معرفی کتاب

بوطیقا معرب واژۀ پویتیک است. اصطلاح پویتیک از واژۀ یونانی "Poetikos"  به معنای شناخت ساختار ادبی آمده است که تبارش به "poesis" به معنای ساختن می‌رسد و معنای خاص آن ساختن زیبایی‌شناسیک است. در این نوشتار معنای مورد نظر از بوطیقا یعنی بررسی و شناخت ساختار ادبی آثار روایی.

در این پژوهش قصه مفهوم وسیعی دارد. به این ترتیب که هر نوع روایتی، به عنوان قصه درنظر گرفته شده است؛ مشروط بر اینکه دربردارندۀ سه بخش اصلی، یعنی مقدمه (وضعیت آغازین)، میانه (حادثه یا حوادث اصلی) و نتیجه (پیامد رخدادها) باشد؛ افزون بر آن در چارچوبی که برای قصه ذکر شده است، جای بگیرد و دو عامل زمان و علیت نیز در آن لحاظ شده باشد. این روایت، خواه قصه‌ای معروف و خواه داستانی مربوط به «مولانا» یا دیگران و خواه خاطره یا مشاهده‌ای عرفانی باشد، قصه است؛ حتی مناظره‌هایی که میان شخصیت‌های انسانی یا غیر انسانی روی می‌دهد و به نتیجه‌ای منجر می‌شود، از این دیدگاه به عنوان قصه در نظر گرفته شده‌اند. با این پیش فرض، نویسنده نخست به موضوع «ادبیات داستانی و قصه» و «مولانا و قصه» می‌پردازد. او قصه‌های «غزلیات شمس» را از لحاظ موقعیت در ساختار غزل و از جهت رابطه با واقعیت دسته‌بندی می‌کند، هدف «مولانا» از قصه‌پردازی در غزل را شرح می‌دهد و سرانجام مینی مالیسم در قصه‌های «غزلیات شمس» را نشان می‌دهد. سپس با اتکاء به این مباحث، بوطیقای ساختار یا ریخت‌شناسی و بوطیقای شخصیت در قصه‌های «غزلیات شمس» را بررسی می‌کند. دو فصل پایانی کتاب نیز به «زاویه دید» و «صحنه و درون‌مایه» در قصه‌های «غزلیات شمس» می‌پردازند.

فهرست مطالب این کتاب در شش فصل و بدین شرح تحریر شده است:

فصل اول: ادبیات داستانی و قصه؛ فصل دوم: مولانا و قصه؛ فصل سوم: بوطیقای ساختار یا ریخت‌شناسی قصه‌های غزلیات شمس؛ فصل چهارم: بوطیقای شخصیت در قصه‌های غزلیات شمس؛ فصل پنجم: زاویۀ دید در قصه‌های غزلیات شمس؛ فصل ششم: صحنه و درون‌مایه در قصه‌های غزلیات شمس.