معرفی کتاب

برای دیدن بخشی از صفحات کتاب، لینک فایل پی دی اف (pdf) را ببینید.​

«در ذهن آغازگر قابلیت‌ها فراوان‌اند، در ذهن آزموده ناچیز». این جمله سرآغاز محبوب‌ترین کتاب ذن برای همۀ آمریکایی‌هاست. به‌ندرت چنین واژه‌های معدودی می‌توانند مانند این سطر آغازین و معروف، درس پرباری به مخاطب بدهند. این جملۀ ساده با تک‌ضربی قاطعانه این میل فراگیر را در هنرجویان از بین می‌برد که چنان غرق ذن شوند که یک‌سره از یاد ببرند کل آن در مورد چیست. درسی آنی است که در نخستین صفحۀ کتاب و این تازه شروع کار است.

طی چهل سالی که از نخستین چاپ «ذهن ذن، ذهن آغازگر» می‌گذرد، این کتاب به یکی از آثار کلاسیک بزرگ در زمینۀ ذن مدرن بدل شده است و در مقام کتابی طراز اول برای آموختن ذن بسیار محبوب بوده، بسیار خوانده شده و بسیار توصیه گشته است. استاد سوزوکی مبانی کار را ـ از جزئیات حالت بدن و تنفس در ذاذن گرفته تا درک عدم دوگانگی ـ طوری مطرح می‌کند که نه‌فقط وضوح چشمگیری دارد، بلکه از صفحۀ اول تا آخر با بهجت بینش همراه است. کتابی است که بارها و بارها باید به آن رجوع کرد چراکه الهام‌بخش تمرین است و اکنون چاپ جدید آن در اختیار نسل جدیدی از علاقمندان قرار گرفته است. این چاپ با مؤخره‌ای از دیوید چادویک ـ نویسندۀ زندگینامۀ شونریو سوزوکی ـ همراه شده است.

شونریو سوزوکی (1904 ـ 1971) یکی از اثرگذارترین معلمان معنوی قرن بیستم بود و در حقیقت بانی اصلی ذن در آمریکاست. او کاهنی ژاپنی از مکتب سوتو بود و از سال 1959 تا زمان مرگ در آمریکا تدریس کرد. او بنیان‌گذار مرکز ذن سان‌فرانسیسکو و مرکز ذن مانتن در تساجارا بود. وی همچنین مؤلف کتاب «نهرهای منشعب در تاریکی جاری‌اند: گفتارهای ذن در باب سندوکای» است و خود موضوع زندگی‌نامه‌ای است به نام «خیار کج‌وکوله» به قلم دیوید چادویک.

برای شاگرد استاد سوزوکی این کتاب، ذهن استاد سوزوکی خواهد بود؛ نه ذهن عادی یا شخصی او، بلکه ذهن ذن او، ذهن معلمش کاهن اعظم گیوکوجون سو ـ آن. ذهن مرشد دوگن، ذهن کل زنجیرۀ ـ گسسته یا پیوسته، تاریخی یا اسطوره‌ای ـ معلمان، پیران، راهبان و غیرراهبان از زمان بودا تا به امروز و ذهن خود بودا، ذهن تمرین ذن خواهد بود. با این حال این کتاب برای اغلب خوانندگان نمونه‌ای از شیوۀ حرف زدن و درس دادن معلم ذن. کتابی خواهد بود که تمرین ذن، زندگی به شیوۀ ذن و نگرش‌ها و شناختی را که تمرین ذن ممکن می‌سازد آموزش می‌دهد. این کتاب هر خواننده‌ای را ترغیب می‌کند که سرشت خودش، ذهن ذن خودش را بشناسد.

ذهن ذن یکی از آن عبارت‌های معماگونی است که معلمان ذن به کارش می‌برند تا تو را متوجه خودت کنند، تا از کلام فراتر نروی و ببینی ذهن و هستی تو چه هستند. هدف کل آموزش ذهن همین است که حیرانت کند و بتوانی با ژرف‌ترین جلوۀ سرشت خویش به آن حیرانی پاسخ دهی. آنچه روی جلد کتاب خوشنویسی شده، به ژاپنی نیورای و به زبان سانسکریت تاتاگاتا خوانده می‌شود. این نامی برای بوداست به این مفهوم که «او مسیر را دنبال کرده، از چنانیت برگشته یا که خود عین چنانیت، همین چنینت، خود عین بودیت است؛ همانا خلأ و فردی تمام‌عیار است». این اصل زمینۀ ظهور بودایی را ممکن می‌سازد.

این کتاب در واقع حاصل ایده و ابتکار ماریان دربی، شاگرد وفادار استاد سوزوکی و سازمان‌دهندۀ گروه ذن لس آلتوس است. استاد سوزوکی هفته‌ای یکی‌دو بار به مراقبۀ ذاذن این گروه می‌پیوست و پس از هر دوره مراقبه برای آنها سخنرانی و آنها را به تمرین ترغیب می‌کرد و به رفع مشکلاتشان اهتمام می‌ورزید. ماریان گفته‌های او را تایپ کرد و اندکی بعد متوجه شد که با پیشرفت گروه، در گفتارها نیز تداوم و پیشرفتی ایجاد شده که به‌خوبی می‌تواند به یک کتاب و به سندی بسیار ضروری از روحیه و تعلیم چشمگیر استاد سوزوکی بدل شود. او از رونویسی سخنرانی‌ها که هفت سال زمان برد، اولین پیش‌نویس این کتاب را فراهم آورد.

فهرست مطالب کتاب:

پیش‌درآمد نوشتۀ هیوستن اسمیت

مقدمه نوشتۀ ریچارد بیکر

پیش‌گفتار: ذهن آغازگر

بخش اول: تمرین درست

بخش دوم: نگرش درست

بخش سوم: درک درست

پس‌گفتار: ذهن ذن

کلام آخر نوشتۀ دیوید چادویک