معرفی کتاب

برای دیدن بخشی از صفحات کتاب، لینک فایل پی دی اف (pdf) را ببینید.

تفکر استعاری تا چه اندازه و به چه روش‌هایی با درک فرهنگ و جامعه مرتبط می‌شود؟ و خاصه اینکه, آیا نگاه زبان‌شناسی شناختی به استعاره همزمان هم جهانی بودن و هم تنوع در تفکر استعاری را توضیح می‌دهد؟ زبان‌شناسان شناختی تحقیقات ارزشمندی در زمینه ابعاد جهانی استعاره انجام داده اند اما توجه اندکی به این موضوع داشتند که علت تفاوت استعاره‌ها در درون فرهنگ‌ها به بین فرهنگ‌ها چیست؟ زولتان کوچسس در این کتاب نظریه‌ای جدید در خصوص تنوع استعاره مطرح می‌کند. او ابتدا ابعاد عمده تنوع استعاره را مشخص می‌کند, یعنی همان مرزهای اجتماعی و فرهنگی‌ای که بر عدم تجانس تجارب بشر اشاره دارند. وی در گام بعدی توضیح می‌دهد چه مؤلفه‌ها و یا ابعادی از استعاره‌های مفهومی در تنوع استعاره دخالت دارند و چگونه؟ سپس در مرحله بعد دلایل اصلی تنوع استعاره را مشخص می‌سازد. در گام آخر موضوع میزان انسجام فرهنگی را در تعامل استعاره‌های مفهومی, تجسم و دلایل تنوع استعاره را مورد توجه قرار می‌دهد.

 این کتاب با توجه به اینکه مفهوم استعاره را بررسی می‌کند، در ابتدای امر می‌تواند رهزن اندیشه باشد؛ دلیل بارز آن معنایی است که از دیدن استعاره در ذهن خواننده متبادر می‌شود. عموماً استعاره را در سنت ادبی و هنگام بررسی آثار داستانی و شعر به کار برده‌اند، با تعریف ویژه‌ای که از آن مراد می‌کنند. بررسی مفهوم استعاره میان اندیشمندان غربی به ارسطو بازمی‌گردد که آن را شیوه و ابزاری برای آفرینش هنری می‌دانست و بر این اساس بر آن بود که باید هنگام بررسی فنون و صناعات ادبی مطالعه شود. این رهیافت کلاسیک به مفهوم استعاره بین متفکران ما هم جاری است. با این حال تأملات و نگرش‌های نوین در سنت مطالعۀ زبان‌شناسی شناختی، استعاره را از سطح ادبی، شعری و هنری صرف جدا کرده، نقش بسیار مهم آن را در کل نظام زبان و اندیشه خاطرنشان می‌کند. بنابراین نویسنده در اینجا نگرشی متفاوت و غیرمتعارف به استعاره دارد که به شکلی سنتی بخشی از ادبیات و علم بلاغت تصور شده است.

در اینجا موضوعی محور مطالعه و بسط قرار داده شده که سال‌هاست دغدغۀ مشترک متفکران زبان‌شناسی و انسان‌شناسی است: شباهت‌ها و تفاوت‌های زبان‌های مختلف، منشأ و چرایی آنها و تلاش برای یافتن پاسخی درخور برای این سؤالات. این اثر به صورت هم‌زمان به عمومیت اشتراکات و تنوع زبانی با محوریت مفهوم استعاره پرداخته است.

پرسش محوری نویسنده این است که تا چه شعاعی و به کدامین شیوه‌ها تفکر استعاری می‌تواند منشأ در فهم فرهنگ و جامعه داشته یا آن مرتبط باشد. وی کتاب را جزء اولین قدم‌ها برای شکل‌گیری یک مظریۀ استعاره‌بنیاد شناختی ـ فرهنگی می‌داند که می‌تواند مکمل طبیعی و اجتناب‌ناپذیری برای نگرش‌های تجربی به این مقوله باشد.

 فهرست مطالب کتاب:

پیش‌گفتار

1. مقدمه: استعاره و موضوع جهانی‌بودن

بخش اول: استعاره‌های جهانی

2. استعاره: از زبان به بدن و بالعکس

3. جهانی‌بودن در مفهوم‌سازی استعاری

بخش دوم: ابعاد تنوع استعاره

4. تنوع بینازبانی

5. تنوع درون‌فرهنگی در استعاره

بخش سوم: ابعادی از استعاره که در تنوع دخیل‌اند

6. مؤلفه‌های استعارۀ مفهومی به چه صورت در تنوع دخیل‌اند

7. استعاره‌های مفهومی و معادل‌های زبانی آنها در زبان‌های مختلف

8. استعاره در واقعیت اجتماعی ـ فیزیکی

9. استعاره و الگوهای فرهنگی

بخش چهارم: دلایل تنوع استعاره

10. دلایل تنوع در استعاره

11. خلاقیت: استعاره و ادغام

12. فرهنگ، پیوستگی، تعارض