معرفی کتاب

ایوان آندریویچ کریلوف، نویسنده و افسانه‌پرداز روس در سال 1769 در مسکو به دنیا آمد و در سال 1844 درگذشت. برخی وی را برترین افسانه‌پرداز روس می‌دانند؛ نویسنده‌ای که در آثارش، اغلب ناکارآمدی بوروکراسی حاکم بر جامعه را که مانع رشد اجتماعی بود نقد می‌کرد.

در این کتاب برخی از حکایات به لحاظ مضمون نیک به دل می‌نشیند؛ دلیل این امر آن است که این قبیل حکایات به تفسیر یا برداشت‌های گوناگون خواننده نیاز دارد. یکی از جنبه‌های زیبای متن شعر یا نثر داستانی به تفسیرپذیری آن مربوط است و در اینجاست که تصویر از قاب جدا شده، ذهن خواننده در پهنۀ زمان و مکان به جولان می‌آید، چیزهایی را می‌بیند یا می‌شنود یا حس‌ می‌کند که تا کنون از آنها غافل بوده است.

حکایات کریلوف حکایاتی هستند که ورد زبان مردم هم‌عصر وی بوده‌اند. این حکایات از آرزوها، شکست‌ها، فداکاری‌ها، کینه‌ها و به طور کلی خصایل انسان‌ها نشان دارد. کمتر کسی را می‌توان تصور کرد که به هنگام خواندن این حکایات به قرینه‌های آنها در زندگی خود و دیگران نیندیشد. همین وجوه مشترک طبایع انسان‌هاست که در حکایات کریلوف تبلور یافته و خواننده خود را در کنار نویسنده می‌بیند.

کم نیستند ادب‌شناسانی که خلق «فابل» را عین خلق شعر می‌بینند و «فابل» را اولین نمونۀ کلام منظوم می‌دانند. یکی از تعریف‌های جامع «فابل» می‌تواند این باشد: «فابل» حول و حوش مضمونی ساخته شده که به روایت شکل تمثیلی می‌دهد و از آن یک نتیجۀ کلی می‌گیرد که همان نتیجۀ اخلاقی است.

«لسینگ» می‌گوید: پیشینیان «فابل» را جزء مقولۀ فلسفه می‌دانستند نه مقولۀ شعر. آنانی که علم معانی و بیان را درس می‌دادند و می‌دهند «فابل» را در حوزۀ فلسفه قرار داده‌اند. ارسطو «فابل» را در کتاب فن بیان قرار داده و نه فن شعر.

«فابل» یا منثور است یا منظوم. «ازوپ»، «لسینگ»، «تالستوی» «فابل»های منثور نوشته‌اند و «لافونتن» و «کریلوف» «فابل» منظوم. اولین عنصر ساختارب «فابل»، تمثیل است و دومین عنصر آن شخصیت‌های «فابل».

در «فابل» شخصیت‌ها یا حیوان هستند یا اشیاء؛ کمتر انسان در «فابل» جزء شخصیت‌های حکایت است؛ چرا حیوان؟ چون همین که نام حیوانی شنیده می‌شود، به سرعت صفاتی مثل شهامت، بزدلی، حیله‌گری، ذکاوت، طمع‌کاری و .... که هر حیوانی مظهر آن است، به ذهن می‌آید. از طرفی حیوانات روی خوانندۀ «فابل» تأثیر عاطفی ندارند؛ مثلاً خواننده نسبت به برۀ گوسفند در برابر گرگ در حکایت احساس دلسوزی می‌کند؛ اما این دلسوزی آنقدر کم است که هیچ صدمه‌ای به فهم و برداشت خواننده از یک قاعدۀ اخلاقی نمی‌زند.

این کتاب از نه باب تشکیل شده که هر باب آن به کتاب تعبیر شده است.

در کتاب اول حکایاتی مثل کلاغ و ماکیان، کلاغ و روباه، درخت بلوط و نهال نی، گروه موسیقی دهکده، دو کبوتر، مردی با سه همسر و ..... آمده است.

در کتاب دوم حکایت‌هایی مثل قورباغه‌ها در طلب پادشاه، شیر و یوزپلنگ، دوستی سگ‌ها، گرگ در لانه و ... آمده است.

در کتاب سوم حکایاتی مثل میمون، توبره، گربه و آشپز، باغبان و عقل کل، غازها و .... آمده است.

در کتاب چهارم حکایاتی مثل برگ‌ها و ریشه‌ها، سار، کت سامی، آقای مهندس، گل‌ها و .... آمده است.

 در کتاب پنجم حکایت‌هایی مثل موش خانگی و موش صحرایی، میمون و آینه، شوالیه، دهقان و تبرش و ... آمده است.

در کتاب ششم حکایت‌هایی مثل گرگ و چوپان، شکارچی، چوپان و دریا، خرس در دام و ... آمده است.

در کتاب هفتم حکایت‌هایی مثل آسیابان، مرد دهقان و مار، مگس و زنبور، مار و بره و ... آمده است.

در کتاب هشتم حکایت‌هایی مثل شیرپیر، هارت و پورت، تاجر، گرگ و گربه، سه همشهری و ... آمده است.

در کتاب نهم حکایت‌هایی مثل چوپان سَندی، موش‌ها، دو پسر، شیر و موش و ... آمده است.