معرفی کتاب

آدمیان تلاش می‌کنند نامیرا شوند، جمع‌آوری مال، ازدیاد علم و به‌دست‌آوردن قدرت، ساختن بناهای بزرگ و ایجاد فکری، همه به دلیل نامیرایی و جاودانگی است و این نامیرایی را بشر سعی می‌کنند از هر راهی ممکن به دست آورند و از آن خود نمایند؛ برعکس دستۀ از قدرت‌مندان به جای که خود را نامیرا سازند، آمدند فریفتۀ رنگ، ریا و دنیا شدند و با عمل بد، خود را میرا ساختند و همانند درخت بید روییده در کنار رود خروشان شدند که با هر باد لرزیدند و از آغاز و فرجام خود بی‌خبر ماندند و از موج‌ها لذت نبردند؛ چون شعور لازم را نداشتند، حیات را با تمام زیبایی‌اش به ابتذال کشیدند و خود را میرا ساختند.

انسان‌هایی هستند که خود را نامیرا سازند، گیاهی در کنار جویبار و نظاره‌گر امواج دریا نباشند، آدم مختار و در جویبار زمانۀ خود احاطه داشته باشند و از رفتار و گفتار تکراری و بی‌حاصل پرهیز نمایند و با ایجاد خط فکری روشن خود را نامیرا و ماندگار سازند.

بابه مزاری برای نامیرایی خویش با ظرفیت و تحمل‌پذیری و تعهد ویژه، گفتمان عدالت را مطرح نمود و این گفتمان در تمام عرصه‌ها ـ ادبیات، فرهنگ و سیاست ـ سرایت کرد و چشم‌انداز گسترده در برابر مردم افغانستان گذاشت و از حصار تنگ رهایی بخشید و با فریاد مکرر و رسایش بیداری نخستین را سبب شد؛ ولی چشمان از خواب چندصدساله سنگین بود با آن هم فریاد مزاری موج ایجاد نمود و شعر را شکوفایی بخشید.

مزاری دین بزرگی به گردن ملت افغانستان دارد؛ به دلیلی که ظهور مزاری و غروب مزاری بستر خوبی شد برای هویت‌دادن ادبیات معاصر یا ساده‌تر مزاری روزنه‌ای شد برای فریادکشیدن هر گلوی عصیان‌گر و شاعری که نمی‌توانست جبر و اکران تاریخ را دیگر تحمل کند. آری مزاری خود یک گلوی شاعر عصیان‌گر بود و یک شاعر عصیان‌گر که دردها و نابرابری‌های این جغرافیا را با تمام وجودش لمس کرده بود و با گلوی آکنده از فریاد بود و فریاد می‌زد: زمین حق است؛ زمین سهم تمام شهروندان جهان است؛ هیچ اسمی جرم نیست؛ عدالت ریشۀ تمام خوشبختی‌هاست؛ آزادی نام دیگر پرنده است.

 آزادی نام دیگر پرنده است که از گلوی یک شاعر به آسمان رها می‌شود، آزادی و عدالت فریاد مزاری است که برای دربندان تکرار می‌شود و آزادبودن را به انسان‌های دربند می‌آموزاند و صدای دادخواهی خود را بلند می‌کند و تا آخرین قطرۀ حیات خود برای آزادزیستن مردم می‌جنگد و آزادی را به ارمغان می‌آورد. آری شعر چیزی نیست جز همین فریادهای نخستین یک مرد که در محتوای شعرهای ما اکنون جاری است.

مزاری صدای مردمی بود که چندین سال از عمر خویش را در سکوت به سر برده بودند و فریاد مزاری احیاگر تمام فریادهای عدالت‌خواهانه و گلوهای سوختۀ ملیت‌های ستم‌دیده بود و ظهور اندیشۀ حق‌خواهی و عدالت‌طلبی مزاری بزرگ، انگیزۀ شروع شعر را در درون شاعران زنده کرد و تحولی را در شعر مقاومت به وجود آورد. در واقع مزاری جریان عدالت‌خواهی را در رگ‌های شعر معاصر جاری کرد.

در این مجموعه کوشش بر این بوده که شعرهای چاپ شده و چاپ نشده‌ای که تا کنون در رثای بابه مزاری سروده شده، جمع‌آوری شود؛ بر این اساس با کمک از مجموعه‌های چاپ شده (تبر و باغ گل سرخ 1، 2 و 3، مرثیۀ آفتاب، یادی از یار مهربان) مجلات و هفته‌نامه‌هایی مانند گلبانگ، همبستگی، وحدت و بامیان که بعضی شعرها به گونۀ پراکنده در آنها چاپ شده بودند، در این کتاب استفاده شده است تا آثاری که به صورت پراکنده چاپ شده بودند، در این مجموعه گردآورده شود و همین طور از طریق تلفن، ایمیل و فراخوان از شاعران خواسته شده که سوگ سروده‌های چاپ نشدۀ خود را بفرستند که در این مجموعه گردآوری شود که در این‌باره شاعران از هر گوشۀ جهان استقبال نموده و آثار تازه خلق شدۀ خود را فرستاده‌اند که هر کدام با زاویۀ دیدی از مزاری، تفسیر خود را داشته‌اند.

شعری از انور آسایی با عنوان «من و شور مزاری»:

من و شور مزاری یک جهان درد                   که نامرد مانده، رفته ناگهان مرد

گلویم صوتکی از بغض، فریاد                       گه و بیگاه، پیدا و نهان کرد

شعری از سیدعلی موسوی گرمارودی با عنوان «مزاری»:

دیدم مزار پاک تو وز جان گریستم                 بر سرنوشت شیعۀ افغانستان گریستم

سیدعلی کنار تو آرام خفته بود                       بر آن شهید پاک هم از جان گریستم

یعنی "وفا" کنار "شرف" خوابیده بود                 بر این سلام گفتم و بر آن گریستم

سیدعلی کنار تو آمد و دوباره لیک                 آن شاعرم که بر تو ز ایران گریستم

سیدعلی موسوی گرمرودی‌ام                       آن کز غم تو از بن دندان گریستم