معرفی کتاب

برای دیدن بخشی از صفحات کتاب، لینک فایل پی دی اف (pdf) را ببینید.

برشت بارها اعلام کرده بود مایل است که مردم ابتدا برای تماشای میزانسن نمایشنامه‌هایش به تئاتر «برلینر آنسامبل» بروند تا اگر به استدلال‌های نمایشی او علاقمند شدند، بعداً به مطالعۀ نظریه‌ها و شیوه‌های اجرایی او بپردازند؛ به همین دلیل هم بود که او فقط گفتگو پیرامون راه‌حل‌های عملی اجرا در صحنه را می‌پذیرفت. با پذیرش و عملی کردن این خواستۀ او، در دسامبر سال 1955 ورنر هِشت همراه با دانشجویان دانشگاه لایپزیک به گفتگو با برشت و همکاران تئاتری‌اش پرداخته است. برشت منطق‌دان بدون آنکه دانشجویان را متوجه ناپختگی استدلال‌ها و نارسایی تفکرشان بکند، با ارائۀ مثال‌ها و راه‌حل‌های درخشان و با استفاده از مقایسۀ تفکربرانگیز و ذکر نمونه‌های مشخصی که به‌وفور می‌شناخت، به نشان‌دادن اشتیاق فراوان و علاقۀ فوق‌العاده‌ای که به گفتگو با دانشجویان داشت می‌پرداخت. او به شنیدن نظر دیگران علاقه نشان می‌داد و به سهم خودش در خصوص تأثیر این یا آن راه‌حل فنیِ صحنه‌ای از آنها سؤال می‌کرد. رفتار او در جریان گفتگو، تعمداً خیلی دوستانه و احتیاط‌آمیز بود؛ آنچه می‌گفت ظاهراً چیز خارق‌العاده‌ای به نظر نمی‌رسید، آن‌قدر خوب و واضح صحبت می‌کرد که همه‌چیز به نظر آشکار و بدیهی می‌آمد؛ اما با مطالعۀ سخن‌ها و استدلال‌های او، نقطه‌نظرهای اصولی و قواعد فنی ـ اجرایی پیشنهادی او کشف می‌شود. برتولت برشت در برابر ضدونقیض‌های تاکتیکی مخاطب که به بحث حالتی گزنده و طعنه‌آمیز می‌داد، عقب‌نشینی نمی‌کرد و همیشه با مخاطب ناشکیبایی که در برابرش قرار گرفته بود، با سعۀ صدر و ملایمت گفتگو می‌کرد.

در این كتاب، به كوشش ورنر هشت كه سال‌ها رئیس بایگانی آثار برشت در برلین بوده است، بیش از بیست گفتگو، مباحثه و مصاحبه رادیویی كه بین سال‌های 1928 تا 1956 انجام شده‌اند، گردآوری شده است. برشت گفتگو را به مثابه شكل اساسی مبارزه ایده‌ها می‌دانست. او باور داشت كه هر گونه اندیشه‌ای برای عملی شدن، نیازمند بحث و گفتگوست. او به شنیدن نظرات دیگران علاقه داشت و آنها را زیر سؤال می‌برد؛ نه از بیان صریح نظریات خودش می‌ترسید و نه از افشا شدن افكارش توسط دیگران هراس داشت. به هر حال، این مصاحبه‌ها را می‌توان به عنوان نمونه‌هایی از دیالكتیک كاربردی ـ به گونه‌ای كه برشت درک می‌كرده ـ در نظر گرفت: وسیله‌ای برای شناخت، ابزاری برای تمایز، سلاحی سیاسی ـ ادبی. برشت در همه لحظات از بحث و گفتگو، استدلال، و تبادل نظر با دیگران، احساس لذت می‌كرده است. مخاطبین او اغلب نویسندگان، هنرمندان، اهالی تئاتر، دانشجویان و روزنامه‌نگاران بوده‌اند. موضوعات مورد بحث نیز حوزه وسیعی از علایق و فعالیت‌های ادبی، نمایشی، سیاسی و انسانی او را شامل می‌شده است كه: گفتگو پیرامون میزانسن، تئاترهای قدیم و جدید، تولیدات هنری، سیاست، تكامل اندیشه و رفتارهای انسان، از آن جمله‌‌اند.

می‌توان در نظر داشت که این گفتگوه در سه شکل ارائه می‌شوند: گفتگوهای ساختگی یا خیالی مثل بخش‌هایی از گفتگوهایی که برشت از خودش دربارۀ هنر دراماتیک نوشته است؛ گفتگوهای دقیق طراحی‌شده توسط برشت که در آنها طرف‌های گفتگو متمایز نیستند مگر با عنوان کاری‌شان مثل یک دانشجوی پسر یا دختر در گفتگو در خصوص «روش‌های کار در برلینر آنسامبل»؛ مصاحبه‌های به‌ندرت نقل‌شده‌ای که با همکاری خالصانۀ برشت و مصاحبه‌کننده‌های حقیقی که اسامی‌شان نقل شده، صورت گرفته است. برای این کتاب از میان مصاحبه‌هایی که قبلاً منتشر شده‌اند، فقط آنهایی که به این گروه سوم مربوط می‌شوند، مورد استفاده قرار گرفته‌‌اند.

فهرست مطالب کتاب:

پیش‌گفتار

تذکر مترجم فرانسوی

فلاکت تئاتر

دراماتولوژی جدید

مصاحبه دربارۀ کلاسیک‌ها

Wilhelm scherer

دیالکتیک

دعوت به عقل

تأملاتی پیرامون نمایشنامۀ «طبل‌ها در شب»

شخصیت دراماتیک در نمایشنامۀ «مادر»

تئاتر با محتوای جدید و مسائل مربوط به شکل آن

یک فیلم دربارۀ ننه دلاور

طنز در دن ژوان

آموزش کارگردانان و نمایشنامه‌نویسان جوان

کار تئاتری

آیا استفاده از الگو یا سرمشق مانعی بر سر راه آزادی هنرمند است؟

هم‌ذات‌پنداری

روش‌های کار در برلینر آنسامبل

کارگردان در برلینر آنسامبل

منتقدان

نقاشی

وضعیت تئاتر

کابارۀ سیاسی

توضیحات