معرفی کتاب

برای دیدن بخشی از صفحات کتاب، لینک فایل پی دی اف (pdf) را ببینید.

آیندۀ جهان یا فرجام تاریخ یکی از مجهولات بشر است. با وجود اینکه این مسئله در منابع مختلف طرح شده است و مکاتب مختلف فکری دربارۀ آن بحث و گفتگو و نظریه‌پردازی کرده‌اند، همچنان اسرارآمیز است. نیاز به دانستن دربارۀ آینده، پایان جهان یا آخرالزمان، همچنان برای انسان پیشرفتۀ امروزی ضروری و چه‌بسا اهمیت آن با توجه به چالش‌ها و گرفتاری‌های عصر حاضر برای بسیاری از انسان‌ها بیشتر هم شده است. انسان معاصر شرقی و غربی به دنبال کسب آگاهی و رفع عطش سیری‌ناپذیر خویش دربارۀ آیندۀ نامعلوم جهان است.

آپوکالیپس یکی از بسترهایی است که انسان را با آینده‌ای که از آن بی‌اطلاع است، آشنا می‌کند. به بیان دیگر هرجا که انسان برای آگاهی و کسب دانش از طریق مکاشفه دست به پیش‌گویی و حتی پس‌گویی بزند، قلمرو آپوکالیپس در آنجا شکل می‌گیرد. بدین ترتیب آپوکالیپس می‌تواند قلمرو محدودی داشته باشد و تنها حوادث و اتفاقات جاری و قریب‌الوقوع آینده و گذشته‌های نزدیک را شامل شود یا اینکه محدوده و گستره‌ای چندهزارساله و آینده‌ای تا آخرالزمان را دربر گیرد و افزون بر این گذشته‌ای همچون آفرینش را نیز پس‌گویی کند. بنابراین آپوکالیپس مضمونی است که گسترۀ آن هم تا گذشته هم تا آیندۀ دور امتداد می‌یابد.

افزون بر متون دینی و عرفانی، محتوای آپوکالیپسی به گونه‌های ادبی و هنری نیز راه می‌یابد. با راهیابی این محتوا به ادبیات، ادبیات آپوکالیپتیک شکل می‌گیرد و آپوکالیپس به ابزاری برای نوشتار بدل می‌شود. درواقع این منظر فکری یک شیوه و سبک نویسندگی در ادبیات به شمار می‌اید. در ژانر ادبیات آپوکالیپتیک به مضامین بسیاری مانند وقایع فاجعه‌آمیز، نابودی یا نجات انسان‌ها، منجی‌گرایی، معنویت‌گرایی، مرگ‌های دسته‌جمعی، فرجام‌شناسی، آینده‌گرایی، موعودگرایی، چگونگی مواجهه با بحران‌ها، پیش‌گویی، مکاشفه و .... پرداخته شده است. در این کتاب از میان گونه‌های مختلف ادبی، رمان‌های غرب و از بین مضامین گوناگون آن، مضمون «پایان جهان» برگزیده و بررسی شده است.

در رمان‌های آپوکالیپتیک غرب نیز مضمون پایان جهان از منظرهای مختلف به تصویر کشیده شده است. در برخی از این آثار به‌صراحت مفاهیم آخرالزمانی دیده می‌شود و در برخی دیگر این مفاهیم و عناصر آن به طور غیرمستقیم مورد توجه قرار می‌گیرد. در اغلب این رمان‌ها آیندۀ بشر، آخرالزمان یا پایان جهان به صورت‌های مختلف ویرانی دنیا، نابودی زمین و محیط زیست، از‌بین‌رفتن تمدن و فرهنگ مدرن، مرگ انسان‌ها و موجودات و نجات تنها عده‌ای محدود و ... به تصویر کشیده شده است. در برخی دیگر نیز ایجاد دنیایی دیگر با حاکمیت نژادی برتر، حکومت‌های جدید و موجودات فرازمینی و از این قبیل موضوعات مورد توجه رمان‌نویسان قرار گرفته است.

هدف این کتاب، بررسی چگونگی مفهوم‌سازی، بازنمایی و صورت‌بندی مضمون «پایان جهان» در رمان‌های غرب است. در فصل اول به تعریف مفاهیم اساسی و روش‌شناسی اثر پرداخته شده است. فصل دوم به مبانی نظری بحث می‌پردازد. در فصل سوم ابتدا بازنمایی پایان جهان در پنج نمونه از رمان‌های غرب (جاده، خشکسالی، طاعون، کوری، ایستگاه یازده و دل تاریکی) بررسی و سپس بر اساس دیدگاه‌های کارل لوویت، چارچوب و صورت‌بندی رمان‌ها تجزیه و تحلیل شده است.

فهرست مطالب کتاب:

سخن ناشر

پیش‌گفتار

فصل اول: کلیات

فصل دوم: مبانی نظری

فصل سوم: بازنمایی پایان جهان در رمان‌های غرب

نتیجه‌گیری

منابع