معرفی کتاب

برای دیدن بخشی از صفحات کتاب، لینک فایل پی دی اف (pdf) را ببینید.

این کتاب دربردارندۀ 29 نامۀ منتشرنشده از دکتر علی شریعتی به همسرش در فاصلۀ زمانی سال 1338 تا 1339 است.

علی شریعتی این سطور دانشجویی جوان است؛ به تازگی با یکی از همکلاسی‌هایش در دانشکده ادبیات مشهد ازدواج کرده و هنوز مستقر نشده برای ادامۀ تحصیل از پاریس سر درآورده است. این جدایی یک سال طول می‌کشد، از 1338 تا 1339. این کتاب محصول همین جدایی یک‌ساله است. مجموعه نامه‌هایی که پاریس تا مشهد را طی کرده و رسیده است به دست پوران شریعت رضوی. شریعتی جوان، عاشق و دورافتاده، این پرتاب‌شدگی از مشهد دهه سی شمسی به سال‌های پایانی پاریس دهه پنجاه غربی را با طنز با زبانی در دسترس و صمیمی خطاب به همسرش ترسیم می‌کند. تجربۀ تنهایی است، بیگانگی و البته مواجهه‌ای بی‌واسطه با غرب زبانزد؛ مواجهه‌ای که دستپاچه نیست، ذوق‌زدگی ندارد و بی‌ترس است؛ کنجکاو و جستجوگر و در عین حال مغرور و تکیه‌زده بر یک میراث.

علی شریعتی جوانی 26 ساله است که در پشت سر خود دو ترجمه به جای گذاشته و مقالاتی بسیار در روزنامه خراسان به چاپ رسانده، تجربه فعالیت سیاسی در نهضت ملی را دارد و چند ماهی را در زندان‌ها به سر برده و حالا رسیده است به عروس شهرها: 1958 ـ 1338. شده است دانشجویی یک‌لاقبا با پولی اندک، دربدر و در گریز از جمع هم‌وطنان، مجبور به قبول نظمی ضروری برای استقرار (یادگیری زبان و ...) و گذران زندگی روزمره و دلخور از این همه و در نتیجه منتظر؛ منتظر نشانه‌ای از پدر، دوست، همسر و .... و شاکی از اینکه چرا نمی‌نویسند، مفصل شرح نمی‌دهند، وارد جزئیات نمی‌شوند ...

قدر مسلّم اینکه تعدادی از این نامه‌ها هرگز پست نشده و به دست پوران شریعت رضوی نرسیده است و تنها سال بعد است که توسط او و تصادفاً از لابلای کتاب‌ها و لب طاقچه خانه دانشجویی مشترک‌شان کشف می‌شوند. شریعتی می‌نوشته است اما فراموش می‌کرده پست کند و با این همه منتظر پاسخ می‌مانده است. چنین پیداست که نوشتن برای او درد بوده و درمان نیز هم؛ یک ابزار شاید. تجربه نوشتن در این نامه‌ها بی‌تردید از جنس «ولگردی» است، وضعیت‌هایی که سر به هم می‌دهند و بی هیچ نیتی از یکدیگر سر در می‌آورند؛ گاه گزارش روزمرگی است، گاه درددل‌های نوستالژیک، گاه شیطنت‌های زبانی بر سر ذوق آوردن دل و از این راه نوعی عذرخواهی. می‌داند با کلمه می‌توان گناهان بسیاری را بخشودنی کرد.

ردپای شریعتی بالغ را هم در همین سطور می‌شود پیدا کرد. با این همه غرض از چاپ این نامه‌ها نشان دادن تداوم نبوده است. معرفی شریعتی جوان عاشق است در خصوصی‌ترین لحظات زندگی‌اش (از جمله تجربه پدرشدن) و قبل از اینکه بدل شود به نماد یک پروژه و ای بسا کلیشه شود در نگاه مخاطبینش.

کتاب شامل دو بخش است، بخش اول ۹۴ صفحه شامل 29 نامه منتشرنشده دکتر علی شریعتی برای همسرش است که طی سال‌های ۳۸ و ۳۹ در ایام دانشجویی در پاریس نوشته و به مشهد ارسال می‌شده است. بخش دوم شامل ۵۳ صفحه تصویر آن نامه‌ها و کارت پستال‌هایی است که به مناسبت‌های مختلف ارسال شده است.

تصویر پشت جلد کتاب نامۀ بیست و نهم این کتاب است که برای اولین بار منتشر می‌شود. در این نامه علی شریعتی اینگونه می‌نویسد:

امیدم!

پوران جان عزیز مهربانِ بداخلاقِ خوش‌قلبِ «کافر غضبِ» «مؤمن رضا»ی بدخرجِ خسیسِ حواس‌پرتِ جمع‌کنِ جیغ بنفشیِ ژوکوندْلبخندِ نُه من شیرِ لگدزنِ صبورِ تندجوشِ فرشتهْ‌دیوِ سوهانْ‌عمرِ تسلیت‌بخشِ دیوانهْ‌زنجیرِ خردمندِ پُر«بریز و بپاشِ» «جمع و جوریِ» قایم‌کُنِ گم‌کنِ پیدا‌نکنِ بی‌نظمِ دقیقِ صدتومان گم‌کنِ چهارپولیِ پاک‌روحِ پلید دهنِ «مرد بیرونِ» «زن خانۀ» «همسر خوبِ» «همدم بدِ» «اهورایی ذاتِ» «اهرمنی دادِ» امیدبخشِ یأس‌آورِ پرحرفِ حرف‌نشنوِ خون‌گرمِ پرجوش و خروشِ یخ‌کُنِ چون مرگ موش زودقهرِ زود آشتیِ گه بهشتی‌خصال و گه دوزخی‌روالِ ترش و شیرینِ تلخ‌انگبینِ جمع ضدینِ رفع نقیضینِ بدترین بدِ خوب ترین خوبِ «باوی نتوان زیستنِ» «بی وی نتوان بودنِ» روح مرگ‌دهندۀ مرگ روح دمندۀ رحمتِ پرزحمتِ رنج پر از لذتِ هم‌شرابِ هم‌شرنگِ هندوانۀ بدلرزِ اشکنۀ سرشکنِ خوش‌‌نوازشِ بدسرزنشِ جور به جورِ درهم‌برهمِ شلوغ‌پلوغِ قروقاطی، عزیزی که تو را نمی‌توانم تحمل کنم و دنیا هم بدون تو تحمل‌ناپذیر است و؟؟؟