معرفی کتاب

برای دیدن بخشی از صفحات کتاب، لینک فایل پی دی اف (pdf) را ببینید.

این کتاب مشتمل بر 65 داستان کوتاه از نویسندگانی چون منیرو روانی‌پور، فریبا وفی، زویا پیرزاد، میترا الیاتی، ناهید طباطبایی، فرخنده آقایی، سارا سالار، آذردخت بهرامی، انسیه ملکان، تکتم توسلی، فرزانه کرم‌پور، بهناز علی‌پورگسکری، شیوا مقانلو، شهره احدیت، آتوسا زرنگارزاده، مرجان شیرمحمدی و .... است. این آنتولوژی تنها مشتمل بر داستان کوتاه نیست و نقد و تفسیری کوتاه پس از هر داستان آمده است.

در واقع این کتاب، در ادامۀ دو کتاب قبی نویسنده است که به داستان‌نویسان نسل اول و دوم پرداخته بود. دربارۀ زنان داستان‌نویس زن با این واقعیت روبرو هستیم که بعد از انقلاب با انفجاری در این‌باره روبرو هستیم. پیش از انقلاب در نسل اول نویسنده‌ها که از سال 1300 شمسی تا 1332 آثاری به وجود آوردند، تنها یک نویسندۀ نام‌آور یعنی سیمین دانشور وجود داشته است و نسل دوم که نویسنده‌های بعد از سال 1332 تا وقوع انقلاب را دربر می‌گیرد، تعداد نویسنده‌های زن شاخص و نام‌آور به پنج نفر می‌رسد؛ نویسنده‌هایی چون گلی ترقی، مهشید امیرشاهی، میهن بهرامی، شهرنوش پارسی‌پور و غزاله علیزاده. بعد از انقلاب اما به تعداد زنان داستان‌نویس به گونۀ بی‌سابقه و کم‌نظیری اضافه شده است. مجموعه داستان‌ها و رمان‌هایی از آنها منتشر شده که می‌توان حساب جداگانه‌ای برای آنها در عرصۀ ادبیات داستانی نوین ایرانی باز کرد. به همین دلیل نویسنده در این کتاب اولویت داستان‌نویسان نسل سوم برای زنان داستان‌نویس قائل شده و با انتخاب داستانی از مجموعۀ داستان‌های آنها، به ارزش هنری معنایی و ساختاری آنها پرداخته است. اساس کار بر نویسنده‌هایی گذاشته شده که دست‌کم یک مجموعۀ داستان یا رمانی از آنها منتشر شده است. بنابراین نام زنان نویسنده‌ای که از آنها در مطبوعات داستانی منتشر می‌شود و احتمالاً به عنوان نویسنده شهرت یافته‌اند، در این مجموعه نیامده است.

با مطالعۀ داستان‌های زنان نویسنده نسل سوم، اغلب با ویژگی‌های مشترکی روبرو می‌شویم؛ این ویژگی‌ها در عین فرق‌هایی با هم، وجه یگانه‌ای را بازتاب می‌دهد که زنان داستان‌نویس نسل سوم را از نسل‌های پیش از خودشان جدا می‌کند و از داستان‌های مردان داستان‌نویس نسل سوم نیز متفاوتند. نویسنده به این ویژگی مشترک نام آرمان‌گرایی زنان در قلمرو ادبیات داستان می‌دهد که دربرگیرنده مبارزه‌ها و فعالیت‌های اجتماعی زنان برای از میان برداشتن تبعیض‌ها و محرومیت‌ها و رهایی از قید و زنجیر سنت مرد ـ پدرسالاری است.

