معرفی کتاب

برای دیدن بخشی از صفحات کتاب، لینک فایل پی دی اف (pdf) را ببینید.

فلسفۀ دین قلمرویی از فلسفه است که روش‌های فلسفی را در اختیار گرفته و آنها را دربارۀ موضوعات موردنظر به کار می‌برد. به دیگر سخن برای اثبات ایمان به استدلال تکیه دارد. حاصل این کاربرد هم جالب است هم منشأ جدال فراوان می‌باشد. 

مباحثی که ذیل فلسفۀ دین قرار دارند، فراوان‌اند؛ اما شاید بتوان به طور مفید آنها را به سه دسته تقسیم کرد: دستۀ نخست: سؤالات معرفت‌شناسانه که بعضی از موضوعات این رشتۀ علمی را شکل می‌دهند: ویژگی باور عقلانی یا موجه چیست؟ ویژگی معرفت چیست؟ آیا یک باور برای خردمندانه، موجه و شناخته‌شده‌بودن باید بر اساس شواهد باشد؟ پاسخ به این سؤالات شامل همه نوع باوری است. از اینجاست که می‌توانند در زمینۀ باورهای دینی به کار روند و در سال‌های اخیر این کاربرد به شیوه‌های بنیادی طرح شده است.

دستۀ دوم سؤالات فلسفی کلی دربارۀ دین هستند. در این مقوله به ماهیت زبان دینی و تجربۀ دینی پرداخته می‌شود. در باب زبان دین، چنین سؤالاتی طرح می‌شود: آیا تصورات ذهنی ما می‌توانند دربارۀ خداوند به کار روند؟ آیا تصورات ما در باب خداوند از عوامل فرهنگی متأثر بوده یا تحت تأثیر پیش‌داوری‌های نادرست است؟ دربارۀ تجربۀ دین این پرسش مطرح است که ماهیت زبان دینی چیست؟ آیا چنین تجاربی میان ادیان مشترک هستند؟ این پرسش‌ها به طور کلی ما را به پرسش‌های بیشتری دربارۀ دین رهنمون می‌کنند: چگونه باید دربارۀ پدیدۀ تنوع ادیان بیندیشیم؟ آیا ادیان گوناگون روش‌های مطمئنی دربارۀ غایت و اهداف یگانه به ما نشان می‌دهند؟ یا اینکه نسبت به همدیگر تفاوت اساسی دارند؟

گونۀ سوم از مباحث فلسفۀ دین به موضوعات و مباحث فلسفی دربارۀ ادعاهای ویژۀ دینی با ارائۀ استدلال‌هایی له یا علیه آنها و همچنین بررسی دربارۀ معانی و استلزامات‌شان مربوط است. بیشتر آثار در این مقوله به باور دربارۀ خدا ارتباط دارند.

این سه دسته که می‌توانند با یکدیگر هم‌پوشانی شوند، روشی برای فهم مباحثی در فلسفۀ دین به ما ارائه می‌دهند. این کتاب دربرگیرندۀ واژگان و مفاهیمی است که ذیل این مقولات می‌گنجد؛ با تأکید ویژه‌ای بر این سؤال که: آیا شواهد کافی برای باورهای دینی و نیز برای موضوع تنوع ادیان، استدلال‌های له یا علیه وجود خدا و باورهای خاصی دربارۀ ذات خداوند، عمل و تأثیر او در جهان وجود دارد؟

در پیش‌درآمد کتاب به شکل کوتاه به این مسئله پرداخته شده است که دین دربارۀ چیست؟ رویکردهای گوناگون کاربرد فلسفۀ دین چه هستند؟ مباحثی که فلسفۀ دین عموماً بر آنها متمرکز شده است و بعضی از مبانی استدلال فلسفی. فصل نخست کتاب اختصاص به بررسی واژگان کلیدی در فلسفۀ دین دارد؛ در این فصل تعریف و تبیین واژگانی چون لاادری‌گری، قیاس، برهان کیهان‌شناختی، آفرینش‌باوری و ... آمده است.

در فصل دوم به معرفی مهم‌ترین فیلسوفان و متکلمان و ارتباط آنها با واژگان و مفاهیمی پرداخته شده است که در فصل نخست بررسی و بحث آنها آمده است؛ کسانی چون مریلین مک‌کورد آدامز، رابرت آدامز، توماس آکویناس، آنسلم، ارسطو، آگوستین و ... .

در فصل پایانی کتاب بسیار کوتاه به مهم‌ترین متون در فلسفۀ دین اشاره شده است. این متون بر اساس اهمیت و تأثیرگذاری‌شان انتخاب شده‌اند و نیز از این لحاظ که می‌توانند زمینۀ مناسب برای مطالعات بیشتر فراهم آورند؛ آثاری چون: آنسلم، «گفتگو با دیگری»؛ آکویناس، «جامع علیه مشرکان و جامع الکلام»؛ آگوستین، «اعترافات قدیس آگوستین» و ... .

فهرست مطالب کتاب:

پیش‌درآمد

فصل نخست: واژگان کلیدی در فلسفۀ دین

فصل نخست: اندیشمندان کلیدی در فلسفۀ دین

فصل نخست: متون کلیدی در فلسفۀ دین