معرفی کتاب

برای دیدن بخشی از صفحات کتاب، لینک فایل پی دی اف (pdf) را ببینید.

انسان از دیرباز شاهد جنبشی به سوی برابری اجتماعی، اقتصادی و سیاسی فزاینده در طول تاریخ بوده است. این سیر تاریخی بی‌تردید نه مسالمت‌آمیز بوده است نه هموار. خیزش‌ها، انقلاب‌ها، مبارزه‌های اجتماعی و بحران‌هایی با ماهیت‌های گوناگون نقشی مرکزی در این تاریخ برابری بر عهده داشته‌اند. دوره‌های متعدد بازگشت به گذشته و انزوای هویتی نیز برگ‌هایی از این تاریخ را رقم زده‌اند.

با این حال جنبشی تاریخی به سوی برابری دست‌کم از پایان قرن هجدهم دیده می‌شود. دنیای آغاز دهۀ 2020 هرقدر ناعادلانه به نظر برسد، برابرگرایانه‌تر از دنیای سال‌های 1900 و 1950 است. این سال‌ها به نوبۀ خود از جنبه‌هایی بسیار برابرگرایانه‌تر از سال‌های 1850 یا 1780 هستند. پیشرفت‌های مشخص بسته به دوره‌های متفاوت و بسته به نگاه ما به نابرابری طبقات اجتماعی فرق می‌کنند: پایگاه حقوقی، مالکیت وسایل تولید، سطح درآمد یا مدرک تحصیلی، جنسیت، خاستگاه ملی یا قومی ـ نژادی. همۀ این ابعاد در اینجا مدنظر نویسنده هستند. اما در درازمدت صرف‌نظر از این یا آن معیار، نتیجه‌ای که گرفته می‌شود، یکسان است. بین سال‌های 1870 تا 2020 شاهد پیشرفت به سوی برابری بیشتر پایگاه حقوقی، مالکیتی، درآمدی، جنسی و نژادی در بیشتر سرزمین‌ها و جوامع و تا اندازه‌ای در مقیاس جهانی هستیم.

با بررسی چگونگی پیدایش جنبش به سوی برابری، می‌توان درس‌های باارزشی برای آینده گرفت. می‌توان مبارزه و گردهمایی مردم برای ممکن‌کردن این جنبش و نیز تدبیرهای نهادی و نظام‌های قانونی، اجتماعی، مالی، آموزشی و انتخاباتی را بهتر درک کرد؛ عواملی که برابری را به عنوان واقعیتی بادوام میسر کرده‌اند. متأسفانه روند یادگیری گروهی نهادهای عادلانه اغالب بر اثر نسیان تاریخی، ملیت‌گرایی فکری و مرزبندی دانش‌ها سست شده است. این کتاب اثری تاریخی و هم‌زمان پژوهشی در زمینۀ علوم اجتماعی است. اثری خوش‌بینانه و فراخوانی است به گردهمایی شهروندان و می‌کوشد جنبش به سوی برابری را تبیین کند.

طبیعی است که در برابر نابرابری بدبین باشیم. می‌دانیم که نابرابری طی دو نسل گذشته در بسیاری از نقاط جهان به طور چشمگیری افزایش یافته است. در این کتاب جالب ‌توجه و خواندنی جدید پیکتی به ما یادآوری می‌کند که عزیمت بزرگ تاریخ به سوی ایجاد برابری هرچه بیشتر در طول سده‌های متمادی، به ما دلایلی برای خوش‌بین بودن می‌دهد.

پیکتی خواننده را ظرافت و دقت به سوی بازخوانی جنبش‌های بزرگی می‌برد که جهان مدرن را به سمت بهتر و بدتر شدن برده‌اند؛ رشد سرمایه‌داری، انقلاب‌ها، امپریالیسم، برده‌داری، جنگ‌ها و تشکیل دولت رفاه. تاریخ برابری، تاریخ خشونت و مبارزه اجتماعی است که با پسرفت و فاجعه و پیشرفت و بهبود مشخص شده و گره خورده است. اما با همه اینها او نشان می‌دهد که جوامع بشری به سوی توزیع عادلانه‌تر درآمد و دارایی‌ها، کاهش نابرابری‌های نژادی و جنسیتی و دسترسی بیشتر به سوی مراقبت‌های بهداشتی، آموزش و حقوق شهروندی حرکت کرده‌اند. عزیمت خشن ما به سمت جلو، سیاسی و ایدئولوژیک است؛ مبارزه‌ای بی‌پایان علیه بی‌عدالتی. او استدلال می‌کند که برای ادامه این حرکت، باید بیاموزیم که به سیستم‌های نهادی، قانونی، اجتماعی، مالی و آموزشی که می‌توانند برابری را به واقعیتی پایدار بدل کنند، متعهد بمانیم. در عین حال باید در برابر فراموشی تاریخی و وسوسه‌های جدایی‌طلبی فرهنگی و تقسیم‌بندی روشنفکری مقاومت کنیم؛ زیرا کیفیت زندگی میلیاردها انسان در خطر است. پیکتی نتیجه می‌گیرد که می‌دانیم می‌توانیم بهتر عمل کنیم و گذشته به ما نشان می‌دهد که چطور آینده به عملکرد ما بستگی دارد.

فهرست مطالب کتاب:

پیش‌گفتار

فصل 1: پیشروی به سوی برابری: نخستین نشانه‌ها

فصل 2: تمرکززدایی کند قدرت و مالکیت

فصل 3: میراث برده‌داری و استعماری

فصل 4: مسئلۀ غرامت‌ها

فصل 5: انقلاب‌ها، پایگاه حقوقی و طبقات اجتماعی

فصل 6: «بازتوزیع بزرگ»، 1914 ـ 1980

فصل 7: دموکراسی، سوسیالیسم و مالیات تصاعدی

فصل 8: برابری واقعی بر ضد تبعیض

فصل 9: برون‌رفت از استعمار نو

فصل 10: به سوی سوسیالیسم دموکراتیک، زیست‌محیطی و درآمیخته

واژه‌نامه