معرفی کتاب

برای دیدن بخشی از صفحات کتاب، لینک فایل پی دی اف (pdf) را ببینید.
 

آدونیس یکی از بزرگ‌ترین شاعران زندۀ جهان است؛ شاعری که تأثیر شگرفی بر شعر معاصر عرب گذاشته و شعرهایش به بیشتر زبان‌های زندۀ جهان ترجمه شده است. وی هم در بعد کمیت آفرینش شعری، هم در بعد نوآوری‌های شاعرانه، شاعری آوانگارد، پیشرو و ساخت‌شکن است. او شاعر مدرنی است که در شعر خویش از ذهن و زبان صوفیه و باطنی‌ها تأثیر پذیرفته است و در پروسۀ شعری و زبان خلاقانۀ خویش به بازآفرینی نگاه صوفیانه و رؤیایی، بهره‌گیری از بینش تاریخی، به‌گزینی میراث فکری و ادبی جهان عرب و احضار شاعرانۀ اسطوره‌ها پرداخته است.

او شاعر پرکاری است؛ به طوری که بیش از هفتاد اثر اعم از شعر، نقد شعر، ترجمه، تحقیق، تألیف و گردآوری مجموعۀ شعر شاعران کلاسیک و معاصر را خلق کرده است. تقریباً بیشتر منتقدان بر آنند که او صاحب یک پروژۀ بزرگ شعری روشنفکری است. طبیعتاً این انتخاب بر حسب تعریف وی از شعر و بوطیقای شعری‌اش صورت گرفته است. این رویکرد آدونیس، سنجۀ جمال‌شناسانۀ خوبی برای تشخیص ادبیات و شعر زیبا و ارزشمند است.

شعر آدونیس بر عنصر زبانی و زبانیت تأکید ویژه‌ای دارد و شعرش سخته و استوار و شکوهمند است. وی نه‌تنها زیست و تجربه‌های سترگی در شعر معاصر و جریان‌های ادبی دارد؛ نیز میراث‌دار ادب کهن عرب و تجربه و زیست شاعرانۀ معاصر است. او با نگاهی چالشی و منتقدانه میراث کهن عرب را حلاجی می‌کند و گوهر نابش را برمی‌گزیند.

به باور آدونیس، هرچه سویۀ مستورگی و پنهانگی شعر پررنگ‌تر باشد، شعرتر است و هرچه به آشکارگی بگراید، از شاعرانگی و شعریت شعر کاسته می‌شود، حتی اگر این امر به رمندگی مخاطب منجر شود؛ چراکه آدونیس دغدغۀ جذب مخاطب را به هر قیمتی ندارد، به طوری که گاه کثرت مخاطب شاعر معاصر را نامحدود و نشان از توطئۀ پنهان و ضمنی میان شاعر و مخاطب می‌داند؛ گویی که شاعر پیش از آنکه به خود معشوقه «شعر» وفادار باشد، برای پسند و ذائقۀ مخاطب خود شعر می‌سازد.

آدونیس رؤیایی می‌نگرد و لب‌ریخته‌های رؤیایی روح خویش را با طرحی شگفت و جنون‌آمیز در زهدان زبان فرامی‌فکند و مثل رؤیا مخاطب را در دل افسون لحظه پرتاب می‌کند. وی با حدس و فراستی صوفیانه، با براق زبان آفاق شعری را درمی‌نوردد و جهان نوینی از تخیل شاعرانه و هنر شکوهمند می‌آفریند. او بر این اساس، خواننده را با خوانش و گفتمان تأویلی ویژه‌ای مواجه می‌کند و فراروی او پایانی باز و تعلیق‌های بی‌شماری می‌گشاید. به باور آدونیس و بیشتر باطنی‌سرایان رؤیاپرور رؤیازی، ما رؤیا را فقط دمی می‌توانیم ببینیم و لمس کنیم؛ اما دقیقاً نمی‌توانیم تفسیر کنیم، ولی اندکی شاید بتوانیم تأویل نماییم؛ زیرا عرصۀ بینش و شهود است در زبانی رازآمیز.

ایجاز شاعرانه، تصوف، ابهام هنری، نگاه سورئال و رؤیایی از ویژگی‌های شعر آدونیس است. ذهن و عین در شعر او در بافت و ساختار شگرفتی درهم تنیده‌اند و نمی‌توان آنها را از هم تفکیک کرد. در برگردان این مجموعه افزون بر اینکه کوشیده شده است شعریت و برجستگی زبانی اثر حفظ شود، مترجم کوشیده است ساختارشکنی‌ها، تعلیق معنا، فاصله‌گذاری‌ها و چینش و نظم شعرها نزدیک به الگوی عربی آن باشد و رازآلودگی و ایجاز متن محفوظ بماند. دیگر آنکه از ساده‌سازی و تفسیر شعر در حین ترجمه پرهیز شده است تا مسیر مشارکت پویای مخاطب در کشف و شهود متن همواره گشوده باشد و بخشی از فرایند به خوانش درآوردن متن مسکوت و سپیدخوانی‌ها بر عهدۀ او قرار گیرد.

این گزیده از کتاب‌هایی چون: المسرح والمرایا، مفرد بصیغة الجمع، الاوائل، کتاب المطابقات والاوائل، کتاب التحولات و الهجرة فی اقالیم النهار واللیل، کتاب الحصار، اول الجسد آخر البحر، الکتاب، وراق ببیع کتب النجوم و تنبأ ایها الاعمی گردآوری شده است.

فهرست مطالب کتاب:

سخن مترجم

پیش‌گفتار

اشعار