معرفی کتاب

در اين كتاب متفكران اجتماعی بر مبنای یک نظم صوری و قالبی بازنمایی نشده، بلكه بنا به جنبه‌هایی كه به نظر اهميت داشته و برای دانشجويان و مخاطبان جذاب دانسته شده است، معرفی شده‌اند.

دربارۀ این کتاب یک اتفاق فرخنده رخ داده است و آن اینکه نویسندۀ متن نخواسته است روایت نامتعارفی از حوزۀ مورد بحث ارائه کند و این خواست تعین این معضل است که روایت‌های نامتعارف که به کثرت یافت می‌شوند، دیگر چاره‌ساز نیستند.

در این کتاب تلاش مؤلف در وهلۀ نخست تعبیر و تفسیر و داوری آثار این متفکران نبوده، بلکه کوششی برای بیان و تبیین افکارشان بوده است. به عقیدۀ مؤلف در ادبیات کنونی دربارۀ متفکران اجتماعی عموماً با بررسی‌های تطبیقی و پارادایم‌سازی، مرزهایی مصنوعی میان اندیشمندان ایجاد کرده‌اند؛ بنابراین مؤلف تلاش کرده جنبۀ منحصربه‌فرد کارش نگاهی مشاهده‌گرانه باشد و از این مرزبندی‌ها بپرهیزد. انگیزۀ تألیف این کتاب این بوده که خواننده در پی خواندن آن احساس نکند که اکنون همه چیز را دربارۀ متفکر مزبور می‌داند، بلکه به مطالعۀ اصل آثار او علاقمند شود.

اینکه در این کتاب هشت متفکر بخصوص معرفی شده‌اند، صرفاً به دلیل علاقۀ مؤلف بوده است؛ افزون بر اینکه این اثر آغاز پروژه‌ای بزرگ‌تر است که قدم به قدم دیگر متفکران اجتماعی معاصر را نیز معرفی خواهد کرد؛ اما شاید ریسمان سرخی که این هشت متفکر را به هم پیوند دهد، جستجویی است که همۀ آنها برای یافتن جای خود و آدمی در جهانی مبذول داشته‌اند که در فرایند مدرنیته دستخوش تزلزلی عمیق شده است. تلاش فکری همۀ این متفکران با انگیزۀ فردی قدرتمند برای شناخت خود و جامعۀ خود توأم و جزئی از کوشش اصیل آنها در راه رهایی فردی و اجتماعی‌شان بوده است.

همۀ نقل‌قول‌های کتاب از منابع آلمانی اخذ شده و کتاب‌های ترجمه شده در ایران منبع نبوده‌اند. با این حال تا آنجایی که این منابع آلمانی به فارسی ترجمه شده‌اند، فهرست آنها نیز آورده شده است.

در بخش مربوط به زندگی فریدریش نیچه آمده است: دربارۀ آثار نیچه اختلاف زیادی در میان منتقدان وجود دارد. برخی او را فیلسوفی بزرگ و دیگران او را شاعری دیوانه قلمداد کرده‌اند. فلسفۀ نیچه تلاشی است برای برون‌رفت از یک تناقض، تناقضی در رابطۀ میان آدمی و جهان. جهانی که از سویی خانۀ آدمی است؛ اما از سوی دیگر برای او غریب است؛ زیرا جهانی است گذرا. فلسفۀ نیچه ما را به یک آرامش ابدی در ورای جنب و جوش و آشوب هستی رهنمون می‌شود. او ما را به نوعی زهدورزی هدایت می‌کند؛ اما نه از نوع زهدورزی مسیحی که بنایش صرف‌نظرکردن از زندگیست، بلکه زهدورزی‌ای که مبنایش کمال بهره‌جویی از زندگیست.

در بخشی که مربوط به زندگی گئورک زیمل است، آمده است: کارهای زیمل را می‌توان به سه دوره تقسیم کرد: او در نخستین مرحله بیشتر تحت تأثیر پراگماتیسم اسپنسر و نظریۀ تکامل داروین بود؛ در مرحلۀ دوم کتاب فلسفۀ پول را نوشت و به مسائل جامعه‌شناسانه پرداخت و بالاخره در مرحلۀ سوم به فلسفۀ زندگی توجه کرده و متافیزیکی نوین بنا نهاد.

در بخش مربوط به کارل مانهایم آمده است: کارل مانهایم جزء نادر فیلسوفان و محققان اجتماعی برجسته‌ای است که در هنگام تخاصم ایده‌های گوناگون توانسته نظاره‌گر مستقل این ایده‌ها بوده و از جایگاهی رفیع، ایدئولوژی را از واقعیت تمیز داده و به سوی حقیقت رهنمون شود. کارل مانهایم از نویسندگان بنیادی جامعه‌شناسی است. او از پایه‌گذاران جامعه‌شناسی شناخت است. اثر او ایدئولوژی و اتوپیا در همان دوران زندگی‌اش باعث شهرت جهانی‌اش شد. تقریباً همۀ آنهایی که دربارۀ مسائل جامعه‌شناسی شناخت صحبت می‌کنند، به او ارجاع می‌دهند.

فهرست مطالب این کتاب بدین ترتیب است:

مقدمۀ دکتر بهزاد برکت؛ مقدمۀ مؤلف؛ فریدریش نیچه فیلسوف آیندگان؛ ماکس وبر اندیشمند تمدن مدرن؛ گئورک زیمل فیلسوف زندگی معاصر؛ کارل مانهایم در جستجوی جای آدمی در جهان؛ نوربرت الیاس دربارۀ فرآیند تمدن؛ والتر بنیامین زبان‌شناسی و اصالت زبان؛ میشل فوکو رهرویی تنها در جستجوی حقیقت خویش؛ پیر بوردیو و نظریۀ شناخت عمل‌گرایانه؛ فهرست منابع؛ واژه‌نامه؛ نمایۀ نام‌ها.