‌اند. برای توصیف کاربرد واج‌شناسی مختصه‌ای و طبیعی و نیز نظریه‌های واج‌شناسی محدودیت‌بنیاد، خودواحد، بهینگی و واج‌شناسی تولیدی از منابع مختلف بهره گرفته شده است. هدف مطالعات مربوط به واج‌شناسی بالینی، شناساندن جنبه‌هایی از اختلالات گفتاری به زبان‌شناسان و نیز ارائۀ دیدگاه‌های زبان‌شناسی در ارزیابی و درمان اختلالات است تا با استفاده از آن بتوان اختلالات گفتاری را به طور گسترده ارزیابی کرد و بر مبنای نتایج حاصل، درمانی متناسب با نوع اختلال گفتاری بیمار طرح‌ریزی کرد.

در فصل چهارم بعد از ارائۀ تعریفی مختصر از دستور و نحو، مهم‌ترین نظریۀ نحوی یعنی دستور زایشی و تغییرات آن در چند دهۀ گذشته مورد بررسی قرار گرفته و در ادامه دستورپریشی و فرضیات مختلف مطرح‌شده در آن بررسی شده است. در پایان نیز کاربردهای نظریۀ نحوی در کار بالینی مدنظر قرار گرفته است.

 یکی از تمایزات پایه‌ای در حوزۀ دستور که ایدۀ خوبی برای کار بالینی ارائه می‌کند، تمایز بین صرف و نحو است. صرف مربوط به ساختار واژه‌هاست. به طور سنتی عملکرد صرف به دو بخش تقسیم می‌شود: یکی فرایند واژه‌سازی است که به وسیلۀ آن می‌توان واژه‌های جدید با معانی جدید تولید کرد و دیگری تصریف یعنی فرایندی که به وسیلۀ آن اطلاعات دستوری مانند شخص، شمار یا زمان در واژه درک می‌شود. همۀ عملکردهای صرفی ممکن است در اختلالات زبان آسیب ببینند. در فصل پنجم هدف فهرست‌کردن اختلالات گوناگون و نقایص تصریفی آنها نیست، بلکه هدف فراهم‌سازی مروری از چگونگی آسیب تصریف در آسیب‌های زبانی است. در همین راستا ابتدا عوامل مؤثر بر خطاهای تکواژشناسی تصریفی و بعد ارتباط اختلالات تصریفی و نظریۀ زبانی مطرح شده و در پایان آسیب ویژۀ زبانی و برخی فرضیه های مهم مطرح دربارۀ آن به عنوان اختلال تصریفی مدنظر قرار گرفته است.

در دهۀ 1960 و 1970 معناشناسی توجه زیادی را به سمت خود جلب کرده و در حال حاضر کتاب‌های مقدماتی و مروری زیادی در این حوزه وجود دارد. معنا در سطوحی مانند معنای واژگانی و معنای جمله‌ای یا ارتباطی و معنای بافتی قابل بررسی است. از آنجا که معنای بافتی وارد حوزۀ کاربردشناسی می‌شود، در فصل ششم، معنای واژگانی و جمله‌ای مطرح گردیده است.

هدف فصل پایانی کتاب، بررسی ارتباط بین کاربردشناسی زبان و آسیب کاربردشناختی است. ماهیت آسیب کاربردشناختی زبان و همچنین اهمیت بالقوۀ آنها برای کاربردشناسی عموماً در خارج از کلینیک‌ها ناشناخته است. از آنجا که در زبان فارسی، هیچ کتابی دربارۀ کاربردشناسی بالینی برای درمانگران نوشته نشده که نشان‌دهندۀ نحوۀ کاربرد قالب‌های تجزیه و تحلیل و نظریه‌های کاربردشناسی گوناگون در توصیف، ارزیابی و درمان اختلالات باشد و همچنین دربارۀ نحوۀ استفاده از داده‌های بالینی مربوط به آسیب‌های کاربردشناختی برای تأیید، رد یا تحول نظریات کاربردشناختی نیز کتابی نگاشته نشده است، بررسی این مبحث می‌تواند گامی مؤثر در توجه به این حوزه باشد. در این فصل بعد از تعریف گفتمان و ذکر برخی تفاوت‌های موجود بین زبان‌شناسان و آسیب‌شناسان در تعریف و مفهوم‌سازی کاربردشناسی، به بررسی کاربرد نظریه‌های کاربردشناسی و قالب‌های تجزیه و تحلیل در مطالعۀ آسیب‌های کاربردشناختی و در پایان به کاربرد داده‌های بالینی در نظریه‌های کاربردشناختی و ارائۀ یکی از جدیدترین انگاره‌های کاربردشناختی پرداخته شده و کاربرد آن در کار بالینی درمانگران و نظریه‌های زبان‌شناسان نشان داده شده است.

فهرست مطالب کتاب:

پیش‌گفتار

فصل اول: زبان‌شناسی بالینی

فصل دوم: آواشناسی

فصل سوم: واج‌شناسی

فصل چهارم: نحو

فصل پنجم: صرف

فصل ششم: معناشناسی

فصل هفتم: کاربردشناسی

نمودارها، جداول و اشکال

نظر شما ۰ نظر

نظری یافت نشد.

پربازدید ها بیشتر ...

دربارۀ ارتباطات: ارتباطات و تجلی آن در ادبیات و شعر فارسی

دربارۀ ارتباطات: ارتباطات و تجلی آن در ادبیات و شعر فارسی

حمید مولانا

در این کتاب ابتدا دایره یا جهان و عالم ارتباطات انسان را در یک الگوی پنج‌گانه به این ترتیب خلاصه شده

درآمدی بر شناخت هنر مدرن

درآمدی بر شناخت هنر مدرن

مانیکا بوم ـ داچن و جَنِت کوک

این کتاب به جای آنکه به توالی تاریخ جنبش‌های هنری بپردازد، با رویکردی موضوعی، برخی شاهکارهای هنر مدر

منابع مشابه

فرهنگ توصیفی عصب‌شناسی زبان

فرهنگ توصیفی عصب‌شناسی زبان

هانیه یارمند، حسن عشایری

عصب‌شناسی زبان، مطالعۀ چگونگی پردازش اطلاعات زبانی در مغز است. در عصب‌شناسی زبان، رابطۀ زبان و برقرا