معرفی کتاب

برای دیدن بخشی از صفحات کتاب، لینک فایل پی دی اف (pdf) را ببینید.

تالستوی در مقام نمایندۀ عقاید و روحیاتی که در آستانۀ انقلاب بورژوایی در روسیه برای میلیون‌ها دهقان روس شکل گرفته بود، بزرگ و باعظمت است. تالستوی نویسندۀ اصیلی است، زیرا اگر مجموع اندیشه‌های او با هم در نظر گرفته شوند، همانا ویژگی‌های انقلاب ما را به عنوان انقلاب بورژوایی دهقانی منعکس می‌سازند. از این منظر تضادهای موجود در اندیشه‌های تالستوی آیینۀ شفاف شرایط تضادآمیزی است که دهقانان مجبور بودند به نقش‌آفرینی تاریخی خود در انقلاب ما بپردازند.

تالستوی هم خشم و نفرت فروخورده و تمایل شدید به زندگی و آینده‌ای بهتر و رهایی از گذشته را منعکس کرده است و هم خیال‌پردازی کودکانه و بی‌تجربگی مبارزۀ انقلابی توده‌ها و آماده نبودن آنان برای مبارزه را ایجاب می‌کند و هم  پیدایش آموزۀ تالستوی، مقابله نکردن با شر را؛ آموزه‌ای که مهم‌ترین علت شکست نخستین عملیات انقلابی بود. تضادهای موجود در اندیشه‌های تالستوی صرفاً تضادهای فکری شخص او نیستند، بلکه بازتاب شرایط و تأثیرات اجتماعی و رسوم تاریخی بی‌نهایت پیچیده و متضادی‌اند که تعیین‌کنندۀ روحیات طبقات و اقشار گوناگون جامعۀ روس در دورۀ پس از اصطلاحات و پیش از انقلاب بودند.

با توجه به این مقالاتی که لنین و پلخانوف دربارۀ تالستوی نوشته‌اند اهمیتی انکارناپذیر در درک عمیق و همه‌جانبۀ آثار و آرای تالستوی دارند و به طور اعم از جمله نمونه‌های درخشان نقد ادبی و به طور اخص نقد ادبی مارکسیستی به شمار می‌آیند، همچنین از آنجا که مطالعۀ این مقالات برای عموم فارسی‌زبانان ممکن نبود، مترجم لازم دیده که آنها را از زبان روسی ترجمه و در قالب کتابی جداگانه در اختیار عموم فارسی‌زبانان قرار دهد.

مقالات لنین از جلد هفدهم و بیستم ویراست پنجم مجموعۀ آثار لنین و مقالات پلخانوف از جلد بیست‌وچهارم مجموعۀ آثار پلخانوف گردآوری و ترجمه شده است. هر مقاله به توضیحاتی اجمالی در پی‌نوشت مجهز شده که به درک هرچه بهتر مقاله کمک می‌کند. در تألیف این توضیحات از دانشنامۀ بزرگ شوروی و دایرۀ‌المعارف تاریخی شوروی و همچنین از توضیحات موجود در مجموعۀ آثار لنین و مجموعۀ آثار پلخانوف استفاده شده است.

در بخشی از نوشتار «لف نیکلایویچ تالستوی» نوشتۀ لنین می‌خوانیم: «تالستوی نه‌تنها آثار ادبی‌ای خلق کرده که توده‌ها همواره آنها را گرامی خواهند داشت و مطالعه خواهند کرد ـ البته وقتی بتوانند پس از بیرون آمدن از زیر یوغ ملاکان و سرمایه‌داران شرایطی انسانی برای خود ایجاد کنند ـ بلکه موفق شده است روحیات توده‌های وسیع مردمی را که تحت ستم نظام کنونی قرار داشتند با قدرتی چشمگیر منتقل کند، وضع آنان را به تصویر بکشد و احساس اعتراض و نفرت غریزی آنان را بیان کند. تالستوی که در اصل به دورۀ 1861 ـ 1904 تعلق دارد، تمام ویژگی‌های تاریخی انقلاب اول روس را، نقاط قوت و نقاط ضعف آن را در آثار خود ـ هم در مقام نویسنده و هم در مقام اندیشمند و واعظ ـ با وضوحی حیرت‌انگیز متجسم کرده است». (ص 22)

فهرست مطالب کتاب:

پیش‌گفتار مترجم

* مقالات لنین

لف تالستوی به مثابۀ آیینۀ انقلاب روس

لف نیکولایویچ تالستوی

تالستوی و جنبش کارگری امروز

تالستوی و مبارزۀ پرولتاریا

قهرمانان «تذکره»

تالستوی و دوران او

* مقالات پلخانوف

«از اینجا تا آنجا»

درهم‌آمیختن تصورات (آموزۀ لف نیکولایویچ تالستوی)

کارل مارکس و لف تالستوی

باز هم دربارۀ تالستوی

تالستوی و طبیعت