معرفی کتاب

برای دیدن بخشی از صفحات کتاب، لینک فایل پی دی اف (pdf) را ببینید.

آشنایی با فنِ ترجمهٔ قرآن کریم به زبان‌های گوناگون به‌ویژه زبان فارسی، یکی از ضرورت‌های فرهنگی امروزهٔ حوزه و دانشگاه است که باید در برنامه‌های تخصصی علوم قرآنی گنجانده شود تا طلاب و دانشجویان علاقمند به این موضوع به‌درستی بتوانند رسالت رساندن پیام قرآن را به زبان‌های گوناگون عهده‌دار شوند و با فراگیری مهارت‌های لازم و کافی در فنِ ترجمهٔ قرآن به جبران کاستی‌ها و تصحیح ترجمه‌های موجود بپردازند و خلأ بزرگی را که در این‌باره احساس می‌شود، به وجه احسن پُر کنند.

امروزه با توسعهٔ چشمگیر علوم انسانی و ارتباط تنگاتنگ فرهنگ‌ها و تأثیر و تأثّر آنها بر اندیشه‌ها و رشد روزافزونِ ارتباطات و القای گوناگون شبهه‌ها و خرده‌گیری‌های خُرد و کلانِ دانشورانی بر قرآن در گوشه‌وکنار جهان از سرِ سوءِ نیت، یا صرفًا به انگیزهٔ پرسشگری برای آگاهی و دانستن، باید زنگِ بیدارباش تلقی گردد؛ مترجمان باید حقیقت دین را از متن اصلی آن یعنی قرآن کریم، در قالب ترجمه‌های استوار و نیز تفسیری کوتاه و دقیق درخورِ فهم همهٔ قشرها و طبقات گوناگون مردم، به‌درستی و بدون کاستی و سستی عرضه بدارند.

نویسنده در این کتاب فن ترجمۀ قرآن کریم و همچنین ترجمه‌های مختلف قرآن را در طول تاریخ بررسی کرده است. در این کتاب ابتدا به مبحث لغت ترجمه پرداخته شده و سپس نویسنده بحثی با عنوان چیستی ترجمۀ قرآن را بررسی کرده است. در فصل‌های بعدی و اصلی کتاب، نویسنده ترجمۀ حالاتی از جملات قرآنی را بررسی کرده است. ابتدا ترجمۀ ترکیبات نحوی بررسی شده‌اند که مشتمل بر اسم و فعل و حرف است و کلام را تشکیل می‌دهد؛ در این‌باره به نمونه‌هایی از ترجمۀ بعضی از اسماء و افعال و حروف اشاره شده است. در بخش بعدی به بحث معادل‌یابی واژگان قرآن پرداخته شده است. قاعدۀ تضمین و قاعدۀ احتباک در بخش‌های بعدی کتاب مورد بررسی قرار گرفته‌اند.

بحث در لغزشگاه‌های مترجمان اهمبت فراوانی دارد که در بخش بعدی کتاب نمونه‌هایی از این مسئله بیان شده است. نویسنده با توجه به مباحثی که در این کتاب بدان‌ها اشاره می‌کند، در ادامۀ کتاب ترجمۀ سورۀ حمد، سورۀ توحید و ترجمۀ آیات آغازین سورۀ بقره را آورده است.

آشنایی با منابع لغوی از نکات مهمی است که در ترجمه باید بدان توجه شود؛ یعنی مترجم باید با فقه اللغه آشنا باشد؛ از این‌رو بخشی از این کتاب به این بحث اختصاص یافته است. همچنین مترجم قرآن ضروری است برای توفیق در امر ترجمۀ قرآن کریم، با منابع تفسیری آشنایی داشته باشد؛ از این‌رو نویسنده در بخش بعدی کتاب به مهم‌ترین منابع تفسیری برای ترجمۀ قرآن اشاره کرده است.

در بخش‌های پایانی کتاب ابتدا سیری در ترجمه‌های کهن شده است و سپس به ترتیب ترجمه‌های قرن نهم به بعد، ترجمه‌های قرن چهاردهم، شماری از ترجمه‌های منظوم و منثور بعد از انقلاب معرفی شده‌اند. در پایان نیز نویسنده به ویژگی‌های ترجمۀ قرآن خود پرداخته است.

فهرست مطالب کتاب:

پیش‌گفتار

واکاوی لغت ترجمه

آیا ترجمۀ قرآن جایز است؟

ترجمۀ ترکیبات نحوی

ترجمۀ واژگان مترادف

مشترک لفظی در قرآن کریم

استعمال لفظ در بیشتر از یک معنا

معادل‌یابی واژگان قرآن

قاعدۀ تضمین

قاعدۀ احتباک

لغزشگاه‌های مترجمان

ترجمۀ سورۀ حمد

ترجمۀ سورۀ توحید

ترجمۀ آیات آغازین سورۀ بقره

منابع لغوی فن ترجمه

منابع تفسیری فن ترجمه

سیری در ترجمه‌های کهن

ترجمه‌های قرن نهم به بعد

ترجمه‌های قرن چهاردهم

شماری از ترجمه‌های پس از انقلاب

ویژگی‌های کلی ترجمۀ نگارنده

فهرست منابع