معرفی کتاب

برای دیدن بخشی از صفحات کتاب، لینک فایل پی دی اف (pdf) را ببینید.

آنه ماری شیمل آثار بسیاری به زبان‌های مختلف تألیف کرده است که بسیاری هنوز به فارسی برگردان نشده‌اند؛ این آثار چنان دقیق و ظریف از فرهنگ شرق، به‌ویژه حوزه‌های تحت تسلط شاخه‌های مختلف زبان فارسی سخن می‌گویند که مطالعۀ آنها نه‌تنها برای غربی‌ها، بلکه برای شرقی‌هایی که این فرهنگ را زندگی کرده‌اند، نیز سرشار از لطف و معناست. آثاری از قبیل این کتاب که حاصل نگاه موشکافانه و محققانۀ شیمل به افسانه‌های سینه‌به‌سینه‌گشتۀ مردمان درۀ سند است، برای خوانندۀ عام لذت داستان‌خوانی و برای پژوهشگران منابع مطالعه و رمزگشایی از چرایی و چیستی ریشه‌های فرهنگی را فراهم می‌کند.

این کتاب مجموعه‌ای از 46 قصه است که خانم شیمل از میان افسانه‌های رایج در منطقۀ جغرافیایی سند گزینش و از سندی به آلمانی ترجمه کرده است؛ ترجمۀ فارسی کتاب از روی ویرایش دوم کتاب به سال 1995 میلادی است. قصه‌ها اغلب نوعی شادی قلبی را به تصویر می‌کشند که از توصیفات طنزآمیز برمی‌آید؛ آنها دنیای وارونه‌ای را نقاشی می‌کنند و ضرب‌المثل‌ها و ابیاتی را به کار می‌بندند که ترجمۀ آنها به‌دشواری ممکن است. این افسانه‌ها گزینشی محدود از میان مجموعۀ مبسوطی از سیصد قطعه هستند که به نظر می‌رسد تنوع موضوعات اصلی را تا اندازه‌ای دربر می‌گیرند.

این افسانه‌ها همان‌قدر که منعکس‌کنندل رنگ و بوی بیرونی زندگی در این سرزمین هستند، ویژگی‌ دیگری را نیز به تصویر می‌کشند که هر تماشاگری به سرعت آن را درمی‌یابد: این افسانه‌ها سرشار از موسیقی‌اند؛ پس هنگامی که مار در یکی از زیباترین قصه‌ها از «نشیب و فراز ازلی خنیا» سخن می‌گوید، درواقع به زبان عرفان ترجمانی از عشق بر موسیقی ارائه می‌دهد.

مطالعۀ این قصه‌ها افزون بر آنکه خواننده و پژوهشگر را با نگاه عامۀ مردم این منطقه آشنا می‌کند، به‌خوبی تطور اندیشه از هندوستان تا ایران باستان، از موتیف‌های هندی و توراندختی تا محرمات و محترمات فرهنگ اسلامی و حتی گاهی التقاط اندیشه در مرز سرزمین‌هایی که قرن‌ها مسلمان یا بودایی و هندو بوده‌اند را به تصویر می‌کشد.

ازآنجاکه هر کدام از این داستان‌ها بنا به انتخاب پرفسور شیمل از منابع مختلفی گزینش شده‌اند، لحن و زبان و سطح معنایی هر قصه ممکن است به کلی از قصۀ دیگر متفاوت باشد؛ بنابراین در ترجمۀ کتاب مترجم کوشیده است تا حد ممکن تفاوت لحن و زبان و نگارش و دیرینگی واژه‌ها را رعایت کند.

فهرست مطالب کتاب:

مقدمۀ مترجم

1. پاداش بخشندگی و جزای بخل

2. نیکویی در ذات نیک و خباثت در ذات بد پابرجاست

3. نیک جواهر بازرگان

4. طبق، خربزه و چاقو

5. محبت در ازای یک پول سیاه

6. مولوی و قاطرچی

7. چهار شاهزاده

8. بیست پرسش

9. سرمه به چشم کشیده است اما ناشیانه کشیده است

10. شفقت

11. پادشاه هیزم‌شکن

12. نابینای باهوش

13. رضایت پروردگار

14. برکت و نحوست

15. سارق سلطنتی

16. نیم رفیق و رفیق تمام‌عیار

17. کوزه آن شود که کوزه‌گرش می‌کند

18. غرامت

19. گذشته‌ها گذشته است و این نیز می‌گذرد

20. عشق، مسافت نمی‌شناسد

21. افلاطون ساحر

22. پری صدیان

23. پریزاد گل سپید

24. شاهزاده گل منیر

25. پادشاه جذامی

26. میمون باهوش

27. خانه‌ای از کره

28. امیر کوچ موچ و وزیر چیچ میچ

29. خامه پیرپادشاه و دام‌های شیرده

30. سلطان شغال

31. شغال و مرد ولگرد

32. شغال و پیرزن

33. گواهی شغال

34. شغال و خرگوش صحرایی

35. غزال و تمساح

36. خروس، گوساله، گوسفند و شتر

37. خارهای خارپشت

38. موش ناقلا

39. کچل بزک

40. عروسی غوک

41. پادشاه و کلاغ بی‌بال‌وپر

42. لک‌لک و جفتش

43. آقاگنجشک و خانم گنجشک

44. شغال و گنجشک

45. مار و مارگیر

46. مرگ سهره

سخن پایانی مؤلف