معرفی کتاب

برای دیدن بخشی از صفحات کتاب، لینک فایل پی دی اف (pdf) را ببینید.​

طی چند دهۀ گذشته انتشار کتاب‌هایی دربارۀ جهان اسلام و مسلمانان در اروپا و آمریکای شمالی افزایش یافته و بسیاری از مطالب نوشته شده بدون آگاهی از کار دیگر پژوهشگران در دیگر نقاظ جهان بوده است. دسترسی به آثار پژوهشگران جوامع مسلمان و به‌کارگیری رویکردهای آنها در بحث‌های علمی روز دربارۀ جهان اسلام ضرورتی انکارنشدنی است. می‌توان به یاری یکدیگر شبکۀ دانشگاهی بزرگی ساخت که همگان از آن بهره گیرند.

طرح چکیده‌های دانشنامه‌های مرتبط با تمدن اسلامی، خواننده را به سفری فکری به آن‌سوی مرزها می‌برد. این طرح می‌کوشد دریچه‌های پنهان شرق را باز و جوامعی را معرفی کند که اغلب نادیده گرفته شده‌اند یا دربارۀ آنها برداشت اشتباه شده است. در این اثر جنبه‌هایی از هزاران جنبۀ تمدن اسلام به کوشش صدها پژوهشگر در سرتاسر جهان بیان می‌شود. تعداد دائرةالمعارف‌هایی که در 150 سال گذشته دربارۀ جوامع اسلامی نوشته شده، گواهی بر اهمیت آن است.

این کتاب را باید تلاش چشمگیری در معرفی ملت‌هایی دانست که چندان‌که باید از طریق زبان‌های بومی و اصلی خویش از یکدیگر اطلاع ندارند و پیوسته به وسیلۀ منابع فرنگی به دنبال شناسایی و تحقیق دربارۀ یکدیگر هستند. در این کتاب ارائۀ حدود دویست دائرةالمعارف جامع و گاه مختص به یک زمینۀ معین علمی در شناسایی و معرفی فعالیت‌های علمی کشورهای شرقی به یکدیگر بسیار اهمیت دارد؛ به‌ویژه آنکه کتاب به سه زبان انگلیسی، عربی و ترکی عرضه شده و اکنون این ترجمۀ فارسی برای بسیاری از گویشوران کشورهای شرقی از شمال آفریقا تا ایران، شبه قارۀ هند و شرق آسیا مفید و کاربردی است.

از آنجا که زبان انگلیسی، زبانی بین‌المللی است، به عنوان زبان پیش‌فرض انتخاب شده است. اما با توجه به اینکه یکی از اهداف این طرح، دسترسی به پژوهشگران در سرتاسر جهان اسلام است، هفت زبان دیگر هم در طرح انتخاب شده است.

این زبان‌ها، زبان‌های جهان اسلام تلقی شده‌اند. همۀ چکیده‌ها به زبان‌های انگلیسی و عربی و ترکی در دسترس هستند. بسیاری از آنها هم به یک یا چند زبان دیگر (بنگالی، اندونزیایی، فارسی، اردو و روسی) ترجمه شده‌اند. مترجمان متخصص در حوزه‌های علوم انسانی، این چکیده‌ها را ترجمه کرده‌اند. هدف بلندمدت این طرح، فراهم آوردن همۀ چکیده‌ها به هر هشت زبان است.

از نظر مترجمان این کتاب ایرادهایی دارد که مهم‌ترین آن نادیده گرفتن عمدی یا سهوی دائرةالمعارف‌ سه‌زبانۀ «دانشنامۀ جهان اسلام» است؛ بنابراین مترجمان با آوردن گزارش کاملی از این دانشنامه در آغاز کتاب در قالب یک مدخل، این نقیصه را هم به گونه‌ای برطرف کرده‌اند.