داستان‌ها رنگارنگ است. انواع و تنوع بسیاری دارد. انواع داستان‌های گی‌دومو پاسانی، چخوفی، گورکی‌وار، همینگویی و ... با کیفیت و ضابطه‌های مکتب‌های گوناگون ادبی چون واقع‌گرایی، ناتورالیستی، تمثیلی و نمادین، امپرسیونیستی، سوررئالیستی و ... . شاید گفتن این نکته گزاف نباشد که گفته شود موضوع هشتاد درصد داستان‌های این مجموعه و میدان عمل و توجه آنها عموماً مربوط به مسائل زناشویی و اختلاف‌ها و بی‌عدالتی‌ها و نابرابری‌ها میان زنان و مردان است و اعتراض به قانون‌های تبعیض‌آمیز و شرعی و عرفی.

اطلاعات کوتاهی از زندگی و آثار نویسنده‌ها در آغاز هر داستان آورده شده است. پس از اینکه داستان هر نویسنده آورده شده، تفسیر داستان توسط نویسنده به اختصار بیان گردیده است.

فهرست مطالب کتاب:

انسیه ملکان: سیب/ سارا سالار: سبز سبز/ نیلوفر نیاورانی: آسانسور شیشه‌ای/ نیکو خاکپور: صد تا دم قرمز ماهی کوچولوی من/ گیتی رجب‌زاده: مورچه‌ها/ زهره حکیمی: درد/ راشین مختاری: چمدان/ ترانه صادقیان: دونوازی/ نصرت ماسوری: رنگ نامعلوم دلتنگی/ عشرت رحمان‌پور: جوجه‌ها/ مریم ابراهیمی: جهت باد/ تکتم توسلی: نسکافه شیرین/ سهیلا عرفانیان: دلم پوسیده/ فریبا وفی: دو روز/ زهره واعظیان: چشم‌های سبز سبز/ فرخنده آقایی: راز کوچک/ خاطره حجازی: تنت را بچسبان به زندگی/ پری منصوری: هفت هدیه/ پیمانه روشن‌زاده: دد/ سونا نجاتی: مردی در باران/ فهیمه فرسایی: هفت تابلو/ میترا داور: قفسۀ دوم/ روح‌انگیز شریفیان: سال‌های از دست رفته/ فرشته احمدی: هیولا/ منصوره شریف‌زاده: یک عکش فوری/ منیرو روانی‌پور: شب بلند/ آذر رشیدی: خانوادۀ من/ نوشین سالاری: تصویری در آینه‌ها/ پروین مختاری: قرار نبود عاشق بشوم/ زویا پیرزاد: مثل همۀ عصرها/ ماه‌منیر کهباسی: نامه‌ها/ لادن نیکنام: سرخ اما سرد/ فرخنده حاجی‌زاده: PIR/ محبوبه میرقدیری: شاپرک/ مهسا محب‌علی: هفت پارۀ دانای کل/ میترا الیاتی: پناهنده/ فرشته ساری: زمان گمشده/ ناهید کبیری: اتاق روی پشت‌بام/ شهلا پروین‌روح: سبز مورد/ بنفشه حجازی: بازی/ فریده خردمند: اِرِن/ فرشته مولوی: طبل نیمه‌شب/ ناتاشا امیری: آن‌که شبیه تو نیست/ فریده رازی: آنان که می‌روند/ آذردخت بهرامی: راهرو/ ناهید طباطبایی: کبوترهای سفید/ مرجان شیرمحمدی: بعد از آن شب/ مه‌کامه رحیم‌زاده: دیدار/ طاهره علوی: ایستگاه/ بهناز علی‌پور گسکری: ترس جای دیگر است/ شیوا مقانلو: عطش/ راضیه تجار: شعله و شب/ بی‌تا ملکوتی: دانیال نبی/ مهشید مشیری: هروز/ بهار صادقی: عبور/ اکرم محمدی: مریم بارانی/ مهرنوش مزارعی: ماهی/ سودابه اشرفی: بیلی/ عصمت حسینی: آلبوم/ مرجان بصیری: شهر یک‌نفره/ غزل زرگر امینی: نشانه‌گذار/ شهره احدیت: سیامو/ فریبا صدیقیم: دنیا از تکثر من دست برنمی‌دارد/ آتوسا زرنگارزاده شیرازی: حلقه‌ها