معرفی کتاب

در این جستار مصور رابرت لاملی تفسیر خواندنی و فشرده‌ای از هنر فقیر که از گفت و شنود با خود هنرمندان فراهم آمده است را در اختیار خواننده قرار می‌دهد.

اصطلاح هنر فقیر را نخستین بار جرمانو جلانت در سال ۱۹۶۷ در وصف گروهی از هنرمندان ایتالیایی ساخت كه با ساده‌ترین وسایل آثار شاعرانه‌ای بر پایه وقایع زندگی روزمره خلق می‌كردند. حركت آنها واكنشی در برابر كاسب‌كاری در بازار هنر و چیرگی مینیمالیسم آمریكایی و هنر پاپ بود و نشان از عطش شدیدی به كشف مصالح تازه برای هنر داشت. ناگهان هنری تولید شد كه با هر چیزی قابل تولید بود: موجودات زنده، محصولات زمین، مواد صنعتی، رطوبت، صدا، انرژی. هنر فقیر پدیده‌ای گروهی بود و جمع خارق‌العاده‌ای از استعدادهای مستقل مانند آلیگیرو بوئتی،‌ یانیس كوئولونلیس، ماریو مرتس، ماریسا مرتس، جولیو پائولینی، جوزپه پنونه و میكلانجو پیستولتو را دربر می‌گرفت.

معرفی هنر فقیر در سپتامبر 1967 از بعضی جنبه‌ها ظهور فوتوریسم را به خاطر می‌آورد که ادعا می‌شود یگانه جنبش آوانگارد واقعاً ایتالیایی بود که بر هنرهای بصری در داخل و خارج سیطره یافت.

در تعریف «هنر فقیر» در این کتاب آمده است: مفهوم اولیۀ هنر فقیر فقط ناظر به عمل هنری و ارتباطش با زندگی روزمره بود و دامنه‌اش کمابیش در زبان خلاصه می‌شد. چلانت از یژی گروتوفسکی سخنگوی نامدار «تئاتر فقیر» پیروس کرد و نوشت «فرایند زبانی اکنون عبارت است از زدن، زدودن، فروکاستن چیزها به کمترین، فقیرکردن نشانه‌ها تا به سرنمون‌ها کاهش پیدا می‌کنند. ما در دورۀ بی‌فرهنگی به سر می‌بریم. قراردادهای نشانه‌شناختی فرو می‌پاشند و زبان‌های نمادین و قراردادی ویران می‌شوند». می‌بینیم که در این تعریف اشاره‌ای به مواد نمی‌شود مگر در حکم محملی برای زبان. مهم‌تر از همه آنکه هنر فقیر در اینجا هنری ضد تقلیدی است. بازنمایی را جانشین نمایش پیش‌پاافتاده می‌کند. نشانه‌ها و اشاره‌ها را به سرنمون‌هایش فرو می‌کاهد. پس در بند اول یک رشته حقایق و وقایع را برمی‌شمارد تا در بند دوم بگوید آنها نمونه‌هایی از هنر جدیدند. با این حال باید بدانیم که فقر در اینجا نه به معنی محرومیت است و نه تداعی‌های منفی را که در فرهنگ‌های پروتستان از آن می‌شود را دارد.

فصول این کتاب بدین ترتیب است:

حرکت و نقد

مکان و فضا

مواد، انرژی و فرایند

زبان، هویت، نمایش

پس از هنر فقیر