معرفی کتاب

برای دیدن بخشی از صفحات کتاب، لینک فایل پی دی اف (pdf) را ببینید.

روانکاوی طی طریقی است شخصی به لحاظ دریافت قلبی حقیقت. اولین گام در این راه هدایت بیمار به عزل نظر از من نفسانی اوست؛ فرایندی که مقاومت او را به دنبال دارد؛ زیرا ترک صفات و خصوصیات ناشی از من نفسانی یعنی نفس متبختر و به‌اصطلاح فرعونی از دشوارترین منازل در این طی طریق است. حال آنکه همین صفات هستند که مانع اصلی را در دسترسی به حقیقت تشکیل می‌دهند. گرچه این مانع به لحاظ ارادت قلبی بیمار به روانکاو تعدیل می‌یابد، ولی همچنان به انحاء گوناگون و در خفا به کار خود ادامه می‌دهد.

لکان ذات آرزومند آدمی را که در ساحت رمز و اشارت سکنی دارد، فاعل نفسانی می‌خواند و آن را به صورت محذوف می‌نویسند. این حذف اشاره به انقسام فاعل نفسانی دارد. آرزومندی پلی است در این انقسام که فاعل نفسانی را فراروی مطلوب تمنای خود قرار می‌دهد. حذف فاعل نفسانی بدین معناست که به‌تنهایی فاقد هرگونه موجودیتی بوده عنصری قائم‌به‌ذات نیست. قوام و دوام او منوط به نسبتی است که بی‌وقفه با مطلوب تمنای خویش دارد.

روانکاوی امروزه در ایران همچو بازار شامی است که نمی‌توان در آن غث و سمین را از هم تشخیص داد. بسیارند که تحت عنوان روانکاو بیش از آنکه به آلام روحی دردمندان بپردازند، به سوداگری مالی و امیال نازل خود نظر دارند. نویسنده در این کتاب نخست بر آن است تا شرایط ملی ـ فرهنگی چنین پدیداری را به لحاظ تاریخی مورد تأمل قرار دهد و در افق آن خاصه به نسبت مخدوش اصحاب قلم با امر خطیر زبان بپردازد؛ چراکه امروزه زبان فارسی مشوب به رابطه‌ای تصنعی و مملو از ترکیبات «من‌درآوردی» است که هم از زبان کوچه و بازار به دور افتاده و هم از زبان آباء و اجدادمان.

این کتاب حاصل نزدیک به چهل سال تجربه و تحقیق نویسنده برای یافتن زبانی مناسب برای روانکاوی در ایران است؛ زبانی که هم بتواند تا حد امکان به آنچه لکان «حسن بیان» می‌خواند نزدیک باشد و هم مطابق با معیارهای بین‌المللی. این کتاب نشان از آن است که مفاهیم روانکاوی را نمی‌توان به‌مثابۀ کالاهای لوکسی دانست که گویی مستقیم از فرنگ وارد شده‌اند؛ حال آنکه روانکاوی طی طریقی است صادقانه که دور از هرگونه تمسک به عقل و خردی خشک و بی‌روح موجب آگاهی قلبی فرد نسبت به سرگذشت، معضلات روحی و حیات باطنی خود می‌گردد.

همچنان‌که از عنوان کتاب برمی‌آید خواننده در این کتاب با فرهنگی جامع از روانکاوی مواجه نیست، بلکه به طرحی مقدماتی از دایرةالمعارفی به لحاظ روانکاوی فروید و لکان بسنده شده است که هم نظریات هم یافته‌های بالینی آنها را دربر می‌گیرد. سعی بر آن بوده تا حد امکان زبان کتاب هم قابل دسترسی برای خوانندگان غیرحرفه‌ای باشد هم مرجعی برای اصحاب فن.

فهرست مطالب کتاب:

«خسی در میقات»

از همین نویسنده

آرزومندی

آشناغریبی

آن مستتر

اتیسم

اجابت

احساس گناه

احوال و انفعالات

اخلاق روانکاوی

استروکتورالیسم

استعاره و مجاز

اسکیزوفرنی

اسم دلالت (دالّ)

امر واقع

انتقال قلبی

انطباق هویت

انفصام مَنِ نفسانی

انقسام فاعل نفسانی

مراجع و منابع

اصطلاحات

اعلام