معرفی کتاب

این کتاب گزینه‌ای است از شعر های سه دفتر: متون شرقی، مرثیه‌ها، بستان عائشه.

پنجاه شعر این کتاب که از آخرین دفترهای شعر عبدالوهاب البیاتی برچین شده، تصویری روشن از شعر این شاعر بزرگ معاصر را به دست می‌دهد. این کتاب ادامه و پیوست «ماه شیراز» است و فصل مشترک شعرهای این دفتر نیز نگاه شرقی و ربط مضمونی یا حتی اغلب آنهاست با ایران امروز و دیروز.

عبدالوهاب البیاتی برای نخستین بار در تابستان 1378 به ایران آمد تا سرزمینی که ده‏ها سال در رؤیاهای شعری‏اش حضوری سبز داشته است را از نزدیک ببیند، سرزمین سهروردی و عطار و شمس و مولانا و حافظ را. این دیدار اول ـ چنان‌که به خود او الهام شده بود ـ سفر آخر نیز بود که گویا دو، سه هفته پس از این سفر که ترانه‏های عاشقانه این شاعر شوریده به مصرع برجسته‏ مرگ رسید و البیاتی در سوریه دیده از جهان فرو بست.

نوزده قطعه‏ کوتاه آغازین که در متن عربی، تنها با عنوان «نصوص شرقیه» (متون شرقی) آمده، در ترجمه‏ فارسی، به قصد تمایز بیشتر نام‏گذاری شده است. حق این است که این نوزده قطعۀ منثور بیش از هر چیز، لحظه‏های شعری و طرح‏هایی هستند که به اجمال، اندیشه و حسی فشرده را باز می‏گویند. از این میان قطعه‏های «دانای راه» و «بعد از کودتا» به دلیل تعلق به تاریخ معاصر ایران و یادکردی از حضرت امام روح‏الله برای خواننده ایرانی جالب‏تر به نظر می‏رسد.

شعر البیاتی همواره از درون‌مایه‌ای سیاسی برخوردار بوده است؛ اما از پس این تحول و تطور تدریجی که از دوره سوم آثار البیاتی آغاز می‌شود، صور اسطوره‌ای ـ عرفانی با درون‌مایه‌های سیاسی ـ تغزلی درهم می‌آمیزند. او در پی آن است که دنیا را با شعر و انقلاب و مرگ و کوچ به چنگ آورد. عشق او ـ اما ـ عشق بینوایان و تهیدستان است نه عشق اشراف و شکمبارگان و شادخواران. محبوبه او مغصوبه‌ای است که یادش با تبعید، غربت، ناکامی، گرسنگی و اندوه در آمیخته است: عشق من بزرگ‌تر از من است/ بزرگ‌تر از این جهان است/ مرا بینوایان عاشق/ پادشاه رؤیا قرار داده‌اند/ و پیشوای غربت و تبعید/ به نام تو/ ـ مجنون‌وار ـ/ خدا را صدا می‌زنم.

شعر «دانای راه»:

امام خمینی                      به فرزندش احمد گفت:                   «بر تو باد به خواندن حافظ شیرازی!

که او به راه شهرهای عشق                         عارف‌تر از ماست».           

آن‌گاه امام           به سوی دیگری چرخید                   و لبخنده‌ای زد ...

زیرا او نیز                        عارف راه بود.