معرفی کتاب

برای دیدن بخشی از صفحات کتاب، لینک فایل پی دی اف (pdf) را ببینید.

 

عشق از جمله موضوعاتی است که در تاریخ بشر از اهمیت بسزایی برخوردار بوده و هر یک از مکاتب و سنت‌های دینی تلقی خاصی از آن ارائه کرده‌اند و جریان‌های متعددی در جهت تبیین این مهم به وجود آمده است. از عشق در سنت هندویی با عنوان بهکتی به معنای نیایش و عبادت عاشقانه که خود جریان‌های فکری و دینی مختلفی را به وجود آورده، یاد می‌شود. بهکتی مفهومی است که در متون مقدس نزد هندوها بدان پرداخته شده است. در این میان متن بهاگوته پورانه و بهگود گیتا از جمله متونی هستند که از جایگاه ویژه‌ای در تبیین موضوع عشق برخوردارند. از چهره‌های برجستۀ سنت هندویی که به تبیین مفهوم بهکتی پرداخته‌اند، می‌توان به رامانوجه، نیم بارکه، ولبهه و ... اشاره کرد. ایشان عشق یعنی بهکتی مارگه را تنها راه رهایی از رنج و چرخه بازپیدایی می‌دانند.

در سنت مسیحی نیز عشق دارای اهمیتی ویژه‌ است و رستگاری آدمی تنها از طریق محبت به عیسی مسیح محقق می‌شود. سنگ‌بنای آموزه‌ها و تعالیم مسیح همین بحث محبت است. آنها بر این باورند که انسان با عشق‌ورزی به مسیح و به واسطۀ او می‌توانند مراتب کمال را طی کنند و به میانجی‌گری او قادر خواهند بود در خدا پدر استغراق یابند. در عهد جدید به‌ویژه نامه‌های پولس به زیبایی به این مفهوم پرداخته شده است.

در سنت اسلامی هم مفهوم عشق که در قرآن با واژۀ «حب» از آن یاد شده است، یکی از مراحل سلوک عارفانه است که بعد از حس طلب و خواستن در انسان ظهور می‌کند. عشق چون حبه‌ای است که اگر در دل مساعد قرار گیرد، به بالندگی می‌رسد.

ازآنجاکه مسئلۀ عشق در زمرۀ دغدغه‌های مهم آدمی و امری لاینفک از هستی است، در این کتاب مفهوم عشق و مراتب آن در سه سنت هندویی، مسیحی و اسلامی با تأکید بر متون مقدس آنها یعنی بهاگوته پورانه، عهد جدید و قرآن بررسی و پژوهش شده است. در هر سه سنت با کمی تسامح باور به این است که انگیزۀ آفرینش، عشق بوده است و آنچه در نهایت موجب رستگاری و بهروزی انسان می‌شود، عشق به خداوند است.

در سه فصل اصلی کتاب به ترتیب مبحث عشق در سنت‌های هندویی، مسیحی و اسلامی بررسی شده است و در فصل پایانی نتیجۀ مباحث آورده شده است.

به طور کلی در هر سه سنت باور به وجود یک روح واحد کلی است که در تمام هستی و موجودات جاری و ساری است. عشق و محبت در سنت‌های مذکور به عنوان بهترین میانبر که سختی‌های خاص خود را دارد برای رسیدن به خداوند مطرح است. عشق نخست با ترک خودخواهی و زیرپانهادن انانیت آغاز می‌شود و سپس با گذشتن از خویش برای معشوق ادامه می‌یابد و اغلب برای عاشق همراه با رنج و سختی هجران از محبوب است. آتش عشق موجب سوختن بدی‌ها و تصفیه روح سالک می‌گردد.

در بحث اقسام و مراتب عشق باید گفت هر سنت سنت، محبت را دارای مراتب می‌دانند. به طور کلی آنچه در این سنت‌ها حائز اهمیت است، شدت و ضعف محبت است که هر یک با واژگان خاص و مصطلح در سنت دینی خود آن را بیان کرده‌اند. مراتب عشق از پایین‌ترین مرتبه یعنی تعلق خاطر تا عالی‌ترین مرتبه یعنی عشق الهی که انسان خویشتن خویش را فراموش می‌کند و به طور کل به موجودی جدید تبدیل می‌شود، دلپذیرترین مرتبۀ عشق است.

فهرست مطالب کتاب:

مقدمه

فصل اول: عشق در سنت هندویی با تأکید بر بهاگوته پورانه

فصل دوم: عشق در سنت مسیحی با تأکید بر عهد جدید

فصل دوم: عشق در سنت اسلامی با تأکید بر قرآن کریم

فصل چهارم: نتیجه‌گیری

فهرست منابع