معرفی کتاب

برای دیدن بخشی از صفحات کتاب، لینک فایل پی دی اف (pdf) را ببینید.

نادر ابراهیمی (1315 ـ 1378) نویسندۀ معاصر، صاحب آثار متعددی چون بار دیگری شهری که دوست می‌داشتم، یک عاشقانه آرام، افسانۀ باران، آتش بدون دود و .... است. گرایش ابراهیمی به داستان‌نویسی به مکتب رئالیسم است. از مؤلفه‌های این مکتب بازتاب واقعیت‌های اجتماعی در جهان داستان است. وی در مقام یک نویسندۀ واقع‌گرا می‌کوشد در قالب شخصیت‌های داستانی آثارش و نیز در مناسبت‌های اجتماعی که میان قهرمانان برقرار می‌کند، راوی راستینی از جامعۀ روزگار خود باشد. هر یک از شخصیت‌های داستانی وی افزون بر داشتن ویژگی‌های فردی، طبقه‌ای از اعضای جامعۀ معاصر نویسنده را نیز نمایندگی می‌کنند.

در این کتاب آثار نادر ابراهیمی با رویکردی جامعه‌شناختی بررسی می‌شود؛ البته با توجه به تعدد آثار، برگزیده‌ای از آثار او انتخاب و بررسی شده است.

ابراهیمی آثار زیادی برای کودکان چه در حوزه داستان و چه در حوزه آموزش دارد؛ حتی در آثار داستانی ورای روایت داستان، آموزش مهارت‌های زندگی فردی و اجتماعی و تعلیم و تربیت کودکان و نوجوانان را دنبال می‌کند. این موضوع از انتخاب عناوین داستان‌های او آشکار است. مثلا در داستان «درخت قصه قمری‌های قصه» او اهمیت حفظ محیط زیست را به کودکان در قالب داستان آموزش می‌دهد. وی در این کتاب پررنگ‌تر از آثار دیگرش، بر حفظ و نگهداری جنگل، پرندگان در کنار استفاده اصولی و درست از طبیعت تأکید می‌ورزد و قصۀ قالیچه‌های شیری، وجود هنر قالیچه‌های شیری را مدیون خودداری شکارچی از کشتن شیر می‌داند. داستان «سار و سیب» او در نکوهش خودخواهی و ستایش دیگرخواهی آمده است و داستان «با من بخوان تا یاد بگیری» در ستایش کار و هنر و نکوهش تنبلی و بیکاری است.

او همواره در تلاش است آنچه به عنوان اثر ادبی و هنری می‌آفریند، مبنای منطقی داشته باشد؛ از همین رو در بسیاری از آثار نظری که در این زمینه نوشته است، به‌روشنی از بستن راه احساسات و گشودن روزنه تفکر در ادبیات سخن می‌گوید.

دردهای اجتماعی وطن، درون‌مایۀ عمدۀ آثار نادر ابراهیمی است؛ بعد از این موضوع مهم‌ترین مضامین آثار او مسائل انسان‌شناسانه و مقوله‌هایی چون عشق، اخلاق و ایمان است. از ویژگی‌های آثار ابراهیمی حضور پررنگ نویسنده در آثارش است؛ ابراهیمی با این حضور پررنگ، نقش خود را اثبات می‌کند و بدین وسیله اندیشه‌ها و عقاید سیاسی و اجتماعی‌اش را هر جا که مجال می‌یابد، از زبان قهرمان داستان یا گفتگو بین شخصیت‌ها به مخاطب انتقال می‌دهد.

در مجموع دربارۀ درون‌مایۀ داستان‌های نادر ابراهیمی می‌توان چنین قضاوت کرد که او از یک‌سو با تغییر شرایط اجتماعی و از دیگرسو با تحول‌های فکری دائما دگرگون می‌شود. صورت داستان در او نیز ظاهری است که به‌شدت از باطن متأثر است و خود از حیث زیبایی‌شناسی و انگیزش، واجد نقشی مستقل نیست.

فهرست مطالب کتاب:

پیش‌گفتار

مقدمه دکتر محمدجعفر محمدزاده؛ حدیث خویشتن‌جویی

مقدمه حمید باباوند؛ حکایت آن مرد بزرگ

مقدمه مؤلف

فصل اول: کلیات

گفتار اول: نادر ابراهیمی که بود؟

گفتار دوم: مشاغل نادر ابراهیمی

گفتار سوم: آثار ادبی مکتوب نادر ابراهیمی

گفتار چهارم: نادر ابراهیمی و داستان معاصر

فصل دوم: آسیب‌های اجتماعی در آثار نادر ابراهیمی

گفتار اول: نقد اجتماعی آثار ادبی در ایران

گفتار دوم: تعریف آسیب‌های اجتماعی

گفتار سوم: آسیب‌های مربوط به بنیان خانواده

گفتار چهارم: آسیب‌های مربوط به زنان

گفتار پنجم: آسیب‌های محیط اجتماعی

فصل سوم: واقعیت‌های اجتماعی در آثار نادر ابراهیمی

گفتار اول: شهر

گفتار دوم: زمین

گفتار سوم: جرم و جنایت

گفتار چهارم: طبقات اجتماعی

فصل چهارم: بازنمایی وقایع اجتماعی و سیاسی در آثار نادر ابراهیمی

گفتار اول: مبارزۀ سیاسی

گفتار دوم: حاکمیت

گفتار سوم: حوادث اجتماعی

گفتار چهارم: قهرمان و پایگاه اجتماعی

گفتار پنجم: آداب و رسوم و باورهای جامعه